مدل‌ سازی زمین شناسی- اکتشافی کانسار مس نارباغی شمالی ساوه و تخمین ذخیره کانسار با استفاده از رویکردهای بلوک بندی، مدل شبکه دوبعدی و انباشتگی دوبعدی

زمین شناسی اقتصادی

دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 29، 1400، صفحه 435-462   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/econg.v13i2.85341

نویسنده

رضا احمدی^*

گروه مهندسی معدن، دانشکده‌ مهندسی علوم زمین، دانشگاه صنعتی اراک، اراک، ایران

چکیده

به­ دلیل پیچیدگی ­های ذاتی زمین­ شناسی، محدودیت اطلاعات اکتشافی در دسترس، زمان­بر و مشکل بودن محاسبات مربوطه، مدل‌سازی داده ­های اکتشافی کانسارهای فلزی کم­عیار با استفاده از نرم­ افزارهای تخصصی قوی گریزناپذیر است. در این پژوهش‌، مدل‌سازی ریاضی سه­ بعدی زمین ­شناسی، عیارسنجی و ذخیره کانسار مس نارباغی شمالی ساوه با استفاده از اطلاعات چاه ­نگار و عیارسنجی تعداد 23 حلقه گمانه اکتشافی با مجموع متراژ حفاری 2425 متر با استفاده از قابلیت ­های نرم ­افزار RockWorks‏ صورت‌گرفت. برای این منظور، واریوگرافی و تجزیه و تحلیل ساختار فضایی کانسار با استفاده از نرم ­افزار SGeMS انجام‌شد که بر اساس آن کانسار ناهمسان‌گرد بوده و شعاع ­های بیضوی تجسس (شعاع تأثیر در جهت‌های مختلف) برابر با 50، 130 و 433 متر به‌دست آمد. مدل‌سازی داده­ های عیارسنجی و تخمین ذخیره کانسار با استفاده از روش ­های مختلف موجود در نرم­ افزار همانند بلوک­بندی از طریق منوی I-Data، تخمین ذخیره به­ روش مدل شبکه دوبعدی و انباشتگی دوبعدی برای شش رده عیار حد 1000،1500،2000،2500،3000 و 3500  گرم در تن نشان می ­دهد که در برخی موارد، نتایج روش­ های مختلف با یکدیگر بسیار متفاوت است. به‌طورکلی، برای تخمین ذخیره منطقه مورد بررسی، دقت روش بلوک­ بندی از طریق منوی I-Data و روش انباشتگی دوبعدی از دیگر روش­ های موجود در نرم ­افزار بیشتر است. در مجموع، با متوسط‌ گیری از میزان ذخیره و عیار متوسط محاسبه‌شده توسط روش ­های تخمین ذخیره مورد استفاده، ذخیره کلی کانسار به­ ازای عیار حد 1/0 درصد (1000 گرم در تن) حدود 500000 تن با عیار متوسط 8/0 درصد برآورد شد. نتایج این پژوهش به ­ویژه نحوه انتخاب مؤلفه‌های گوناگون در بخش ­های مختلف نرم ­افزار، برای مدل‌سازی دیگر کانسارهای فلزی مشابه با کانسار مورد بررسی در کمان ماگمایی ارومیه- دختر، قابل‌تعمیم است.

کلیدواژه‌ها

کانسار مس نارباغی شمالی ساوه؛ مدل‌سازی زمین شناسی- اکتشافی؛ واریوگرافی؛ تخمین ذخیره؛ بلوک بندی؛ مدل شبکه دوبعدی؛ انباشتگی دوبعدی؛ RockWorks

مراجع

Ahmadi, R., 2010. Application of statistical patterns for ore reserve estimation emphasis to Ali-abad, Yazd copper mine. Arak University of Technology, Arak, Report 1, 102 pp. (in Persian with English abstract) 

Ahmadi, R., 2019. Ore reserve evaluation: digital textbook. Arak University of Technology, Arak, 250 pp. (in Persian) 

Ahmadi, R. and Afzali, N., 2017. 3-D modeling of Khomein-Robat Pb-Zn deposit using Rockworks software. 10th National Geology Conference of PNU, Payame Noor University, Tabriz, Iran. (in Persian with English abstract) 

Ahmadi, R. and Rezapour, M.R., 2019. Proposing the optimum locations for drilling in Saveh North-Narbaghi porphyry copper deposit on the basis of geophysical data modeling. Scientific Quarterly of Iranian Association of Engineering Geology, 12(4): 95–121. (in Persian with English abstract)

