اثر بایوچار،کود نیتروژن و باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم بر شاخص‌های کارایی مصرف نیتروژن گیاه برنج در شرایط آبیاری غرقاب و متناوب

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 مرداد 1400  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2021.20321.0

نویسندگان

محمد کاوه¹؛ محمدعلی اسماعیلی ²؛ همت اله پیردشتی³؛ محمد رضا اردکانی⁴

¹علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

²گروه زراعت، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

³گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست‌فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.

⁴گروه زراعت، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

نیتروژن، یک عنصر ضروری برای گیاهان می‌باشد، به‌منظور بررسی شاخص‌های کارایی مصرف نیتروژن برنج در تلفیق با بایوچار، باکتری آزوسپریلیوم لیپوفروم و نیتروژن در شرایط آبیاری غرقابی و تناوبی، آزمایشی به‌صورت کرت‏های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی با سه تکرار در شهر ساری در سال 1396 انجام گرفت. عامل اصلی، روش آبیاری در دو سطح آبیاری غرقاب و تناوبی و عامل فرعی تیمار کودی در نه سطح، 50، 75 و 100 درصد نیتروژن به‌همراه صفر، 10 و 20 تن بایوچار در هکتار و عامل فرعی-فرعی، باکتر‌ی آزوسپریلیوم لیپوفروم در دو سطح بدون مایه‌زنی و مایه‌زنی با گیاه‌چه بود. نتایج نشان داد، بایوچار و نیتروژن، روش‌های آبیاری و باکتری تأثیر معنی‌داری بر شاخص‌های کارایی مصرف نیتروژن داشتند. کاربرد 20 تن بایوچار به‌همراه 50 درصد نیتروژن و با مصرف باکتری توانست موجب افزایش معنی‌دار بهره‌وری نسبی نیتروژن (به‌ترتیب 54/84 و 5/68 کیلوگرم دانه بیشتری در ازای مصرف نیتروژن در آبیاری غرقاب و تناوبی) نسبت به تیمار 100 درصد نیتروژن + بدون مصرف بایوچار و باکتری شود. در نتیجه مصرف هم‌زمان کود آلی و زیستی همراه با کود نیتروژن، قابلیت دسترسی و جذب نیتروژن را در مراحل مختلف رشد گیاه افزایش داده و در پی آن سبب بهبود شاخص‌های کارایی مصرف نیتروژن می‌شود. اما این اثر بایوچار بر حفظ نیتروژن در خاک، با میزان مصرف کود نیتروژن با یک نرخ افزایش نمی‌یابد. در مقایسه با شرایط غرقابی، بکارگیری باکتری در آبیاری تناوبی تاثیر معنی‌داری بر جذب و بهبود شاخص‌های کارایی نیتروژن نداشت.

کلیدواژه‌ها

بهره‌وری نیتروژن؛ غلظت نیتروژن دانه؛ کودهای آلی و زیستی؛ مدیریت زراعی