تحلیل عملکردی کنشگران شهری در ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی با مدل چندموضوع- چندبازیگر(موردی: محله اسلام آباد شهر زنجان)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 شهریور 1400  

نوع مقاله: پژوهشی-مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2021.68673.1014

نویسندگان

محمد تقی حیدری ¹؛ ثریا نصیری²؛ یعقوب حقی³؛ سعید محرمی⁴

¹دانشگاه زنجان

²کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

³کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

⁴دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

سکونتگاه خودرو و نابسامان با اجتماعات آلونکی با عنوان اسکان غیر رسمی، از نظر اقتصادی، در بخش غیر رسمی و کاذب فعالیت می کنند، و از نظر اجتماعی- فرهنگی نیز، هنوز آداب و رسوم روستایی را حفظ کرده اند. با اینحال، برای شکل گیری سکونتگاه های غیر رسمی، نمی توان به یک پدیده یا رویداد اجتماعی، مدیریتی و... تکیه کرد.

این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، بدنبال تحلیل نقش کنشگران تاثیرگذار در ساماندهی سکونتگاه غیررسمی محله اسلام آباد با مدل مکتور در شهر زنجان است. گردآوری داده ها با روش کتابخانه ای و میدانی انجام شد. جامعه آماری شامل گروه متخصصین و نخبگان شهرسازی در شهر زنجان است که با روش نمونه گیری گلوله برفی، 25 نمونه انتخاب شد. برای تحلیل داده ها از رویکرد تحلیل عاملی، مدل معادلات ساختاری و مدل چندموضوع-چندبازیگر با کمک نرم افزارهای SPSS و Lisrel و Mactor استفاده شد.

نتایج تحقیق نشان داد که 21 عاملی اصلی در ابعاد مختلف بر ساماندهی اسکان غیررسمی محله اسلام در شهر زنجان تاثیر مستقیم دارند. طبق مدل معادلات ساختاری کنشگران بیشترین روابط علی را با شاخص زیست محیطی با ضریب 7.05 و کمترین روابط را با شاخص کالبدی با ضریب 3.12 داشته اند. طبق مدل چندموضوع-چندبازیگر، عامل اصلی ساماندهی اسکان غیررسمی محله اسلام آباد، مثلث روابط بین شهرداری-ساکنین محله و نهادهای محلی است و محوریت اصلی نیز با شهرداری می باشد. لذا برای ساماندهی، تاسیس دفتر شورایاری؛ بهسازی کالبدی محله؛ تشکیل کارگروه توانمندسازی؛ ایجاد امنیت تصرف برای ساکنین؛ و ارائه تسهیلات ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه‌ها

کنشگران؛ اسکان غیررسمی؛ مکتور؛ ساماندهی؛ شهر زنجان