آسیب‌شناسی مناطق روستایی از خطرات شیوع بیماری کرونا (موردمطالعه: نواحی روستایی شهرستان ایجرود در استان زنجان)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 12، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 41، اردیبهشت 1401، صفحه 217-234   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geoeh.2021.72004.1098

نویسندگان

سعید نصیری زارع^{* 1}؛ طاهر پریزادی²؛ مجتبی حکیمی³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

²دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

سکونتگاه‌های انسانی با توجه به عوامل مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، زیرساخت‌ها و مؤلفه‌های تهدیدکننده شیوع بیماری کرونا، با چالش‌های مختلفی مواجه شده‌اند و درنتیجه نیازمند الگوها و سیستم‌های متفاوتی برای مدیریت و برنامه‌ریزی هستند. تحقیق به آسیب‌شناسی مناطق روستایی از خطر شیوع بیماری کرونا در نواحی روستایی شهرستان ایجرود پرداخت. تحقیق کاربردی و به روش انجام تحقیق، از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات تحقیق به‌صورت گزارش اسنادی به دست آمد. تحلیل اطلاعات به‌صورت آماره‌های فضایی و جغرافیایی در ArcGIS/GeoDA و SPSS انجام شد که برای بررسی سطح خدمات در نواحی روستایی، خدمات در 5 گروه بهداشتی- درمانی، تعاونی- بازرگانی، زیرساختی، آموزشی- فرهنگی و ارتباطی تقسیم شدند که اطلاعات آن نیز به‌صورت اسنادی به دست آمد. در ناحیه روستایی، میان مبتلایان بیماری کرونا و سطح خدمات در این مناطق ارتباط مثبت و معنی‌داری وجود دارد. در سوی دیگر بیشتر خدمات در مناطقی که جمعیت بیشتری دارند، تمرکز یافته و مناطقی که جمعیت کمتری دارند از سطح خدمات کمتری نیز برخوردار هستند. مشخص است مناطقی که خدمات کمتری دارند، برای دریافت خدمات به مناطقی که این خدمات را دارند مراجعه می‌کنند و با توجه به ماهیت بیماری‌های عفونی که در مسیرهای حمل‌ونقل و جابجایی گسترش بیشتری می‌یابند، این امر، عامل اصلی برای شیوع بیماری در میان نواحی روستایی بزرگ‌تر و پرجمعیت‌تر گردیده است. در تحقیق 6 ناحیه روستایی که در کانون اصلی انتشار بیماری قرار داشتند، شناسایی شدند که باید مدیریت و اقدامات پیشگیرانه برای تأمین خدمات و محدودیت‌های مراجعه به این مناطق انجام گردد.

کلیدواژه‌ها

بیماری کرونا؛ آسیب‌شناسی؛ توزیع جغرافیایی؛ مدیریت؛ شهرستان ایجرود

مراجع

جعفری، محمد؛ سیفی، حسن؛ جعفری، علی؛ 1391. سنجش میزان توسعه‌یافتگی بخش بهداشتی و درمانی شهرستان‌های استان زنجان به روش تاکسونومی عددی در سال 1390. مدیریت بهداشت و درمان، دوره 4. شماره 1 و 2. صص 61- 69.                                                        https://jhm.srbiau.ac.ir/article_2408.html

رهنما، محمدرحیم؛ بازرگان، مهدی؛ 1399. تحلیل الگوهای مکانی- زمانی اپیدمی ویروش کووید 19 و مخاطرات آن در ایران. مدیریت مخاطرات محیطی، شماره 7. صص 113- 127.               10.22059/jhsci.2020.304976.571

رهنما، محمدرحیم؛ بازرگان، مهدی؛ 1399. مدل‌سازی الگوی پخش فضایی ویروس کووید- ۱۹ در مناطق روستایی و شهری ایران. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 9. شماره 33. صص 25- 48.

20.1001.1.23222131.1399.9.33.2.9

شیخ حسن، محسن؛ منوچهری، حامد؛ سعیدی جم، مسعود؛ 1399. روش‌های درمانی جدید با هدف درمان بیماری کرونای جدید 2019. دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دوره 78. شماره 5. صص 261- 273.

 http://tumj.tums.ac.ir/article-1-10595-fa.html

عیسی‌زاده، وحید؛ ارگانی، میثم؛ قنبری، ابوالفضل؛ 1400. مدل‌سازی ‌پراکندگی ‌زمانی‌ و ‌مکانی ‌گسترش ‌ویروس‌کرونا‌(مطالعه موردی: استان‌های قم و مازندران). مدیریت مخاطرات محیطی، دوره 8. شماره 1. صص 81- 98.                                                                                            10.22059/jhsci.2021.321919.642

