سویه‌های جنسیتی منازعه سیاسی در ایران پس از انقلاب اسلامی

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 24، بهمن 1400، صفحه 42-65   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.2021.68963.1021

نویسندگان

ملیحه مهدی پور¹؛ علی اصغر داودی^{* 2}؛ اهورا راهبر³

¹دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

²استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران (گروه علوم‌سیاسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

³استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

چکیده

جامعه ایران در یک سده اخیر درگیر گونه‌های مختلفی از منازعه سیاسی بوده که موضوع پژوهش‌های مختلف قرار داشته است؛ اما موضوعی که کمتر بدان پرداخته‌شده، سویه‌های جنسیتی منازعه سیاسی در ایران، بخصوص در دوران پس از انقلاب اسلامی است. مقاله حاضر در پی واکاوی نقش جنسیت در شکل‌دهی به منازعات سیاسی در این مقطع زمانی است و پرسشی که بدان پرداخته‌شده این است که تا چه حد فضای جنسیتی پساانقلابی ایران بر منازعات سیاسی تأثیر داشته است؟ با استفاده از مفاهیم ژئوپلتیک جنسیت و فضای جنسیتی برگرفته از آثار پی‌یر بوردیو، و با بهره‌گیری از روش تاریخی، سعی شده به بررسی موضوع پژوهش پرداخته شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که درنتیجه رخدادهای ناشی از تحولات انقلابی و نیز دگرگونی‌های جمعیتی و در کنار آن روند جهانی‌شدن، گسل مربوط به جنسیت در ایران فعال و به‌تدریج بر عمق آن افزوده‌شده است. نوع سیاست‌گذاری‌های عمومی برآمده از فضای ایدئولوژیک پساانقلابی، زن را به‌مثابه «دیگری» تعریف می‌کرد که به‌واسطه جنسیت خود از ورود به بسیاری از فضاهای عمومی منع می‌گردید. روند شرعی‌سازی حقوق زنان نیز معطوف به کنترل بدن زن و تحمیل مجموعه تمهیدات و شرایطی بود که زنان صرفاً به‌واسطه جنسیت خود، مجبور به پذیرش و رعایت آن‌ها می­شدند. این عوامل به شکل‌گیری گفتمان تک جنسیتی نابرابر انجامید که زنان به‌صورت ذهنی خود را قربانی بالقوه آن می‌پنداشتند. ازاین‌رو، آن‌ها به بازتولید خود پرداخته و برای باز توزیع قدرت و ارزش‌های موجود، مبازات‌ مسالمت‌آمیزی را به راه انداختند. ازاین‌رو، به نظر می‌رسد که جنسیت به یکی از مؤلفه‌های عمده منازعه در آینده سیاست ایران تبدیل شود.

کلیدواژه‌ها

زنان؛ جنسیت؛ منازعه سیاسی؛ ژئوپلتیک جنسیت؛ انقلاب اسلامی

مراجع

1. Abbott, P., & Valls, C. (2011). An Introduction to the Sociology of Feminist Attitudes. (M.Khorasani & H. Ahmadi, Trans.). Tehran: Sociologists Publications. [In Persian]
2. Ahqaqi, A. (2014). Tanhayi Bi Hayahu. Sharq Newspaper, 18/02/2015, No. 2240, p. 6. [In Persian]
3. Alinaqian, Sh. (2016). Problem on gender issue in Iran. Porseman website. [In Persian]
4. Bourdieu, P. (2011). Distinction, social criticism of judgments of taste.( H.Chavishian, Trans.). Tehran: Sales. [In Persian]
5. Coser, L. (1956). The Termination of Conflict. Journal of Conflict Resolution, 5(4), 347-353.
6. Davodi, A.A. (2002). Islamic revolution, political conflicts and social divisions. Political Science Quarterly, 20(5), 223-244. [In Persian]
7. Delavari, A., & Sadeghi, E. (2019). Thought and Action in Gender Politics: Studying Iran's Experience in 1320-1270. Women in Development and Politics, 17(2), 255-223. [In Persian]
8. Dias, K., & Blecha, J. (2017). Feminism and Social Theory in Geography: An Introduction. Professional Geographer, 59 (1): 1–9.
9. Duesterhaus, M., Grauerholz, L., Weichsel, R., & Guittar, N. (2020). The Cost of Doing Femininity: Gendered Disparities in Pricing of Personal Care Products and Services. Gender Issues, 28(4): 175–191.
10. Etela’at newspaper, 09/03/1978, 11/03/1978, 12/03/1978. [In Persian]
11. Fakuhi, N. (2011). History of Thought and Anthropological Theories. Tehran: Ney Publishing. [In Persian]
12. Foord, J., & Gregson, N. (2019). Patriarchy: Towards a Reconceptualization. Antipode, 18 (2): 186–211.
13. Galbraith, J. (2018). Power. (M.Mohajer, Trans.). Tehran: Soroush Publications. [In Persian]
14. Geranpayeh (2015). Research project on women's issues and their demands from the government and responsible institutions. Tehran: Vice President of Women and Family Affairs of the Presidential Institution. [In Persian]
15. Imam's works Publishing house (1993). Sahifa Noor. Tehran: Imam's works Publishing house. [In Persian]
16. Kar, M. (2000). Obstacles and Possibilities of Women's Political Participation. Tehran: Roshangan Publications and Women's Studies. [In Persian]
17. Khaleghi, A.H., & Pourezat, A.A. (2015). Feminism in Organization Studies. Public Administration Quarterly, 7(3), 437-485. [In Persian]
18. Kolaee, E. (2006). Sixth Parliament and Women's Rights. Ayin, No. 5, December 2006, pp. 86-89. [In Persian]
19. Mathieu, N.C. (2014). The Culture of Feminism Criticism. (M.,Malekian & N., Sharif, Trans.). Tehran: Armanshahr. [In Persian]
20. Mohammadi Asl, A. (2017). Social Construction of Gender. Tehran: Gol Azin Publishing House. [In Persian]
21. Mohseni, M.(2008). The family bill, support or threat to the family. @dw_persian. [In Persian]
22. Qavam, A.A., & Asadi, M. (2014). Comparative study of the status of women in various discourses of contemporary Iranian history. Intercultural Studies Quarterly, 9(23),9-39. [In Persian]
23. Sanasarian, E. (2005). Women's rights movement in Iran, rebellion, decline and suppression from 1901 to 1978. (N.Ahmadi Khorasani, Trans.).Tehran: Akhtaran Publishing House. [In Persian]
24. Shojaee, M. (2009). How was the hijab made compulsory at the beginning of the revolution?. @dw_persian. [In Persian]
25. Simonsen, K. (2020). Practice, spatiality and embodied emotions: an outline of a geography of practice. Human Affairs, 17(2), 168-181.
26. Tajik, M.R. (2018). Interview with Hossein Dehbashi in: "Oral History of Iran; Raw clay", online history website. [In Persian]
27. Towhidi, N. (2003). Women's situation in Iran after the revolution. Interview with Women's Studies website. [In Persian]
28. United Nations Development Program (2121). Human Development Report 2121: Work for Human Development World Economic Forum.
29. Vanderstoep, S., Johnston, W., & Deirdre, D. (2009). Research Method for Everyday Life; Bending Qualitative and Quantitative Approaches. First Edition, San Francisco: Jossey-Bass.
30. World Economic Froum (2020). Global Gender Gap Reports: 2006 – 2020. Duverger, M. (1970) The Principles of Political Science. ( A.Ghazi, Trans.).Tehran: Pocket Books Company. [In Persian]