تحلیل حجیت منابع چهارگانه اجتهاد از دیدگاه ناصرالدین البانی

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 تیر 1400  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2021.67100.0

نویسندگان

یحیی حقانی¹؛ عبدالصمد علی آبادی²؛ رضا اسفندیاری ³

¹ادیان و مذاهب قم

²دانشگاه مذاهب

³پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

آراء البانی ازآن‌جهت‌که از بزرگان سلفیه و طلایه‌دار مکتب سلفی است، درعرصه‌های مختلف متدولوژی سلفیت قابل اعتناست. فتاوای آمیخته با خشونت وضد شیعی البانی در بسیارازکتب فقهی او هویداست.علت آن را بایددر نوع نگاه او به منابع استنباط جستجو کرد، اماگستره حجیت منابع از نظر البانی چندان هویدا نیست، به جهت آنکه تحقیق موسع ویکپارچه دراین باب صورت نگرفته است. ازاین‌رو پرسش ازحجیت منابع چهارگانه اجتهاد از دیدگاه ناصرالدین البانی مسئله‌ای است که نیازمندکاویدن تا مرحله یافتن پاسخی درخور است.البانی در استفاده ازمنابع استباط چهارگانه یعنی کتاب،سنت، اجماع و عقلدرراستای اجتها فقهی خودرویکردخاصی دارد.نوشتار حاضر با هدف شناخت حدود و ثغور حجیت منابع چهارگانه اجتهاد ازدیدگاه ناصرالدین البانی انجام شده است.این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی است نشان می‌دهد که البانی قرآن و سنت رادرمسیراجتهادهم‌تراز و درعرض‌یکدیگر می‌داند ود استفاده ازاین دومنبع اولویتی قائل نیست وترجیح بین آیات واحادیث رانمی‌پذیرد،همچنان‌که خبر واحدرادراحکام و عقایدحجت می‌داند.دفاع البانی ازحدیث بگونه‌ای است که حتی درفرض مخالفت باقرآن بازآن راحجت می داندو نسبت به احادیث عرض ازاین جهت که مفاداحادیث عرض مخالف قرآن می‌داند، آنها را تضعیف می کند. همچنین عقل در نظام فقهی و اجتهادی البانی جایگاه شایسته‌ای ندارد و به‌طورکلی نقل‌گرا و عقل‌گریز است و اجماع مصطلح اصولیون را مناقشه‌پذیر می‌داند.

کلیدواژه‌ها

البانی؛ کتاب؛ ‌ سنت؛ عقل؛ اجماع؛ خبر واحد؛ اجتهاد