اثر پرایمینگ و پوشش‌دار کردن بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم برنج

پژوهشهای زراعی ایران

دوره 19، شماره 3 - شماره پیاپی 63، مهر 1400، صفحه 287-298   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2021.69587.1040

نویسندگان

شهرام نظری^* ؛ مریم حسینی چالتشری؛ مهرزاد اله قلی پور

بخش اصلاح و تهیه بذر، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر پیش‌تیمار بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج، آزمایشی در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1399 اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادقی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو رقم برنج (هاشمی و گوهر) و تیمار بذر ارقام برنج در هفت سطح شامل، پرایمینگ با کلرید کلسیم (5/22 گرم در یک لیتر آب در 24 ساعت)، پرایمینگ با کلرید پتاسیم (5/22 گرم در یک لیتر آب در 24 ساعت)، پرایمینگ با سولفات روی (غلظت 5/0 میلی‌مولار در 12 ساعت)، هیدروپرایمینگ (48 ساعت)+پوشش‌دار کردن بذر با کلرید کلسیم، هیدروپرایمینگ (48 ساعت)+پوشش‌دار کردن با کلرید پتاسیم، هیدروپرایمینگ (48 ساعت)+پوشش‌دار کردن با سولفات روی و هیدروپرایمینگ (48 ساعت به‌عنوان شاهد) بود. نتایج نشان داد که رقم اصلاح شده گوهر دارای درصد و سرعت سبز شدن بالاتری نسبت به رقم بومی هاشمی بود. براساس نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بالاترین سرعت سبز شدن متعلق به تیمارهای پرایمینگ و پوشش‌دار کردن بذر برنج با کلرید پتاسیم و کلرید کلسیم است. بالاترین ارتفاع بوته برنج به‌ترتیب در تیمار پوشش‌دار کردن و پرایمینگ با کلرید پتاسیم در رقم هاشمی مشاهده شد. پیش‌تیمارهای بذر به‌صورت پرایمینگ و یا پوشش‌دار کردن بذر برنج با کلرید کلسیم، کلرید پتاسیم و سولفات روی سبب افزایش طول خوشه برنج نسبت به تیمار شاهد (هیدروپرایمینگ) شدند. در بین این تیمارها کلرید کلسیم بیش‌ترین و سولفات روی کم‌ترین تأثیر را بر افزایش طول خوشه نسبت به تیمار شاهد شدند. پوشش‌دار کردن بذر با کلرید پتاسیم و کلرید کلسیم نیز باعث افزایش وزن خوشه نسبت به تیمار شاهد شدند. بیش‌ترین عملکرد بیولوژیک و نیز عملکرد دانه در تیمار پوشش‌دار کردن بذر با کلرید کلسیم و کلرید پتاسیم به‌دست آمد. بالاترین شاخص برداشت در تیمارهای پوشش‌دار کردن و پرایمینگ با کلرید پتاسیم مشاهده شد. به‌طورکلی نتایج نشان داد پوشش‌دار کردن بذر با کلرید کلسیم و کلرید پتاسیم موجب بهبود کارکرد بذر و در نتیجه افزایش عملکرد برنج می‌شود.

