اثرات بیولوژیکی گونه‏های تریکودرمای ریزوسفر گوجه‏فرنگی و قارچ‌کش بیولوژیکی Trichomax-HV علیه بیماری پژمردگی فوزاریومی گوجه‏فرنگی در شرایط آزمایشگاهی

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 2، دوره 35، شماره 3 - شماره پیاپی 53، مهر 1400، صفحه 293-302   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.2021.32846.0

نویسندگان

سجاد جلالی¹؛ مصطفی درویش نیا^{* 2}؛ ناصر پنجه که¹؛ سمیرا پاکباز²

¹گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل. سیستان و بلوچستان. ایران

²گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران

چکیده

پژمردگی فوزاریومی گوجه‏فرنگی از مهم‌ترین و شایع‏ترین بیماری‏های گوجه‏فرنگی در مناطق زیر کشت این گیاه در سراسر جهان می‏باشد. کنترل بیولوژیک بیماری­های گیاهی با استفاده از میکروارگانیسم­های غیر بیماری‌زا توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب نموده است. از موفق‏ترین و پرکاربردترین میکروارگانیسم‏هایی که باعث جلوگیری از خسارت قارچ‏ها در گیاهان می‏شوند، گونه‏های مختلف جنسTrichoderma  می‏باشند. در این تحقیق اثر دو جدایه Trichoderma harzianum و Trichoderma virens و سم بیولوژیک Trichomax-HV علیه Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی گوجه­فرنگی در آزمایشگاه و گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. فعالیت آنتاگونیستی این جدایه­ها علیه این بیمارگر در آزمایشگاه به روش کشت متقابل مورد مطالعه قرار گرفت. به ‌منظور بررسی اثر این جدایه­های آنتاگونیست در گلخانه، ابتدا مایه تلقیح قارچ بیمارگر به یک‌سوم تحتانی خاک گلدان‏ها افزوده شد و به‌ محض انتقال دادن گیاهچه‏ها به گلدان، آنتاگونیست‏های قارچی به گلدان­ها اضافه شد و پس از 60 روز برهم‏کنش بین بیمارگر و آنتاگونیست، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بررسی‏های آزمایشگاهی نشان داد که T. harzianum به میزان 9.48 درصد، Trichomax-HV به میزان 6.45 درصد و T. virens به میزان 22.36 درصد از رشد بیمارگر (در مقایسه با شاهد) جلوگیری کردند و باعث کلونیزه کردن پرگنه‏های بیمارگر شدند. عوامل آنتاگونیست در آزمایش‏های گلخانه‏ای موجب افزایش ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک اندام­های هوایی و ریشه در غیاب بیمارگر شدند. فقط T. harzianum در برهم‏کنش‏ با بیمارگر باعث افزایش ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک اندام­های هوایی و ریشه نسبت به شاهد آلوده شد.

