واکاوی اثرات ایجاد صندوق اعتباری خرد بر توسعۀ اشتغال پایدار مناطق روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان‌های رزن و فامنین استان همدان)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 3، دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 39، تیر 1401، صفحه 75-51  

نوع مقاله: پژوهشی-مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2021.68480.1009

نویسندگان

فاطمه کیانی¹؛ یوسف قنبری ²

¹دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکدۀ علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی ، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

²دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکدۀ علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان تأثیر ایجاد صندوق‌های اعتباری خرد بر بهبود اشتغال‌زایی در منطقه و براساس مشارکت مردم محلی انجام شد. نوع تحقیق، توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد. 4609 خانوار ساکن در روستاهای شهرستان رزن و فامنین، جامعه آماری این پژوهش بودند که از طریق فرمول کوکران، 360 خانوار به‌عنوان نمونه آماری با نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای سنجش روایی ابزار تحقیق (پرسشنامه) از نظرهای متخصصان و برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ که در حد بسیار مناسب (87/0) بود، استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آماره t تک‌نمونه‌ای، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره، آزمون کولموگروف- اسمیرنوف، واریانس یک‌طرفه و آزمون توکی) استفاده شد. نتایج نشان داد، بیشترین همبستگی به شاخص‌های گسترش کسب‌وکار در روستا و توانایی ایجاد کار و خوداشتغالی روستاییان به‌ترتیب با بتای  300/0، 264/0 و 237/0 مربوط بود؛ بنابراین راه‌اندازی صندوق اعتباری خرد باعث رونق اشتغال می‌شود و به ماندگاری خانوارها در روستا کمک می‌کند. همچنین مشارکت آنان در فعالیت‌های  اقتصادی بیشتر می‌شود و درپی آن پیشرفت و آبادانی برای روستا در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی و اقتصاد اجتماعی، تولید و اشتغال سازگار با محیط‌زیست به دنبال دارد. دورنمای تداوم و گسترش این طرح‌ها در آینده با توجه به علاقه مردم به مشارکت، امیدبخش به نظر می‌رسد.
 

کلیدواژه‌ها

صندوق اعتباری خرد؛ اشتغال پایدار؛ شهرستان رزن و فامنین  

مراجع

1. امینی فسخودی، ع.، و زاهدی، ط. (1395). ارزیابی تأثیرات کشت و پرورش گل محمدی در جامعه روستایی لاله زار کرمان. نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی، 20(55)، 28-1.
2. جمینی، د.، تقدیسی، ا.، و جمشیدی، ع. (1393). شناسایی راهبردهای توسعه اشتغال در مناطق روستایی با استفاده از مدل SWOT (مطالعه موردی: دهستان بدر شهرستان روانسر). فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، 1(4) ، 133-149.
3. حسین‌زاده، ه.، و نصرتی، ر. (1393). بررسی تأثیر طرح توسعه بنگاه‌های کوچک و زودبازده بر ایجاد اشتغال در استان‌های منتخب کشور. فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، 2(7)، 91-108.
4. حسینی، ع. (1393). تحلیل عوامل مؤثر بر افزایش درآمد و اشتغال روستاییان در استان گیلان. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 3(7)، 19-34.
5. رحمانی فضلی، ع.، و کاویانی، ی. (1388). ارزیابی عملکرد بانک کشاورزی در واگذاری اعتبارات خرد روستایی. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 11(14)، 143-125.
6. شاهرخی ساردو ، ص.، و کرمی، آ. (1395). تحلیل پیش برندهای مشارکت و تأثیر آن‌ها بر عملکرد اقتصادی صندوق اعتبارات خرد زنان روستایی (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان جیرفت). مطالعات روانشناختی –اجتماعی زنان، 14(3)، 185-212.
7. شهابی، س.، صالحی، ا.، و سیف‌الهی، م. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر میزان موفقیت صنایع روستایی در اشتغال‌زایی (مطالعه موردی: استان اصفهان). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 4(9)، 29-40.
8. طالبی، م.، و زارع ، س. (1390). ارائه الگوی بومی برای تأمین مالی خرد در ایران با مطالعه تطبیقی گرامین بانک بنگلادش و طرح های تأمین  مالی خرد روستایی اجراشده. مطالعات کمی در مدیریت، 2(2)، 63-96. 
9. عزیزپور، ف.، و خداکرمی، ز. (1394). اثرات اجتماعی-اقتصادی اعتبارات خرد کشاورزی در نواحی روستایی (مورد: دهستان کرفس). فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 4(3)، 57-69.
10. عنابستانی، ع.، صادقلو، ط.، و مرادی، ک. (1397). تحلیل نقش مدیریت پروژه‌های کارآفرینانه در توانمندسازی زنان روستایی (مورد: اعظای نظام صنفی کشاورزی شهرستان محلات). فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی ، 7(1)، 203-219. 
11. عنابستانی، ع.، و حسینی کهنوج، ر. (1397). تحلیل پیشران‌های کلیدی مؤثر بر اشتغال‌زایی فعالیت‌های کشت و صنعت در مناطق روستایی شهرستان جیرفت. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 7(26)، 37-58.
12. فرجی سبکبار، ح. (1392). تحلیل اختلافات فضایی فعالیت (اشتغال و بیکاری) در نواحی روستایی ایران. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 2(6)، 3-24.
13. قدیری معصوم، م.، و احمدی، ا. (1394). سازه‌های مؤثر بر موفقیت صندوق‌های  اعتبارات خرد در توانمندسازی اقتصادی زنان روستایی شهرستان فیروزکوه. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 47(4)، 759-772.
14. قنبری، ی.، و نوری، ر. (1396). ارزیابی تأثیر اعتبارات خرد کمیته امداد بر ماندگاری جمعیت در نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان خمین). فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 17(65)، 177-198.
15. کرمی، م.، آگهی، ح.، و صالحی، ل. (1398). تأثیر اعتبارات بانک کشاورزی بر کیفیت زندگی روستاییان شهرستان زنجان: یک تحلیل کیفی. مجله پژوهش‌های روستایی، 10(4)، 614-633.
16. گزارش تحلیل مهارتی نیروی کار مبتنی بر دینامیک اشتغال استان همدان. (1397). تهران: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال.
17. مقدس فریمانی، ش.، رجب بیگی، م.، احمدی، ا.، و آذر  میرمحمود، م. (1386). گرایش روستاییان به صندوق‌های اعتباری روستایی. ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، تهران.
18. نگین، و. (1384) . نقش تأمین مالی خرد در کاهش فقر. فصلنامه تأمین اجتماعی، 7(2)، 58-41.

