درک معنایی جوامع محلی از پیامدهای تخصیص آب سدها به سکونتگاه‌های روستایی در استان کردستان

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 مهر 1400  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2021.70463.1035

نویسندگان

داود جمینی ¹؛ علیرضا جمشیدی²

¹استادیار گروه ژئومورفولوژی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

²استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

هدف: بررسی و تحلیل درک معنایی جوامع محلی از پیامدهای تخصیص آب سدها به سکونتگاه‌های روستایی در استان کردستان هدف اصلی پژوهش حاضر است که به صورت مطالعه موردی، در دو روستای لگزی (برخوردار از آب سد شهید کاظمی) و گل تپه (محروم از آب سد) واقع در شهرستان سقز، انجام گرفته است.

روش: برای جمع‌آوری اطلاعات میدانی تکیه اصلی محققان بر مصاحبه‌های فردی و گروهی بوده است و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل تماتیک استفاده شده است. به این صورت که در روستای لگزی 6 مصاحبه عمیق فردی و سه نشست گروهی و در روستای گل‌تپه 7 مصاحبه عمیق فردی و سه نشست گروهی انجام گرفته است.

یافته/نتایج: نتایج نشان داد تخصیص آب سد به ساکنان روستای لگزی تداعی کننده مضامین فراگیرِ مثبتی مانند «پایداری اقتصاد محلی»، «پایداری اجتماع محلی»، «شکوفایی انگیزه موفقیت» و «افزایش سازگاری با محیط» بوده است که در نهایت مضمون کلان "توسعه پایدار روستایی" را شکل داده است. برعکس، ادراک ساکنان روستای گل تپه از عدم تخصیص آب سد به آن‌ها با مضامین منفی و بعضاً ایجاد تحول کارکردی در روستا مانند «احساس محرومیت نسبی»، «شکنندگی اقتصاد محلی»، «ناپایداری اجتماع محلی» و «خدماتی شدن مشاغل روستا»، همراه بوده که منجر به شکل‌گیری مضمون کلان "ناپایداری روستایی" شده است.

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل شده نشان می‌دهد اتخاذ و اجرای سیاست‌های دوگانه تخصیص/عدم تخصیص آب سدها به جوامع روستایی، می‌تواند با تداعی مفاهیم کلان پایداری / ناپایداری توسعه روستایی، در تحولات کارکردی ‌ـ ساختاری روستاها اثرگذار باشد.

کلیدواژه‌ها

توسعه پایدار روستایی؛ مدیریت منابع آب؛ سد؛ تحلیل تماتیک؛ سقز