تأثیر روش کاشت و مصرف آب بر خصوصیات کمی و کیفی چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 شهریور 1400   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2021.71031.1055

نویسندگان

فاطمه مشهدی¹؛ حمیدرضا خزاعی^{* 2}؛ محمدرضا رمضانی مقدم³

¹دانشجوی دکتری، فیریولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی، مشهد

²گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی، مشهد

³مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی خراسان رضوی- بخش تحقیقات پنبه و گیاهان لیفی

چکیده

به منظور بررسی تأثیر روش کاشت و میزان مصرف آب بر ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه چای ترش، آزمایشی‎ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کاشمر در دو سال 1395 و 1396 انجام شد. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش آبیاری در هفت سطح شامل تأمین 100 درصد نیاز آبی (₁I)، 80 درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اواخر گلدهی (₂I)، 80 درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اوایل گلدهی (₃I)، 80 درصد نیاز آبی از اوایل تا اواخر گلدهی (₄I)، 60 درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اواخر گلدهی (₅I)، 60 درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اوایل گلدهی (₆I)، 60 درصد نیاز آبی از اوایل تا اواخر گلدهی (₇I) و روش کاشت در دو سطح (نشاءکاری و کشت مستقیم) بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل آبیاری و روش کاشت بر عملکرد زیست توده، ویتامین ث، فنل کل کاسبرگ، پروتئین و روغن دانه معنی‌دار بود. حداکثر  روغن دانه (25/21 درصد) در تیمار ₁I و روش کاشت نشائی به دست آمد. تیمار ₁ Iو روش کشت مستقیم بیشترین عملکرد زیست توده (9064/33 کیلوگرم در هکتار) و تیمار ₄ Iو روش کشت مستقیم بیشترین میزان ویتامین ث (35/32 میلی‌گرم در 100 میلی‌لیتر) کاسبرگ را به خود اختصاص دادند. حداکثر فنل کل (96/41 میلی‌گرم بر گرم ماده خشک) و پروتئین (32/31 درصد) نیز در تیمار ₇ Iو روش کشت مستقیم حاصل شد. در سطوح آبیاری بین دو روش کشت اختلاف معنی‌داری وجود نداشت به جز برای فنل کل کاسبرگ و دو سطح ₅ Iو ₆ Iکه مقدار آن در روش کشت مستقیم بیشتر از نشاءکاری بود. عملکرد دانه، عملکرد کاسبرگ، شاخص برداشت دانه، شاخص برداشت کاسبرگ و آنتوسیانین تحت تأثیر اثر آبیاری قرار گرفتند. به طوری که با افزایش شدت تنش خشکی، عملکرد، شاخص برداشت دانه و شاخص برداشت کاسبرگ کاهش و میزان آنتوسیانین افزایش یافت. با توجه به اینکه بین عملکرد دانه و کاسبرگ تیمارهای ₁ I(به ترتیب 667/54 و 73/392 کیلوگرم در هکتار) و ₂I اختلاف معنی‌داری مشاهده نگردید، جهت حصول عملکرد کمی و کیفی قابل قبول در شرایط اقلیمی منطقه مورد مطالعه، آبیاری به میزان 80 درصد نیاز آبی از هشت برگی تا اواخر گلدهی مناسب خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

تنش خشکی؛ آنتوسیانین؛ ویتامین ث؛ نشاءکاری

مراجع