کلیدواژه‌ها

شاخص برداشت؛ کلرید پتاسیم؛ کلرید کلسیم

مراجع

1. Abbas Dokht, H., and Aref beyki, M. 2015. The effects of hydropriming, planting depth and nitrogen split application on grain yield and it’scomponents of 370 double cross hybrid corn in arid zone. Journal of Plant Production Research 22 (1): 149-172. (in Persian with English abstract).
2. Abbas Dokht, H., Afshari, H., Owji, E., and Taheri, S. 2016. The effect of seed priming and different levels of nitrogen application on quantitative and qualitative yield of sunflower progress cultivar. Crop Physiology 8 (29): 105-120. (in Persian with English abstract).
3. Ahmad, R., Hussain, S., Farooq, M., Rehman, A. U., and Jabbar, A. 2013. Improving the performance of direct seeded system of Rrice intensification by seed priming. International Journal of Agriculture and Biology 15 (4): 791-794.
4. Akhgary, H., Esfahani, M., Mohsenabadi, G. R., and Alami, A. 2017. Evaluating the effect of seed priming on growth and yield of two rice (Oryza sativa) cultivars in direct seeding method. Cereal Research 7 (3): 315-329.
5. Arif, M., Tariqjan, M., Marwat K. R., and Azim khan, M. 2008. Seed priming improves emergence and yield of soybean. Pakistan Journal of Botany 40 (3): 1169-1177.
6. Ashraf, M., and Foolad, M. R. 2005. Pre-sowing seed treatment– A shot-gun approach to improve germination, plant growth and crop yield under saline and non-saline conditions. Advances in Agronomy 88: 223-271.
7. Dastan, S., Noormohamadi, G., and Madani, H. 2014. Comparison of agronomical traits of four rice genotypes in cropping systems at Neka region. Journal of Crops Improvement 16 (2): 231-246. (in Persian with English abstract).
8. Du, L. V., and Tuong, T. P. 2002. Enhancing the performance of dry-seeded rice: effects of seed priming, seedling rate, and time of seedling. In: Pandey, S., Mortimer, M., Wade, L., Tuong, T. P., Lopes, K., and Hardy B. (eds), Direct seeding: Research strategies and opportunities. International Research Institute, Manila, Philippines 241-256.
9. Du, B., Luo, H., He, L., Zheng, L., Liu, Y., Mo, Z., Pan, S., Tian, H., Duan, M., and Tang, X. 2019. Rice seed priming with sodium selenate: Effects on germination, seedling growth, and biochemical attributes. Scientific Reports 9: 1-9.
10. Farooq, M., Basra, S. M. A., and Hafeez, K. 2006. Seed invigoration by osmohardening in coarse and fine rice Seed Science and Technology 341: 181-187.
11. Farooq, M., Basra, S. M. A., and Ahmad, N. 2007. Improving the performance of transplanted rice by seed priming. Plant Growth Regulation 51: 129-137.
12. Farooq, M., Wahid, A., and Siddique, K. H. M. 2012. Micronutrient application through seed treatments–a review. Journal of Soil Science and Plant Nutrition 12: 125-142.
13. Farooq, M., Basra, S. M. A., and Wahid, A. 2015. Priming of field-sown rice seed enhances germination, seedling establishment, allometry and yield. Plant Growth Regulation 49: 285-294.
14. Food and Agriculture Organization Corporate Statistical Database (FAOSTAT). 2020. Food and Agriculture Organization of the United Nations Database; Food and Agriculture Organization (FAO), Rome. Available online: http://www.fao.org.
15. Gallardo, K., Job, C., Groot, S. P. C., Puype, M., Demol, H., and Job, D. 2001. Proteomic analysis of Arabidopsis seed germination and priming. Plant Physiology 126: 835-848.
16. Harris, D., Pathan, A. K., Gothkar, P., Joshi, A., Chivasa, W., and Nyamudaza, P. 2001. On-farm seed priming: using participatory methods to revive and refine a key technology. Agricultural Systems 69: 151-164.
17. Hasan, M. N., Salam, M. A., Chowdhury, M. M. L., Sultan, M., and Islam, N. 2016. Effect of osmopriming on germination of rice seed. Bangladesh Journal of Agricultural Research 41 (3): 451-460.
18. Hussain, S., Khan, F., Cao, W., Wu, L., and Geng, M. 2016. Seed priming alters the production and detoxification of reactive oxygen intermediates in rice seedlings grown under sub-optimal temperature and nutrient supply. Frontiers in Plant Science 7: 1-14.
19. Imran, M., Mahmood, A., Romheldand, V., and Neuman, G. 2013. Nutrient seed priming improves seedling development of maize exposed to low root zone temperatures during early growth. European Journal of Agronomy 49: 141-148.
20. International Rice Research Institute (IRRI). 2020. International Rice Research Institute. Available online: http://www.irri.org.
21. Kalita, U., Suhrawardy, J., and Das, J. R. 2002. Effect of seed priming with potassium salt and potassium levels on growth and yield of direct seeded summer rice (Oryza sativa) under rainfed upland condition. Indian Journal of Hill Farming 15: 50-53.
22. Khaliq, A., Aslam, F., Matloob, A., Hussain, S., Geng, M., Wahid, A., and Rehman, H. 2015. Seed priming with selenium: consequences for emergence, seedling growth, and biochemical attributes of rice. Biological Trace Element Research 166 (2): 236-244.
23. Khan, A. A., Ilyas, S., and Ptasznik, W. 1995. Integrating low water potential seed hydration with other treatments to improve cold tolerance. Annals of Botany 75: 13-19.
24. Latifzadeh, M., Aboutalbian, M. A., Zavareh, M., and Rabiei, M. 2013. Effects of seed priming and sowing dates on seedling emergence, yield and yield components of a local genotype bean as a double crop in Iranian Journal of Field Crop Science 44 (1): 23-33. (in Persian with English abstract).
25. Mahajan, G., Sarlach, R. S., Japinder, S., and Gill, M. S. 2011. Seed priming effects on germination, growth and yield of dry directed-seeded rice. Journal of Crop Improvement 25 (4): 409-417.
