اثر نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دانه روغنی کاملینا (Camelina sativa) در تاریخ‌های مختلف کاشت

پژوهشهای زراعی ایران

دوره 19، شماره 4 - شماره پیاپی 64، دی 1400، صفحه 311-325   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2021.37179.0

نویسندگان

شهاب زارعی¹؛ پیمان حسیبی^{* 2}؛ دانیال کهریزی³؛ سید محمد صفی الدین اردبیلی⁴

¹دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

²گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

³گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

⁴گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

به‌منظور ارزیابی خصوصیات زراعی کاملینا در شرایط تغذیه با کود نیتروژن در تاریخ‌های مختلف کاشت، پژوهشی به‌صورت طرح کرت‌های خردشده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 98- 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. در این تحقیق تاریخ کاشت (15 آبان، 15 آذر و 15 دی‌ماه) به‌عنوان عامل اصلی و نیتروژن خالص (0، 23، 46 و 69 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه (8/2653 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت اول و تیمار 46 کیلوگرم نیتروژن و بیشترین شاخص برداشت (9/30 درصد) از تاریخ کاشت دوم و تیمار 46 کیلوگرم نیتروژن به‌دست آمد. بیشترین عملکرد روغن (9/737 کیلوگرم در هکتار) نیز مربوط به تاریخ کاشت اول و سطح 23 کیلوگرم نیتروژن بود؛ اما بیشترین درصد پروتئین (53/28) از تاریخ کاشت دوم و سطح 69 کیلوگرم نیتروژن به‌دست آمد. همچنین استفاده بهینه از کود نیتروژن منجر به بهبود صفات مورد بررسی ازجمله تعداد شاخه فرعی، خورجینک در بوته، دانه در خورجینک و وزن هزار دانه شد ولی با تأخیر در تاریخ کاشت میانگین این صفات کاهش معنی‌داری یافت. به‌طورکلی نتایج این پژوهش حاکی از واکنش معنی‌دار کاملینا به میزان کود مصرفی و زمان کاشت بود؛ به‌گونه‌ای که میزان کود مصرفی تا سقف 46 کیلوگرم نیتروژن منجر به افزایش معنی‌دار اجزای عملکرد دانه و نهایتاً افزایش عملکرد دانه کاملینا شد. همچنین تأخیر در تاریخ کاشت مطلوب سبب افت عملکرد کاملینا شد که حاکی از لزوم رعایت زمان مطلوب کشت است.

