تحلیل میزان اثربخشی تسهیلات بانکی به طرح‌های استخر ذخیره آب و توسعه کشت گلخانه‌ای در استان خراسان رضوی

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 شهریور 1400  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2021.70215.1041

نویسندگان

سید احمد محدث حسینی ¹؛ سید محمد فهیمی‌فرد²؛ احمد صادقی³

¹مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

²موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی

³شهید بهشتی

چکیده

یکی از مهمترین عوامل رشد و پیشرفت اقتصادی کشورها سرمایه گذاری بوده و بازارهای مالی نقش اساسی در تجهیز و تخصیص منابع سرمایه گذاری به فعالیت های اقتصادی دارند. اعطای تسهیلات بانکی هدفمند یکی از مهمترین عوامل افزایش سرمایه گذاری و تقویت تولید می باشد و می‌‌تواند بستر لازم را برای ارتقای سطح رفاه جامعه فراهم سازد. از این رو، امروزه یکی از اهداف اصلی سیاست اقتصادی دولت ، سوق دادن منابع و اعتبارات بانکی به سمت فعالیت های تولیدی و سرمایه ای می باشد. همچنین یکی از محدودکننده ترین نهاده های رشد و توسعه بخش کشاورزی در ایران، سرمایه می باشد.اما این اعطای تسهیلات چقدر اثر بخش بوده است مهمترین سئوال بازار سرمایه است. در این مطالعه به بررسی و ارزیابی اثربخشی تسهیلات اعطایی به طرح‌های استخر ذخیره آب و توسعه کشت گلخانه‌ای در استان خراسان رضوی پرداخته شده است. در این پژوهش اثربخشی تسهیلات اعطایی به طرح‌های استخر ذخیره آب و توسعه کشت گلخانه‌ای بخش کشاورزی استان خراسان رضوی ارزیابی شد. بدین منظور، ابتدا با بکارگیری تکنیک دلفی، شاخص‌های اثربخشی تسهیلات اعطائی به طرح‌های استخر ذخیره آب و توسعه کشت گلخانه‌ای در قالب ابعاد: منطق برنامه، کیفیت اجرا، نتایج عملیاتی و اثربخشی، استخراج شد. در نهایت، با استفاده از تکنیک معادلات ساختاری، میزان تأثیر عوامل مؤثر بر اثربخشی تسهیلات اعطائی به طرح‌ها اندازه‌گیری شد .نتایج و بحث: نتایج پژوهش نشان داد، که منطق تسهیلات اعطائی از سطح بالایی برخوردار بوده و در میان شاخص‌های آن، میزان انطباق تسهیلات با اسناد بالادستی، از بیشترین منطق برخوردار می‌باشد. کیفیت اجرای تسهیلات از سطح پایینی برخوردار بوده و در میان شاخص‌های آن، تناسب نوع و مبلغ ضمانت‌ بانکی و نرخ سود بازپرداخت با نرخ بازده انتظاری، از کمترین کیفیت اجرا برخوردار می‌باشد. نتایج عملیاتی از سطح متوسطی برخوردار بوده و در میان شاخص‌های آن، موفقیت اعطای تسهیلات طرح، از کمترین نتایج عملیاتی برخوردار می‌باشد. اثربخشی تسهیلات اعطائی به طرح های استخر ذخیره آب و توسعه کشت گلخانه‌ای به‌ترتیب معادل 8/56% و 6/55% می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تسهیلات اعطایی به‌دلیل عواملی نظیر: شرایط نامناسب اقتصادی دوره مورد بررسی، تغییر قوانین و مقررات، سرمازدگی، خشکسالی و به‌ویژه عدم مساعدت سیستم بانکی، از اثربخشی مناسبی برخوردار نبوده است. لذا، ایجاد تناسب بین بازدهی و نرخ سود بازپرداخت، مساعدت بانک‌ها با بهره‌برداران خسارت دیده و بالاخص توسعه بیمه محصولات کشاورزی، به مسئولان این بخش پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

تسهیلات اعطایی به بخش کشاورزی؛ منطق برنامه؛ کیفیت اجرا؛ نتایج عملیاتی؛ اثربخشی