26. Mohagheghi, A., and Aboutalbian, M. A. 2014. Study of sowing date and seed priming effect on seed yield, its components and some of agronomic and qualitative properties of two spring canola cultivars in Hamedan. Iranian Journal of Field Crops Research 12 (3): 516-525. (in Persian with English abstract).
27. Musa, A., Harris, D., Johansen, C., and Kumar, J. 2001. Short duration chick pea to replace fallow after a man-rice: the role of on farm seed priming in the High Barind Tract of Bangladesh. Experimental Agriculture 37 (4): 509-521.
28. Nawaz, A., Farooq, M., Ahmad, R., Basra, S. M. A., and Lal, R. 2016. Seed priming improves stand establishment and productivity of no till wheat grown after direct seeded aerobic and transplanted flooded rice. European Journal of Agronomy 76: 130-137.
29. Nie, L., Liu, H., Zhang, L., and Wang, W. 2020. Enhancement in rice seed germination via improved respiratory metabolism under chilling stress. Food and Energy Security 9 (4): 1-13.
30. Priya, T. S. R., Nelson, A. R. L. E., Ravichandran, K., and Antony, U. 2019. Nutritional and functional properties of coloured rice varieties of South India: A review. Journal of Ethnic Foods 6: 1-11.
31. Rahchamani, H., Aboutalbian, M. A., Ahmadvand, G., and Jahedi, A. 2013. Effects of on-farm seed priming and sowing date on germination properties and some physiological growth indices of three soybean cultivars (Glycine max) in Hamedan. Iranian Journal of Field Crop Science 43 (4): 715-728. (in Persian with English abstract).
32. Rashid, A., Harris, D., Hollington, P. A., and Rafiq, M. 2004. Improving the yield of mungbean (vigna radiata) in the North West frontier province of Pakistan using on-farm seed priming. Experimental Agriculture 40: 233-244.
33. Rehman, H. U., Basra, S. M. A., and Farooq, M. 2011. Field appraisal of seed priming to improve the growth, yield, and quality of direct seeded rice. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 35: 357-365.
34. Rehman, A., Farooq, M., Ahmad, R., and Basra, S. M. A. 2015. Seed priming with zinc improves the germination and early seedling growth of wheat. Seed Science and Technology 43: 262-268.
35. Rezvantalab, N., Dastan, S., Soltani, A. 2019. Identification of production constraints and yield gap monitoring of local rice (Oryza sativa) cultivars in Mazandaran province. Iranian Journal of Crop Sciences 21 (2): 155-172. (in Persian with English abstract).
36. Roy, N. K., and Srivastava, A. K. 2009. Adverse effect of salt stress conditions on chlorophyll content in wheat (Triticum aestivum) leaves and its amelioration through pre-soaking treatments. Indian Journal of Agriculture Science 70: 777-778.
37. Seyami, R., Mirshekari, B., Farahvash, F., Rashidi, V., and Tari Nejad. A. R. 2017. The effect of seed priming with salicylic acid and water deficit tension on enzyme activity and yield of grain corn. Crop Physiology 9 (34): 23-35. (in Persian with English abstract).
38. Shivankar, R. S., Deore, D. B., and Zode. N. G. 2003. Effect of pre-sowing seed treatment on establishment and seed yield of sunflower. Journal of Oilseeds Research 20: 299-300.
39. Shivay, Y. S., Kumar, D., Prasad, R., and Ahlawat, L. P. S. 2008. Relative yield and zinc uptake by rice from zinc sulphate and zinc oxide coatings onto urea. Nutrient Cycling in Agroecosystems 80: 181-188.
40. Soltani, E., Miri, A. A., and Ghaderifar, F. 2009. The effect of seed priming on emergence and yield of cotton at different sowing date. Journal of Plant Production 16 (3): 163-174.
41. Soltani, A., and Madah, V. 2010. Simple Applied Programs for Education and Research in Agronomy. Iranian Society of Ecological Agriculture. Tehran. Iran. 80p. (in Persian).
42. Subedi, R., Maharjan, B. K., and Adhikari, R. 2015. Effect of different priming methods in rice. Journal of Agricultural and Environmental 16: 156-160.
43. Taghi Zoghi, S., Soltani, E., Allahdadi, I., and Sadeghi, R. 2018. The effects of seed coating treatments on seedling emergence and growth of rapeseed and the growth of pathogenic fungi. Iranian Journal of Seed Science and Research 5 (3): 103-115. (in Persian with English abstract).
44. Taheri, S., Gholami, A., Abbas Dokht, H., and Makarian, H. 2018. Response of yield, yield components and seed quality of safflower cultivars to water deficit tension and seed priming. Crop Physiology 10 (38): 39-58. (in Persian with English abstract).
45. Tajbakhsh, M., Hasanzadeh, A., and Aghaii, R. 2015. The effect of different priming treatments on morphophysiological characteristics and yield of two wheat cultivars in optimal conditions and irrigation cut-off. Applied Field Crops Research 28 (4): 74-84. (in Persian with English abstract).
46. Toklu, F. 2015. Effect of different priming treatments on seed germination properties yield components and grain yield of lentil. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca 43 (1): 153-158.
47. Varier, A., Vari, A. K., and Dadlani, M. 2010. The subcellular basis of seed priming. Current Science 99: 450-456.
48. Wang, S., Wang, E., Wang, F., and Tang, L. 2012. Phenological development and grain yield of canola as affected by sowing date and climate variation in the Yangtze River Basin of China. Crop and Pasture Science 63: 478-488.
49. Zeb, T., and Arif, M. 2008. Effect of zinc application methods on yield and yield components of maize. Australian Journal of Crop Science 3 (2): 37-41.