 

19. Ahlin, Ch., & Jiang, N. (2008). Can micro-credit bring development? Journal of Development Economics, 86(1), 1-21.
20. Al-Shami, S. S. A., Razali, R. M., & Rashid, N. (2018). The effect of microcredit on women empowerment in welfare and decisions making in Malaysia. Social Indicators Research, 137, 1073-1090.
21. Bushra, A., & Wajiha, N. (2015). Assessing the socio-economic determinants of women empowerment in Pakistan. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 177, 3-8.
22. Badri Othman, M. (2015). Role of women in achieving shared prosperity: An impact study of Islamic microfinance in Malaysia. Procedia -Social and Behavioral Sciences, 211, 1043–1048.
23. Bruhn, M., & Love, I .(2009). The economic impact of bank and unbanked (Evidence from Mexico). World Bank Policy Research Working Paper No. 4981. Retrieved from https:// ssrn.com/ sol3 papers.cfm? abstract_id =1428628
24. Che Mat, S. H., Abdul Jalil, A. Z., & Harun. M. (2012). Does non-farm income improve the poverty and income inequality among agricultural household in rural Kedah? International Conference on Applied Economics, 1, 269-275.
25. Douglas, P. (2003). Financial services for the rural poor: Helping to improve Donor effectiveness in microfinance. Donor Brief, (15), 1-2.
26. Gautam, Y., & Andersen, P. (2016). Rural livelihood diversification and household wellbeing: Insights from Humla. Nepal, Journal of Rural Studies, 44, 149-239.
27. Imai, K. S., Gaiha, R., & Thapa, G. (2015). Does non-farm sector employment reduce rural poverty and vulnerability? Evidence from Vietnam and India. Journal of Asian Economics, 36, 47–
28. International Labour Organization (ILO). (2004). An employment agenda for chine Geneva. Retrieved from https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/---emp_elm/---trends/documents/publication/wcms_114353
29. JIA, X., Xiang, C., & Huang, J. (2013 . Microfinance, self-employment, and entrepreneurs in less developed areas of rural China. China Economic Review, 27, 94-103.
30. Levier, M. (2002). Women and microcredit in Vietnam. Anthropology Department, Retrieved from http://www.sciencedirect.com
31. Li, X., Gan, C., & Hu, B. (2011). The welfare impact of microcredit on rural households in China. The Journal of Socio-Economics, 40, 404-411.
32. Mastromatteo, G., & Flaviano Russo, F. (2017). Inequality and Charity. World Development, 96, 136-144.
33. Nawaz, F. (2009). Critical factors of women entrepreneurship development in rural Bangladesh. U. S. A: Bangladesh Development Research Center (BDRC).
34. Piramoon, L., & Rezaei-Moghaddam, K. (2014). Investigating the economic and environmental effects of tourism on rural areas in Iran. Journal of Middle East Applied Science and Technology (JMEAST), (21), 712-715.
35. Rizov, M. (2005). Rural development under the European CAP: The role of diversity. Social Science Journal, 42(4), 621-628.
36. Roomi, M. A., & Parrott, G. (2008). Barriers to development and progression of women entrepreneurs in Pakistan. The Journal of Entrepreneurship, 17(1), 59-72.
37. Salwa, A. H. F., Azahari, A. M., & Tamkin, B. J. (2013). Success factors of successful microcredit entrepreneurs: Empirical evidence from Malaysia .International Journal of Business and Social Science, 4(5), 153-159.
38. Sathiabama, K. (2010). Rural women empowerment and entrepreneurship development. Retrieved from https:// findevgateway.org/ sites/ default/ files/ publications/ files/ mfg- en- paper- rural- women- empowerment- and-entrepreneurship- development- apr-2010.pdf
39. Tarak, N., Varuna, A., & Sudarshan, M. (2021). Effectiveness of microcredit in employment generation and livelihood transformation of tribal women entrepreneurs: Evidence from Pmmy. Journal of Entrepreneurship, 22(3), 89-118.
40. Zhou, Y., & Liu, Y. (2019). The geography of poverty: Review and research prospects. Journal of Rural Studies, 93, 408-416.
41. 437 Santos, P., & Barrett, C. B. (2010). Identity, interest and information search in a dynamic rural economy. World Development, 38(12), 1788–