منزلت کتابخانه و حرفه کتابداری از دیدگاه دانشجویان دانشگاه رازی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 1، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21، شهریور 1400، صفحه 5-22   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2021.24174.0

نویسندگان

امین زارع^{* 1}؛ سلیمان شفیعی²؛ محمود مرادی³

¹استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی /دانشگاه رازی

²معاون علمی /دانشگاه علمی کاربردی استان کرمانشاه

³استایار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی /دانشگاه رازی

چکیده

هدف: جایگاه و منزلت کتابخانه به‌عنوان یک نهاد و کتابداری به‌عنوان یک حرفه موضوعی با اهمیت است. از ­این­رو هدف پژوهش حاضر مطالعه دیدگاه­های دانشجویان دانشگاه رازی در مورد منزلت کتابخانه و حرفه کتابداری بود.
روش پژوهش: رویکرد پژوهش حاضر کمّی و روش استفاده شده برای انجام آن، پیمایشی بود. جامعه پژوهش عبارت بودند از همه دانشجویان دانشگاه رازی در شهر کرمانشاه که در زمان انجام اجرای پژوهش یعنی آبان هزار و سیصد و نود و هشت، 14752 نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 375 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه محقق ساخته‌ای استفاده شد. از مجموع 375 پرسشنامه که به‌صورت تصادفی طبقه‌ای نسبتی در بین دانشجویان دانشگاه رازی توزیع شده بود، 311 پرسشنامه تکمیل و عودت داده شد؛ که از این 311 پرسشنامه 8 مورد مخدوش بودند که وارد تحلیل نشدند و تجزیه‌وتحلیل بر روی 303 پرسشنامه باقیمانده انجام گرفت.
یافته ­ها: یافته­ ها نشان داد که منزلت کتابخانه از دیدگاه دانشجویان دانشگاه رازی در سطح متوسط و منزلت حرفه کتابداری پائین تر از سطح متوسط است. همچنین یافته­ها حاکی از آن بود که دیدگاه دانشجویان در مورد منزلت کتابخانه و کتابداری بر اساس متغیرهای سن، جنسیت، گروه­های تحصیلی و مقطع تحصیلی با هم متفاوت است.
نتیجه: در تبیین دلایل پائین بودن منزلت کتابداران از دیدگاه دانشجویان دانشگاه رازی می‌توان به برخی عوامل محتمل نظیر عدم آشنایی پاسخ‌دهندگان با حرفه کتابداری، عدم اعتماد آنان به دانش تخصصی کتابداران، ضعف در دانش تخصصی کتابداران، به‌روز نبودن محتوای علمی حرفه، ضعف انجمن‌های حرفه‌ای و صنفی کتابداری و مواردی از این دست اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

منزلت؛ کتابخانه؛ کتابداری

مراجع

ابرامی، هوشنگ (1386). شناختی از دانش‌شناسی. به اهتمام رحمت‌الله فتاحی. تهران: کتابدار.

بیگدلی، زاهد؛ شاهینی، شبنم (1396). رابطه بین برخی از ویژگی­های جمعیت­شناختی مردم اهواز و دیدگاه آنان نسبت به منزلت اجتماعی کتابخانه ­های عمومی. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 7 (2)، 77-93.  DOI: 10.22067/RIIS.V7I2.48954

بیگدلی زاهد؛ شاهینی شبنم؛ میرزایی سمیه؛ مؤمنی؛ افتخار (1396). بررسی نگرش مردم اهواز نسبت به کتابخانه‌های عمومی و منزلت کتابداران کتابخانه‌های عمومی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی; ۲۳ (۳)، ۴۰۱-۴۱۵. بازیابی شده در 26 تیر 1400 از:https://publij.ir/article-1-1416-fa.html

تامپسون، جیمز (1366). تاریخ اصول کتابداری. ترجمه محمود حقیقی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

حکیمی، رضا؛ طبسی، محمدعلی؛ سوری نظامی، زهره (1395). بررسی پایگاه اجتماعی کتابداران و راهکارهایی برای ارتقاء منزلت آنها (مطالعۀ موردی: کتابداران کتابخانه‌های جنوب شرق ایران). تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی. ۲۲ (۱)، ۱۵۹-۱۷۲. بازیابی شده در تاریخ 25 تیر 1400 از

https://publij.ir/article-1-1192-fa.html

حیدری، غلامرضا؛ کعب عمیر، فریده (1395). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه جایگاه اجتماعی حرفه علم اطلاعات و دانش­شناسی. فصلنامه علوم و فنون مدیریت اطلاعات؛ 1(2)، 99-122. بازیابی شده در تاریخ 24 تیر 1400 از: http://stim.qom.ac.ir/article_658.html

حیدری غلامرضا؛ کوکبی مرتضی؛ کعب‌ عمیر، فریده (1396). جایگاه اجتماعی رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی در نظر کتابداران شاغل در کتابخانه‌های شهر اهواز. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی; ۲۳ (۲)، ۲۱۹-۲۳۶. بازیابی شده در تاریخ 25 تیر 1400 از:

http://publij.ir/browse.php?a_code=A-10-1646-1&slc_lang=fa&sid=1

دایره المعارف کتابداری و اطلاع­رسانی (1381). ویراستار عباس حری. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

