بررسی و تحلیل اضطراب در متن احادیث فقهی از نگاه صاحب جواهر

فقه و اصول

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آبان 1401  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2021.68398.1043

نویسندگان

سید علی دلبری ¹؛ سید جعفر علوی²؛ علی‌‌اکبر حبیبی‌مهر³

¹دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

²استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

³دانش آموخته دکتری دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

احادیث فقهی، گنجینه تبیین کلام الهی است لیک از سویی، دچار آسیب‌های گوناگونی مانند پدیده اضطراب در متن حدیث شده و از دیگر سوی، یک مخزن جواهر فقه اهل بیت (ع) در دسترس ما قرار دارد از این‌روی کشف و بررسی دیدگاه صاحب جواهر دربارۀ عوامل اضطراب در متن احادیث فقهی، مراحل برخورد صاحب جواهر با آن، پیامدها، کاربردها و مرجّحات برتری یک گزارش در روایت مضطرب ضروری‌است. نوشتار پیش‌روی با روش توصیفی-تحلیلی نشان می‌دهد از منظر صاحب جواهر، اصل اولیه بر عدم اضطراب در متن احادیث فقهی است و اشتباه نمودن راویان و نسخه‌نویسان، دو عامل اضطرابند. دوم این‌که مراحل برخورد صاحب جواهر با حدیث مضطرب در چهار مرحله قابل تصور است. سوم این‌که پیامدهای آن در چهار عرصه دلالت حدیث، حجیّت آن، در معارضه با دیگر ادلّه و تأثیرات آن بر فتوای فقیهان قابل واکاوی است. چهارم این‌که روایت مضطرب، دو کاربرد دارد. پنجم این‌که ایشان به چهارده مؤیّد برای ترجیح یک گزارش بر گزارش دیگر روایت مضطرب اشاره می‌کند که عبارتند از أضبط بودن، شهرت و اجماع اعم از منقول و محصّل، مخالفت با سیاق، خالی بودن کتب روایی یا نسخه اصلی و ....

کلیدواژه‌ها

جواهر الکلام؛ اضطراب در متن حدیث؛ عوامل و پیامدهای آن؛ مرجّحاتِ یک گزارش از روایت مضطرب

مراجع