تعداد نشریات | 48 |
تعداد شمارهها | 1,612 |
تعداد مقالات | 17,616 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,599,869 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,134,473 |
بررسی خدمات کتابخانهای برای نابینایان و کمبینایان در کتابخانههای عمومی ایران و ارائه راهکارهای پیشنهادی به آنها | ||
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی | ||
مقاله 5، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21، شهریور 1400، صفحه 84-108 اصل مقاله (662.93 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2021.24239.0 | ||
نویسندگان | ||
معصومه امید1؛ سید مهدی طاهری![]() ![]() ![]() | ||
1دانشجوی گروه علم اطلاعات و دانششناسی/ دانشگاه تهران، ایران | ||
2دانشیارگروه علم اطلاعات و دانش شناسی/دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
3استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی/دانشگاه تهران، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه: پژوهش حاضر، با هدف تبیین خدمات کتابخانهای به نابینایان و کمبینایان، و ارائه راهکارهای پیشنهادی به کتابخانههای عمومی ایران انجام شد. روششناسی: این پژوهش از لحاظ ماهیت و هدف، یک پژوهش کاربردی بوده، و با استفاده از روش پیمایشیـتحلیلی انجام شد. جامعه پژوهش را کتابداران و مدیران 46 کتابخانه عمومی زیر نظر نهاد کتابخانههای عمومی کشور که دارای بخش نابینایان و کمبینایان و خدمات ویژه آنها بودند، تشکیل میدادند. ابزار گردآوری دادهها، دو پرسشنامه طراحی شده توسط پژوهشگر، یکی ویژه کتابداران بخش یاد شده، و دیگری ویژه مدیران این کتابخانهها بود که بر مبنای استاندارد خدمات کتابخانههای عمومی برای نابینایان و کمبینایان تدوینشده توسط نهاد کتابخانههای عمومی کشور در سال 1395 بود. برای تجزیهوتحلیل دادها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون فرض برابری میانگین نشان داد، با توجه به اینکه سطح معنیداری کمتر از 05/0 و کرانههای اختلاف میانگین برای متغیرهای «خدمات ویژه نابینایان و کمبینایان، وضعیت تأمین منابع اطلاعاتی و وضعیت نیروی انسانی شاغل در کتابخانههای عمومی ایران» مثبت است، این متغیرها بیشتر از حد متوسط از استاندارد تبعیت میکنند. همچنین برای متغیرهای «ساختمان، تجهیزات، سختافزار و نرمافزارهای بخش نابینایان و کمبینایان در کتابخانههای عمومی ایران» سطح معنیداری کمتر از 05/0 است و کرانههای منفی اختلاف میانگین نشان داد این متغیرها، کمتر از حد متوسط تابع استاندارد هستند. نتیجه: بر مبنای یافتههای پژوهش، ضرورت همخوانی بیشتری با استاندارد مبنای پژوهش، بهویژه در بخش ساختمان و تجهیزات وجود دارد. به نظر میرسد، افزون بر تدوین استاندارد، ضمانت اجرایی پیادهسازی استاندارد از سوی نهاد کتابخانههای عمومی کشور ضروری بوده، و در بهبود خدمات به نابینایان و کمبینایان کمک شایانی خواهد نمود. | ||
کلیدواژهها | ||
کتابخانههای عمومی؛ خدمات ویژه نابینایان و کمبینایان؛ نهاد کتابخانههای عمومی کشور؛ استاندارد خدمات کتابخانههای عمومی برای نابینایان و کمبینایان؛ ارزیابی | ||
مراجع | ||
آئیننامه اجرائی قانون تأسیس و نحوه ادارهی کتابخانههای عمومی کشور، مصوب 14 آذر 1383، هیئتوزیران. بازیابی شده در 12 مهر 1399 از : https://rc.majlis.ir/fa/law/show/124646
تعاونی، شیرین (1379). استانداردهای ملی خدمات کتابخانهای برای نابینایان. تهران: نهاد کتابخانههای عمومی کشور
خسروی، سمیرا؛ خسروی، فریبرز (1389). بررسی وضعیت کتابخانه تخصصی نابینایان و کمبینایان کتابخانه ملی ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت آن. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 21 (1)، 62-76. بازیابی شده در 15 مهر 1399 از :http://nastinfo.nlai.ir/article_209.html
رحیمی، محبوبه (1388). سنجش و بررسی خدمات کتابخانههای عمومی شهرستان کرج به گروههای خاص جامعه با تأکید بر معلولان و نابینایان (پایاننامه کارشناسی ارشد). دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، تهران.
رفیعی ابرندآبادی، محمدحسن (1397). بررسی وضعیت و میزان رضایت کاربران از بخش نابینایان مستقر در کتابخانههای تحت پوشش نهاد کتابخانههای عمومی کشور (پایاننامه کارشناسی ارشد). دانشگاه قم، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، قم.
رفیعیمقدم، فریده؛ بزرگی، اشرفالسادات؛ غریبی، رضا (1396). بررسی وضعیت منابع و خدمات کتابخانههای شهر تهران از دیدگاه کاربران نابینا و کمبینا. فصلنامه دانششناسی (علوم کتابداری و اطلاعرسانی و فناوری اطلاعات)، 10(3)، 53-65. بازیابی شده در 25 شهریور 1399 از
قاسمپور، سکینه؛ نازی، ایوب (1393). راهکارهای مبتنی بر همکاریهای بین سازمانی برای ارائه خدمات کتابخانهای به نابینایان و کمبینایان: الزامات و کارکردها. فصلنامه نظامها و خدمات اطلاعاتی، 3(3 و 4)، 29-46. بازیابی شده در 18 مهر 1399 از : https://iss.srbiau.ac.ir/article_8363.html?lang=fa
قانون تأسیس و نحوه اداره کتابخانههای عمومی کشور، مصوب 17 اسفند 1382، مجلس شورای اسلامی، ماده 3. بازیابی شده در 10 مهر 1399 از : https://rc.majlis.ir/fa/law/show/94038
قنبری، فاطمه (1397). بررسی نیازهای اطلاعاتی اعضای بخش نابینایان و کمبینایان کتابخانه عمومی مرکزی تبریز بهمنظور تعیین اولویتهای خدمات کتابخانهای (پایاننامه کارشناسی ارشد) دانشگاه تبریز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، تبریز.
کوکبی، مرتضی؛ احسانی، صبا (1393). وضعیت کتابخانههای عمومی استان خوزستان در مقایسه با استانداردهای منابع، تجهیزات و نیروی انسانی برای خدمات کتابخانهای به نابینایان. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 20(4)،661-684. بازیابی شده در 15 شهریور 1399 از:https://publij.ir/article-1-204-fa.html
نوشینفرد، فاطمه؛ رضوی، یلدا (1389). مطالعه نیازهای اطلاعاتی کاربران نابینا و کمبینای شهر کرمان و میزان بهرهگیری آنها از خدمات کتابخانهای. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 16(4)، 129-149. بازیابی شده در 21 شهریور 1399 از: http://publij.ir/article-1-110-fa.html
Al-Harrasi, A., & Taha, A. (2019). Networked library access and services delivery for the blind and visually impaired university students: evidence from the UAE. Information Discovery and Delivery, 47 (3), 117-124. https://doi.org/10.1108/IDD-07-2017-0058 Creaser, C., Davies, J.E., & Wisdom, S. (2002). Accessible, open and inclusive? How visually impaired people view library and information services and agencies. Journal of Librarianship and Information Science, 34(4), 207–214. https://doi.org/10.1177/096100060203400404 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 231 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 125 |