کلیدواژه‌ها

کنترل بیولوژیک؛ T. harzianum؛ T. virens

مراجع

1. Akrami M., and Ebrahimof A. 2010. The Investigation efficiency of combining two Trichoderma species in the biological control of Fusarium diseases of chickpea under greenhouse conditions. Journal Uni. Agricultural Science Tabriz 1(14): 75-83.
2. Amini K. 2009. Physiological race of Fusarium oxysporum sp. lycopersici in Kurdistan Province of Iran and reaction of some tomato cultivars to race 1 of pathogen. Plant Pathology 8: 68-73.
3. Banihashemi Z., and Dezeeuw D.J. 1969. Two improved methods for selectively isolating Fusarium oxysporum from soil and plant roots. Journal Plant Disease 53: 589-591.
4. Banihashmi Z. 2010. Reaction of Cucumis melo cultivars to races of Fusarium oxysporumsp. melonis the cause of melon vascular wit. Journal Plant Disease 46(1): 11-22.
5. Behboudi K., Sharifi Tehrani A., Hejaroud G.H., and ZAD J. 2005. Antagonistic effects of Trichoderma species on Phytophthora capsici, the causal agent of pepper root and crown rot. Plant Phytopathology 41: 345-362.
6. Booth C. 1971. The Genus Fusarium, Common wealth Mycological Institute Kew, Surrey, England, Printed in Great Britain by the Eastern Press Limited London and Reading 237 pp.
7. Chet I. 1987. Trichoderma– Application, mode of action and potential as a biocontrol agent of soil borne plant pathogenic fungi, Innovative Approaches to Plant Disease Control (I, Chet, Ed), J. Wiley and Sons, New York: 137-160.
8. Chet I., Inbar J., and Hadar Y. 1997. Fungal Antagonists and mycoparasites in: The mycota, Environmental and microbial relationships. Wicklow, D. T. And B. soders trom (eds). Vel 4. Springer- verlag, Berlin, Germany 165-184.
9. Cook R.J., and Baker K.F. 1983. The Nature and Practice of Biological Control of Plant Pathogens. American Phytopathological Society, 539 pp.
10. Davet P. 1979. Technique pour lanalyse des populations de Trichoderma et de Gliocladium virens dans le sol. Annuals Phytopathology 11: 529-533.
11. Dennis C., and Webester J. 1971. Antagonist properties of species group of Trichoderma Hyphal interaction. Transaction of the British Mycological Society 57: 363-369.
12. Gerlach W., and Nirenberg H. 1982. The Genus Fusarium a Pictorial atlas. Mitt. Biol. Bundesanst. Land-und Forstwirtsch. Berlin Dahlem, 406 pp.
13. Harman G. E., Howell C.R., Viterbo A., Chet I., and Lorito M. 2004. Trichoderma species- opportunistic, avirulent plant symbionts. Nature Reviews Microbiology 2: 43–56.
14. Howell C.R. 2003. Mechanisms employed by Trichoderma species in the biological control of plant diseases: The history and evolution of current concepts. Journal Plant Disease 87(1): 4-10.
15. Juber K.S., Hassan A.K., Alhamiri Y.N. 2014. Evaluation of biocontrol agents and chemical inducers for managing a vascular wilt of tomato caused by Fusarium oxysporum sp. lycopersici. Journal Biology Agriculture Healthcare 4(27): 335-343.
16. Kamal A.M., Elyousr A., and Mohamed H.M. 2009. Biological control of Fusarium wilt in tomato by plant Growth-promoting yeast and Rhizobacteria. Plant Pathology 25(2): 199-204.
17. Kari Dolatabadi H., and Mohammadi Goltapeh E. 2010. In vivo biological activity of Piriformospora indica, Sebacina vermifera and Trichoderma against Fusarium wilt of lentil. Journal of Plant Protection Reseach 2(2): 127-143.
18. Leslie J.F., and Summerell B.A. 2006. The Fusarium Laboratory Blackwell Publishing Professional, Ames, USA, 388pp.
19. Little T.M., and Hills F.J. 1978. Agricultural experimentation design and analysis. John Willy & Sons 350 pp.
20. Manafi R., Babai ahri A., Arznlo M., and Valizadeh M. 2012. Evaluation common resistance varieties a greenhouse tomato to Fusarium wilt in East Azerbaijan province and study of biological control of the disease. Journal of Sustainable Agricultural Production 22(1): 145-158.
21. Mohammadi N. 2010. Studies on pathogenicity and genetic diversity of some Iranian isolates Fusarium oxysporum sp lentis and determination of resistant lentil cultivars. M. SC. Thesis, Uni. Tarbiat Modares, Iran. 134p.
22. Nawrocka J., Malolepza V. 2013. Diversity in plant systemic resistance induced by Trichoderma. Biology Control 67(2): 149-156.
23. Nelson P.E., Toussoun T.A., and Marasas W.F.O. 1983. Fusarium Species: An Illustrated Manual for Identification. Pennsylvania State Uni. Press, Uni. Park. 193p.
24. Niknejad Kazempour M. 1992. Effect of several fungicides and Trichoderma fungi on tomato pathogen Fusarium wilt Fusarium oxysporumsp. lycopersici, MSc thesis, Faculty of Agriculture Tehran Uni. Karaj: 129 p.
25. Niknejad Kazempour M., and Sharifi Tehrani A. 1992. Effect of antagonistic fungi Trichoderma on pathogen Fusarium wilt of tomato Fusarium oxysporumsp. lycopersici. Laboratory and in greenhouse condition. Proc. 11^th Iran. Plant Protec. Cong. Uni. Gilan-Rasht: 165p.
26. Niknejad Kazempour M., Sharifi Tehrani A., and Okhovat M. 2000. Effect of Antagonistic fungi Trichoderma On the control of Fusarium wilt of tomato caused Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici under greenhouse condition. Iranian Journal Agricultural Science 31(1): 31-37. (In Persian with English abstract)
27. Ojha S., Chatterjee NC. 2012. Induction of resistance in tomato against Fusarium oxysporum sp. lycopersici mediated through salicylic acid and Trichoderma harzianum. Journal Plant Protecttion Research 52(2): 220-225.
28. Panjekeh N., Saberian A., Afshari Azad H., and Salari M. 2011. Biological control of phomalingam, the causal agent of rapeseed blackleg, by Trichoderma and Bacillus subtilis Iranian Journal of Plant Pathology 47(1): 19-30. (In Persian with English abstract)
29. Papavizas G.C. 1985. Trichoderma and Gliocladium: Biology, Ecology, and Potential for Biocontrol. Annual Review of Phytopathology 23: 23-54.
30. Pourjam E., Kamali N., and Sahebani N. 2015. Elicitation of defense responses in tomato against Meloidogyne javanica and Fusarium oxysporum sp. lycopersici wilt complex. Journal Crop Protection 4(1): 29-38.
31. Rajik M., Biswas SK., and Shakti S. 2012. Biochemical basis of defense response in plant against Fusarium wilt through bio-agents as an inducer. Afr Journal Agriculture Research 7(43): 5849-5857.
32. Sajadi S.A., and Asemi H. 2008. Evaluation of biological control potential Trichoderma species against of tobacco collar rot in Mazandaran province; New Findings in Agriculture 2(3): 253-270.
33. Sivan A., Ucko O., and Chet I. 1986. Trichoderma harzianum and effective biocontrol agent of Fusarium Microbial Communities in Soil, 447pp.
34. Sundaramoorthy S., and Balabaskar P. 2013. Biocontrol efficacy of Trichoderma against wilt of tomato caused by Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici. Journal ApplBiol Biotechnology 1(3): 36- 40.
35. Walker J.C. 1981. Fusarium wilt of tomato. Monograph NO. 6, APS Press, 56 pp.
36. Zamanizadeh H.R., Hatami N., Aminaee M.M., and Rakhshandehroo F. 2011. Application of biofungicides in control of damping disease off in greenhouse crops as a possible substitute to synthetic fungicides. International Journal Environment Science Technology 8 (1): 129-136.