قطبی، بابک؛ ناو خاصی، ساسان؛ قبادی، شادی؛ شهسواری، زهرا؛ کهریزی، ناهید؛ 1399. مروری بر بیماری کرونا ویروس جدید(2019-nCOV). پژوهش سلامت، دوره 5. شماره 3. صص 180- 187.

http://hrjbaq.ir/article-1-425-en.html

کریم زاده، حسین؛ خالقی، عقیل؛ نقی زاده، رباب؛ 1399. تحلیل ادراک محیطی جامعه روستایی از شیوع ویروس کرونا‌ در بخش مرکزی شهرستان ورزقان. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 9. شماره 33. صص 49 -70.

http://dorl.net/dor/20.1001.1.23222131.1399.9.33.3.0

مرکز آمار ایران؛ 1385. سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان زنجان                     https://www.amar.org.ir

مرکز آمار ایران؛ 1390. سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان زنجان.                        https://www.amar.org.ir

مشکینی، ابوالفضل؛ قاسمی، اکرم؛ 1391. سطح‌بندی شهرستان‌های استان زنجان بر اساس شاخص‌های توسعه فرهنگی با استفاده از مدل TOPSIS. برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دوره 2. شماره 7. صص 1- 11.

http://jzpm.marvdasht.iau.ir/article_49.html

نجفی، سعید؛ یزدانی امیری، محمود؛ 1392. بررسی و رتبه‌بندی درجه توسعه‌یافتگی خدمات بهداشتی و درمانی شهرستان‌های استان زنجان از منظر عدالت اجتماعی. اولین کنفرانس ملی خدمات شهری و محیط‌زیست. مشهد.

 https://civilica.com/doc/238257/

نصیری زارع، سعید؛ ریاحی، وحید؛ 1399. تبیین نقش عوامل فضایی در استقرار الگوی بهینه مراکز خدمات روستایی مورد نواحی روستایی شهرستان طارم. جغرافیا و برنامه‌ریزی، دوره 25. شماره 75. صص 261- 278.

https://www.doi.org/10.22034/gp.2020.39697.2614

 

Ameh, GG, Njoku A, Inungu J, & Younis M., 2020. Rural America and Coronavirus Epidemic: Challenges and Solutions. European Journal of Environment and Public Health, 4(2), em0040. https://doi.org/10.29333/ejeph/8200

Briz-Redón Á, & Serrano-Aroca Á., 2020. A spatio- temporal analysis for exploring the effect of temperature on COVID-19 early evolution in Spain. Science of the Total Environment, 728, 138811. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.138811

Carlucci P, Ahuja T, Petrilli, CM, Rajagopalan H, Jones S, & Rahimian J., 2020. Hydroxychloroquine and azithromycin plus zinc vs hydroxychloroquine and azithromycin alone: outcomes in hospitalized COVID-19 patients. MedRxiv. https://doi.org/10.1101/ 2020.05.02.20080036

Cucinotta D, & Vanelli M., 2020, WHO declares COVID-19 a pandemic, Acta Bio Medica: Atenei Parmensis, 91(1), 157. 10.23750/abm.v91i1.9397

Djalante R, Lassa J, Setiamarga D, Sudjatma A, Indrawan M, Haryanto B, Mahfud C, Sinapoy MS, Djalante S, Rafliana I, & Gunawan LA., 2020. Review and analysis of current responses to COVID-19 in Indonesia: Period of January to March 2020, Progress in Disaster Science, 6, 100091. https://doi.org/10.1016/j.pdisas.2020.100091

Dutra Souto FJ, Jesus Fernandes Fontes C, Aguiar Rocha G, Rocha de Oliveira AM, Nogueira Mendes E, & Magalhães Queiroz DMD., 1998. Prevalence of Helicobacter pylori infection in a rural area of the state of Mato Grosso, Brazil. Memórias do Instituto Oswaldo Cruz, 93(2), 171- 174. https://www.scielo.br/pdf/mioc/v93n2/3502

Gayawan E, Awe OO, Oseni BM, Uzochukwu IC, Adekunle A, Samuel G, Eisen DP, & Adegboye OA., 2020. The spatio-temporal epidemic dynamics of COVID-19 outbreak in Africa. Epidemiology & Infection, 148. https://doi.org/10.1017/S0950268820001983

