1دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
2دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، خوانش واسازانۀ مرگ کولبران است. نشانه-رخداد مرگ کولبر در اینجا دستمایه ای برای تأمل در وضعیتی است که در آن پدیدۀ کولبری شکل گرفته است و کولبر به ابژهای برای کنترل، سیاستگذاری و مدیریت تبدیل شده است. این فرایند نامگذاری و ابژهسازی کولبرروی، دیگر سکۀ سلب مسؤلیت اخلاقی از سوژۀ مرکزنشین در برابر مرگ دیگری مرزنشین است. این پژوهش تلاشی است برای خوانش واسازانۀ این مرگ؛ یعنی واکاوی ژرف مکانیسمها و شگردهایی که گفتمان فرادست به کارشان میبرد تا از این دیگری موجودی گفت‌وگوناپذیر و ترحم‌ناپذیر بسازد. برای نیل به این مقصود از مضامین راهگشایی مثل تقابل رانۀ مرگ و رانۀ زندگی، دیالکتیک اروس ـتاناتوس، منازعۀ امر معمولی و سیاست، و سلسله مراتب توزیع امر محسوس بهره خواهیم گرفت. در کنار این مضامین نظری، با استفاده از روش خوانش واسازانه میکوشیم از طریق تحلیل مصاحبه هایی که با 20 نفر از کولبران انجام شده است، ژرفای زیستِ روزمرۀ آنها را واکاوی کنیم و وضعیت عینی تولید پدیدۀ کولبری و نشانه-رخداد مرگ کولبر را قرائت کنیم. نتایج این تأمل گویای آن است که منطق اقتصاد سیاسیِ حاکم بر استانهای مرزی با تبدیل اقشار متوسط و فقیر به انسانهای زائد و توده های مازاد بر فضای شهری، درعمل آنان را بهسوی فعالیتهای قاچاقِ برونشهری سوق میدهد. سپس در چرخۀ اِعمال امنیت/تجارت مرزی زمینۀ مرگ کولبر فراهم میشود و دستآخر مرگ او به مثابۀ رخدادی اتفاقی و ذیل مقولۀ هزینۀ امنیت بازنمایی میشود. نشانه-رخداد مرگ کولبر در فرم فعلی آن برساختی رسانهای است که عمده‌ترین کارکردش پنهان‌کردن و به فراموشی سپردن تبدیل انسانهای معمولی به موجوداتی شرور و بی خاصیت است.
اصلانی، ع.، دیندارلو، س.، و اصلانی اسلمرز، ا. (1394). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش مرزنشینان بانهای به قاچاق کالا (زمینهها و راهکارها). انتظام اجتماعی، 7(2)، 33-56.
افلاطون. (1366). قوانین کتاب سوم (م. ح. لطفی تبریزی، و ر. کاویانی، مترجمان). تهران: انتشارات خوارزمی.
آفرین، ف. (1390). چالش ساختار و معنا: خوانش واساز از نگارۀ بیرون آوردن یوسف از چاه. باغ نظر، 16(8)، 64-55.
تلخابی، م. (1392)، دیالکتیک مرگ و زندگی در شعر خیام. هشتمین کنگرۀ انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، زنجان، ایران.
جلاییپور، ح.، و بهمن، ب. (1395). مطالعه جامعه‌شناختی پیامدهای اقتصادی بازار و تجارت مرزی (اتنوگرافی انتقادی بازار مرزی بانه). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 5(4)، 573-539.
خبازی، م.، و سبطی، ص. (1395). مسئولیت در برابر مرگ دیگری، بنیاد سوژه در فلسفۀ لویناس. غربشناسی بنیادی، 7(2)، 22-1.
خضرپور، م.، صمدیان، م.، و بیگدلو، ر. (1397). تحلیل و شناسایی عوامل مؤثر بر برقراری امینت پایدار در راستای حل معضل کولبری (مورد مطالعه: شهرهای پیرانشهر، سردشت، بانه و مریوان). پژوهشنامۀ جغرافیای انتظامی، ۲۴، 66-37.
مصلح، ع.، و پارسا خانقاه، م. (1390). واسازی بهمنزلۀ یک استراتژی. متافیزیک، 3(11 و 12)، 72-59.
ویمر، ر.، و دومینیک، ج. (1384). تحقیق در رسانه‌های جمعی (ک. سیدامامی، مترجم). تهران: انتشارات سروش.
Allan, G. (2003). A critique of using grounded theory as a research method. Electronic Journal of Business Research Methods, 2(1), 1-10.
Bigagli, F. (2010). And who art thou, boy? Face-to-face with Bartleby; Or Levinas and the Other. Leviathan, 12(3), 37-53.
Freud, S. (1957). Thoughts for the times on war and death. In: the standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud (Volume XIV; 1914-1916) (pp. 273-300). London: the Hogarth Press.
Hans, G. G. (1996). The enigma of Death: The art of healing in a scientific age. California: Stanford University press.
Levinas, E. (1979). Totality and infinity: An essay on exteriority(Vol. 1). Heidelberg : Springer Science & Business Media.
Levinas, E. (1981). Otherwise than being or beyond essence(Vol. 4121). Heidelberg: Springer Science & Business Media.
Levinas, E. (1987). Time and the other (R. Cohen, Trans). Pennsylvania: Duquesne University Press.
Norbert, E. (2001). The loneliness of the dying. London: Continuum.
Selden, L. (2005). On grounded theory-with some malice. Journal of Documentation, 61(1), 114-129.
