بررسی عنصر زاویه دید در رمان پلنگ‌های کوهستان بر اساس الگوی روایتشناسی ژرارژنت

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 8، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 24، شهریور 1400، صفحه 191-212   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2021.69789.1027

نویسندگان

مریم گلشن¹؛ شمس الحاجیه اردلانی^{* 2}؛ سیدجعفر حمیدی³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

³استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

روایتشناسی موضوعی است که کسانی چون تزوتان تودوروف، نورمن فریدمن، ژاپ لینولت، ژرالدپرس، اشتانسل و ژرارژنت دربارۀ آن سخن گفته‌اند. نزدیک چهار دهه است این مقوله، بهعنوان علمی مستقل در غرب، جای خود را باز کرده‌است و از دیدگاه ساختارگرایان به مطالعۀ طبیعت، شکل و نقش روایت میپردازد و میکوشد توانایی و فهم متن روایت را نشان دهد. ژرار ژنت، به باور بسیاری از محققان، کاملترین طرح نظری را در این زمینه به دست داده است. از دیدگاه وی زاویه دید یا کانون روایت پنجره‌ای است که نویسنده پیش روی خود می‌گشاید تا از آن به رویدادهای داستان بنگرد. براساس الگوی روایت شناسی او، متون مختلف ادبی را بررسی کرد و دید تازهای را به روی آنها گشود. در این پژوهش، با بهرهگیری از روش توصیفی–تحلیلی، شگردهای روایی را در رمان پلنگهای کوهستان امین فقیری بر اساس نظریۀ کانون روایت ژنت مورد بررسی قرار خواهدگرفت. حاصل این پژوهش بیان می‌دارد داستان «پلنگ‌های کوهستان‌» فقیری مجموعۀ در هم‌تنیده‌ای از شیوه‌ها و روشهای روایی مختلف است. نویسنده (راوی) کانون توجهاش را به روایت معطوف داشتهاست. او از غم و شادی، از عشق و نفرت، از جنگ و گریز، از دشمن و دوست و هر آنچه که به روایتش کمک کند، بهره برده‌است تا درونیات شخصیتها را به صورتی مستقیم و یا غیر مستقیم بیان کند.

کلیدواژه‌ها

روایت شناسی؛ ژرارژنت؛ زاویه دید؛ امین فقیری؛ پلنگهای کوهستان

مراجع

احمدی، بابک. (1372). ساختار و تاویل متن. تهران : مرکز .

اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان . اصفهان :فردا.

اردلانی، شمس الحاجیه. (1386). شیوه­های روایت در ادبیات داستانی. فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی. شماره 10، تابستان1386.

ایلگتون، تری. (1380). پیش درآمدی بر نظریه ادبی. ترجمۀ عباس مخبر. تهران : مرکز.

براهنی، رضا. (1368). قصه نویسی. تهران، البرز .

برنتس، هانس. (1391). مبانی نظری ادبی. ترجمۀ محمد رضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی .

بی نیاز، فتح ا... (1340). درآمدی بر داستان نویسی در روایت شناسی . تهران: افراز.

 _________ (1390). در جهان رمان و مدرنیستی . تهران : افراز .

پاینده، حسین. (1394). گفتمان نقد مقالاتی در نقد ادبی. تهران :نیلوفر.

تودوروف، تزوتان. (1382). بوطیقای ساختار گرائی . ترجمۀ محمد نبوی. چاپ دوم. تهران: آگهه.

ریمون کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی : بوطیقای معاصر. تهران : نیلوفر.

ژپ لینت، وِلت. (1390). رساله­ای در باب گونه­شناسی روایت نقطه دید. ترجمۀ علی عباسی و نصرت حجازی. تهران : انتشارات علمی و فرهنگی .

فقیری، امین. (1381). پلنگ­های کوهستان . تهران: شاهد.

فلکی، محمود. (1382). روایت داستانی تئوریهای پایه یی داستان نویسی. تهران : بازتاب نگار.

کالر، جاناتان. (1382). نظریه ادبی. تهران : مرکز

تولان، مایکل. روایت شناسی درآمدی زبان شناختی- انتقادی. ترجمۀ فاطمه علوی و فاطمه نعمتی (1394). تهران: سمت .

میرصادقی، جمال. (1367). عناصر داستان. تهران: شفا .

یعقوبی، رویا. (1391). روایت شناسی و تفاوت میان داستان و گفتمان . پژوهش نامه فرهنگ و ادب، شماره 13. بهار 1391.