کلیدواژه‌ها

درصد پروتئین؛ درصد روغن؛ شاخص برداشت؛ گیاهان روغنی؛ نیتروژن برگی

مراجع

1. Berti, M., Wilckens, R., Fischer, S., Solis, A., and Johnson, B. 2011. Seeding date influence on Camelina seed yield, yield components, and oil content in Chile. Industrial Crops and Products 34 (2): 1358-136.
2. Bobrecka-Jamro, M. C. 2017. The effects of varied plant density and nitrogen fertilization on quantity and quality yield of Camelina sativa Emirates Journal of Food and Agriculture 29 (12): 988-993.
3. Bremner, J. M. 1996. Nitrogen total. Method of Soil Analysis, part 3: Chemical Methods; Spark, D. L. Soil
   Science Society of America: Madisona, Wisconsin. 1085-1121.
4. Bronson, K., Hunsaker, D. J., and Thorp, K. R. 2019. Nitrogen fertilizer and irrigation effects on seed yield and oil in Camelina. Agronomy Journal 111 (4): 1712-1719.
5. Chesnais, Q., Verzeaux, J., Couty, A., Le Roux, V., and Ameline, A. 2015. Is the Oil Seed Crop Camelina sativa a Potential Host for Aphid Pests? BioEnergy Research 8 (1): 91-99.
6. Dharavath, R., Singh, S., Chaturvedi, S., and Luqman, S. 2016. Camelina sativa (L.) Crantz a mercantile crop with speckled pharmacological activities. Annals of Phytomedicine: An International Journal 5 (2): 6-26.
7. Doori, S., Telavat, M. R. M., Siadat, S. A., and Bakhshandeh, A. 2016. Effect of nitrogen foliar application on canola yield (Brassica napus) and nitrogen efficiency across different sowing dates. Iranian Journal of Field Crops Research 14 (3): 484-493. (in Persian with English abstract).
8. Elhanafi, L., Houhou, M., Rais, C., Mansouri, I., Elghadraoui, L., and Greche, H. 2019. Impact of excessive nitrogen fertilization on the biochemical quality, phenolic compounds, and antioxidant power of Sesamum indicum L seeds. Journal of Food Quality 2: 1-6.
9. Hasani Balyan, M., Tadayon, M. R., and Fadaei Tehrani, A. A. 2020. Evaluation of some growth and yield traits of Camelina sativa under the influence of biological and chemical fertilizers. Journal of Crop Production and Processing 10 (1): 39-51. (in Persian with English abstract).
10. Jankowski, K. J., Sokólski, M., and Kordan, B. 2019. Camelina: Yield and quality response to nitrogen and sulfur fertilization in Poland. Industrial Crops and Products 141: 111776.‏
11. Jiang, Y., and Caldwell, C. D. 2016. Effect of nitrogen fertilization on Camelina seed yield, yield components, and downy mildew infection. Canadian Journal of Plant Science 96 (1): 17-26.
12. Kahrizi, D. 2018. Soheil cultivar report of Camelina plant for cultivation in different regions of the country. Registration and certification of seeds and seedlings. Spring and summer 24-27. (in Persian).
13. KalantarAhmadi, S. A., Ebadi, A., Siadat, S. A., and TavakoliHasanaklou, H. 2014. Effect of heat stress due to sowing date on grainyield of rapeseed cultivars in north Khuzestan conditions in Iran. Iranian Journal of Crop Sciences 16 (1): 62-76. (in Persian).
14. Karčauskienė, D., Sendžikienė, E., Makarevičienė, V., Zaleckas, E., Repšienė, R., and Ambrazaitienė, D. 2014. False flax (Camelina sativa) as an alternative source for biodiesel production. Zemdirbyste-Agriculture 101 (2): 161-168.
15. Kiani, S., Siadat, S. A., Moradi Telavat, M. R., and Poshtdar, A. 2018. Morphological Response, Grain Yield and Essential Oil of Three Fennel Ecotypes to Different Times of Planting. Iranian Journal of Field Crops Research 16 (3): 641-650. (in Persian with English abstract).
16. Kumari, A., Joshi, P. K., Mohsin, M., Ar ya, M. C., and Ahmed, Z. 2015. Studies on effect of spacing and nitrogen on false flax (Camelina sativa cv calena) under central western Himalayas of India. The Bioscan 10 (3): 1321-1326.
17. Kunt joshi, S., Ahmad, S., Meher, L. C., Agarwal, A., and Nasim, M. 2017. Growth and yield response of Camelina sativa to inorganic fertilizers and farmyard manure in hot semi-arid climate of India. Advances in Plants & Agriculture Research 7 (3): 305-309.
18. Latif, S., and Anwar, F. 2008. Quality assessment of Moringa concanensis seed oil extracted through solvent and aqueous-enzymatic techniques. Grasas y Aceite 59 (1): 69-75.‏
19. Leclère, M., Lorent, A. R., Jeuffroy, M. H., Butier, A., Chatain, C., and Loyce, C. 2021. Diagnosis of camelina seed yield and quality across an on-farm experimental network. European Journal of Agronomy 122: 126190.
20. Malhi, S. S., Johnson, E. N., Hall, L. M., May, W. E., Phelps, S., and Nybo, B. 2014. Effect of nitrogen fertilizer application on seed yield, N uptake, and seed quality of Camelina sativa. Canadian Journal of Soil Science 94 (1): 35-47.‏
21. Mohagheghi, A., and Aboutalebian, A. 2014. Study of sowing date and seed priming effect on seed yield, its Components and some of agronomic and qualitative properties of two spring canola cultivars in Hamedan. Iranian Journal of Field Crops Research 12 (3): 516-525. (in Persian).
22. Morditalavat, M., Siadat, S., Nadian, H., and Fathi. Gh. 2007. Response of canola grain and oil yields, oil and protein contents to different levels of nitrogen and boron fertilizers in Ahvaz region. Iranian Journal of Crop Sciences 9 (3): 213-224. (in Persian with English abstract).
23. Rasool, F. U., Hassan, B., Aalum, I. and Ganie, S. A. 2013. Effect of nitrogen, sulphur and farmyard manure on growth dynamics and1yield of sunflower (Helianthus annuus) under temperate conditions. Scientific Research and Essays 8 (43): 2144-2147.
24. Ratajczak, K., Sulewska, H., and Szymańska, G. 2017. New winter oilseed rape varieties– seed quality and morphological traits depending on sowing date and rate. Plant Production Science 20 (3): 262-272.
25. ‏‫Safara, N., Telavat, M. R. M., Siadat, S. A., Koochekzadeh, A., and Mousavi, S. H. 2016. Effect of sowing date and sulfur on yield, oil content and grain nitrogen of safflower (Carthamus tinctorius ) in autumn
    cultivation. Iranian Journal of Field Crops Research 14 (3): 438-448. (in Persian with English abstract).
26. Salehi1, F., A. Rahnama Ghahfarokhi, A., Meskarbashee, M., and Mehdikhanlou, Kh. 2019. Effect of terminal heat stress on some agronomic, physiological and oil yield traits of safflower cultivars (Carthamus tinctorius ) under Ahvaz conditions. Iranian Journal of Field Crops Research 17 (3): 491-502. (in Persian with English abstract).
27. Salvagiotti, F., Cassman, K. G., Specht, J. E., Walters, D. T., Weiss, A., and Dobermann, A. 2008. Nitrogen uptake, fixation and response to fertilizer N in soybeans: A review. Field Crops Research 108 (1): 1-13.
28. Solis, A., Vidal, I., Paulino, L., Johnson, B. L., and Berti, M. T. 2013. Camelina seed yield response to nitrogen, sulfur, and phosphorus fertilizer in South Central Chile. Industrial Crops and Products 44: 132-138.‏
29. Stahl, A., Pfeifer, M., Frisch, M., Wittkop, B., and Snowdon, R. J. 2017. Recent Genetic Gains in Nitrogen Use Efficiency in Oilseed Rape. Frontiers in Plant Science 8: 963.
30. Urbaniak, S. D., Caldwell, C. D., Zheljazkov, V. D., Lada, R., and Luan, L. 2008. The effect of cultivar and applied nitrogen on the performance of Camelina sativa in the Maritime Provinces of Canada. Canadian Journal of plant science 88 (1): 111-119.‏
31. Yousaf, M., Li, X., Zhang, Z., Ren, T., Cong, R., Ata-Ul-Karim, S. T., Fahad, S., Shah, A. N., and Lu, Ji. 2016. Nitrogen fertilizer management for enhancing crop productivity and nitrogen use efficiency in a rice-iilseed rape rotation system in China. Frontiers in Plant Science 7: 1496.