Ahmadi, R. and Sadat Koodehi, S.M., 2018. Classification and reserve estimation of Robat Arregije Pb-Zn deposit, Khomein Township, Markazi Province, using geostatistical methods. New Findings in Applied Geology, 12(24): 39–53. (in Persian with English abstract)  https://doi.org/10.22084/NFAG.2018.15657.1296

Alavi, M., 1991. Sedimentary and structural characteristics of the paleo-Tethys remnants in Northeastern Iran. Geological Society of America Bulletin, 103(8): 983–992. https://doi.org/10.1130/0016-7606(1991)103<0983:SASCOT>2.3.CO;2

Annels, A.E., 2012. Mineral deposit evaluation: A practical approach. Springer Science & Business Media, Springer Netherlands, 436 pp.

Ashrafpour, E., 2010. Geological-mineral deposit map of Northern-Narabaghi, Saveh, Markazi province, scale 1:1000. Zagros Mes Sazan Company.

Ataeepour, M., 2019. Principles of 2D ore-body modelling. Amirkabir University of Technology (Tehran Poly technique), Tehran, 326 pp. (in Persian) 

Bohling, G., 2007. SGeMS tutorial notes in hydrogeophysics: theory, methods, and modeling. Boise State University, Boise, Idaho, 26 pp.

Erickson, Jr.A.J., 1992. Geological interpretation, modeling and representation. In: H. Hartman (Editor), SME Mining Engineering Handbook. SME-AIME, New York, pp. 333–343.

Fazli, N., Ghaderi, M., Lentz, D. and Li, J., 2019. Geology, alteration, mineralization and geochemistry of the North Narbaghi epithermal Ag-Cu deposit, northeast Saveh. Scientific Quaterly Journal, GEOSCIENCES, 28(112): 13–22. (in Persian with English abstract) https://doi.otg/ 10.22071/GSJ.2018.97142.1246

Ghaderi, M., Fazli, N., Yan, S. and Lentz, G.R., 2016. Fluid inclusion studies on North Narbaghi intermediate sulphidation epithermal Ag-Cu deposit, Urumieh-Dokhtar magmatic arc, Iran. World Multidisciplinary Earth Sciences Symposium (WMESS 2016), Duo hotel, Prague, Czech Republic.

Goovaerts, P., 1997. Geostatistics for Natural Resources Evaluation. Oxford University Press, Oxford, 483 pp.

Hassanipak, A.A., 2000. Modeling of metallic and nonmetallic deposits and their exploration application. Tehran University Press, Tehran, 512 pp. (in Persian)

Madani, H., 1995. Basics of Geostatistics. Amirkabir University of Technology- Tafresh branch, Tafresh, 659 pp. (in Persian) 

Madani, H., 1997. Principles of prospecting, exploration and evaluation of ore reserves. Khane Farhang, Tehran, 816 pp. (in Persian)

Pichab Kansar consultant engineers Co., 2015. Final report of exploration operation in the region of North-Narbaghi copper deposit. Zagros Mes Sazan Company, Tehran, Report 2, 356 pp. (in Persian)

Remy, N., Boucher, A. and Wu, J., 2006. SGeMS User’s Guide. Stanford University, Stanford, 129 pp.

Remy, N., Boucher, A. and Wu, J., 2009. Applied Geostatistics with SGeMS: A User's Guide. Cambridge University Press, New York, 284 pp.

Revuelta, M.B., 2017. Mineral Resources: From exploration to sustainability assessment. Springer International Publishing, Switzerland, 653 pp.

Stoecklin, J., 1968. Structural history and tectonics of Iran: A Review. American Association of Petroleum Geologists, 25‌(7): 1229–1258. https://doi.org/10.1306/5D25C4A5-16C1-11D7-8645000102C1865D

Surur, A.N., 2008. Surveying, modelling and visualisation of geological structures in the Tunberget tunnel. M.Sc. Thesis, KTH Royal Institute of Technology, Stockholm, Sweden, 75 pp.

Tutorial – RockWare, 2016. 197 pp., Retrieved November 25, 2019 from https://www.rockware.com/downloads/documentation/rockworks/rw16_tutorial_from_chm.pdf

Young, D.R., 2008. The effect of ignoring the sample support on the global and local mean grade estimates, mineral resource classification and project valuation of variable width Merensky and UG2 Reef ore bodies. Third International Platinum Conference ‘Platinum in Transformation, The Southern African Institute of Mining and Metallurgy, Sun City, South Africa.  Retrieved November 25, 2019 from https://www.saimm.co.za/Conferences/Pt2008/063-76_Young.pdf