ستوده­راد، دانش (1393). شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقاء منزلت اجتماعی کتابداران و توسعه سرمایه اجتماعی در کتابخانه­های دانشگاهی همدان. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه خوارزمی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

شعبانی، احمد؛ موحدیان، قاسم (1396). شناسایی عوامل اثرگذار بر منزلت اجتماعی حرفۀ کتابداری. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی; ۲۳ (۲)، ۱۴۹-۱۷۲. بازیابی شده در تاریخ 25 تیر 1400 از

https://publij.ir/article-1-1492-fa.html

صیادی­فر، سمیه؛ فراشباشی آستانه، محبوبه (1385)/ جایگاه اجتماعی کتابداران: چالش‌ها و راهکارها. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات؛ 17(1)، 73-90. بازیابی شده در تاریخ 26 تیر 1400 از

http://nastinfo.nlai.ir/article_551.html

فتاحی، رحمت­الله (1392). ارزش‌ها و جذابیت‌های کتابداری و اطلاع‌رسانی: بازشناسی مبانی ارزشی کتاب، کتابخانه و کتابداری در عصر جدید. تهران: کتابدار.

مرادزاده، سارا (1394). منزلت اجتماعی کتابداران دانشگاهی از منظر دانشگاهیان. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه خوارزمی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

مزینانی، علی (1381). کتابخانه و کتابداری. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).

معین، محمد (1382). فرهنگ فارسی. تهران: اروند.

منتصب مجابی، حسن (1383). جایگاه مسلمانان در تاریخ کتاب و کتابخانه: نقدی بر «کتابخانه و کتابداری» از علی مزینانی. تحقیقات کتابداری و اطلاع­رسانی دانشگاهی، 28، 157-184. بازیابی شده در تاریخ 25 تیر 1400 از: https://jlib.ut.ac.ir/article_11608.html

 

Ali, S.; Yu, L. & Amran, N. (2018). Library User Perception Towards librarians in public library: A Malaysian story. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 8(9), 452–463. https://www.semanticscholar.org/paper/Library-User-Perception-towards-librarians-in-A-Ali-Yu/79e1a973017b0cb5ba8982f12c4faa5162fb25dd

Fagan, J. (2008). Students' Perceptions of Academic Librarians. The reference Librarian, 37(78), 131-148. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1300/J120v37n78_09

Grendler, P. (2004). The universities of the Renaissance and Reformation. Renaissance Quarterly, 57, pp. 1-3. https://www.hrstud.unizg.hr/_download/repository/grendlerUNI.pdf

Hernon, P & Pastine, M. (1997) Student Perception of Academic Libraries. College and Research Libraries, 4(2), 129-139. https://crl.acrl.org/index.php/crl/article/view/12956

Kim, J. (2017). User Perception and Use of the Academic Library: A Correlation Analysis. The Journal of Academic Librarianship.43 (3), 209-215. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0099133317300186

Majid, S. & Haider, A. (2008), “Image problem even haunts hi-tech libraries: stereotypes associated with library and information professional in Singapore”, Aslib proceedings: New Information Perspectives, 60(3), 229-241. https://www.researchgate.net/publication/235313461_Image_problem_even_haunts_hi-tech_libraries_Stereotypes_associated_with_library_and_information_professionals_in_Singapore

Mat Dahan, S. etal(2016) Surveying Users' Perception of Academic Library Services Quality: A Case Study in Universiti Malaysia Pahang (UMP) Library, The Journal of Academic Librarianship, 42(1), 38-43. https://www.researchgate.net/publication/284131562_Surveying_Users'_Perception_of_Academic_Library_Services_Quality_A_Case_Study_in_Universiti_Malaysia_Pahang_UMP_Library

Petr, K. & Aparac-Jelusic, T. (2002), “Public perceptions of the role and tasks of library and information science professionals in Croatia: an overview of recent activities”, New Library World,. 103(1)0, 364-375. https://www.ingentaconnect.com/content/mcb/072/2002/00000103/00000010/art00001

Prins, H. & De Gier, W. (1992). The Image, Dignity and Reputation of Librarianship and Information Work. IFLA Journal, 18 (2), 108-118. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/034003529201800207

Thompson, J. (1991). "Functions and Objectives: Large University Library". Academic Library Management. London: The Library Association, P. 151.

Vassilakaki, E. & Moniarou, V. (2014). Identifying the Prevailing Images in Library and Information Science Profession: Is the Landscape Changing? New Library World, 115 (7/8), 355-375. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/NLW-03-2014-0029/full/html

Vassilakaki, E., & Moniarou, V. (2016). How public library users perceive the information professional: is the image transforming? New Library World, 117(7/8), 449–463.

https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/NLW-11-2015-0090/full/html?skipTracking=true