Hua J, & Shaw R., 2020. Corona virus (Covid-19)“infodemic” and emerging issues through a data lens: The case of china. International journal of environmental research and public health, 17(7), 2309. https://doi.org/10.3390/ijerph17072309

Ibrahim  A.,  2020.  GIs  Application  for  modeling  Covid  -19  risk  in  the makkah region Saudi risk  Arabia  based on population and density. 10.21608/ejec.2020.115873

Jenkins WD, Bolinski R, Bresett J, Van Ham B, Fletcher S, Walters S, Friedman SR, Ezell JM, Pho M, Schneider J, & Ouellet L., 2020. COVID-19 During the Opioid Epidemic-Exacerbation of Stigma and Vulnerabilities. The Journal of Rural Health: Official Journal of the American Rural Health Association and the National Rural Health Care Association. 10.1111/jrh.12442

Jia JS, Lu X, Yuan Y, Xu G, Jia J, & Christakis NA., 2020. Population flow drives spatio-temporal distribution of COVID-19 in China. Nature, 582(7812), 389-394. https://doi.org/10.1038/ s41586-020-2284-y

Kumar A, Nayar KR, & Koya SF., 2020. COVID-19: Challenges and its consequences for rural health care in India. Public Health in Practice, 100009. https://doi.org/10.1016/ j.puhip. 2020.100009

Lakhani HV, Pillai SS, Zehra M, Sharma I, & Sodhi, K., 2020. Systematic Review of Clinical Insights into Novel Coronavirus (CoVID-19) Pandemic: Persisting Challenges in US Rural Population. International journal of environmental research and public health, 17(12), 4279. https://doi.org/10.3390/ijerph17124279

Lee PI, & Hsueh PR., 2020. Emerging threats from zoonotic coronaviruses-from SARS and MERS to 2019-nCoV, Journal of microbiology, immunology, and infection. https://doi.org/10.1016%2Fj.jmii.2020.02.001

Marcela RN, Lauro FV, Francisco DC, Maria LR, Maria Virginia MA, Alejandara GE, Magdalena ARM, Tomas LG, & Regina CC., 2021. Design and Synthesis of a 3, 2’-Indane-1’, 3’-Dione Derivative and Their Theoretical Interaction with the Coronavirus Surface (COVID-19). Biointerface Research in Applied Chemistry, 9051– 9061. https://doi.org/ 10.33263/BRIAC112.90519061

McCarthy K, Cai LB, Xu FR, Wang PG, Xue HL, Ye YL, Xiong SZ, Liu ZM, & He QQ., 2015. Urban-rural differences in cardiovascular disease risk factors: a cross-sectional study of schoolchildren in Wuhan, China. PLoS One, 10(9), p.e0137615. https://doi.org/ 10.1371/ journal.pone.0137615

Monnat S., 2020. Why coronavirus could hit rural areas harder. Issue Brief, 16. https:// surface.syr.edu/lerner/60

Nanda AD, & Julianti P., 2020. Prevention of Covid-19 Spread in Kunti Village Bungkal Ponorogo Village Through the Use of Steriles Booths. International Research-Based Education Journal, 2(2), 40- 44. http://journal2.um.ac.id/index.php/irbej

Ogunkola IO, Adebisi YA, Imo UF, Odey GO, Esu E, & Lucero Prisno IIIDE., 2020. Rural communities in Africa should not be forgotten in responses to COVID‐19. The International Journal of Health Planning and Management, 35(6), 1302- 1305. https://doi.org/10.1002/ hpm.3039

Perlman S., 2020. Another decade, another coronavirus. 760- 762. DOI: 10.1056/NEJMe2001126

Propastin PA, & Kappas M., 2008. Reducing uncertainty in modeling the NDVI-precipitation relationship: a comparative study using global and local regression techniques. GIScience & Remote Sensing, 45(1), 47– 67. https://doi.org/10.2747/1548-1603.45.1.47

Souch JM, & Cossman JS., 2020. A Commentary on Rural‐Urban Disparities in COVID‐19 Testing Rates per 100,000 and Risk Factors. The Journal of Rural Health. Doi: 10.1111/ jrh.12450

Sparks, P. J., 2012. Rural health disparities. In International handbook of rural demography (pp. 255-271). Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-007-1842-5_18

Thomas TL, DiClemente R, & Snell S., 2014. Overcoming the triad of rural health disparities: How local culture, lack of economic opportunity, and geographic location instigate health disparities. Health education journal, 73(3), 285- 294. https://doi.org/10.1177% 2F001789 6912471049

Yang L, & Ren Y., 2020. Moral Obligation, Public Leadership, and Collective Action for Epidemic Prevention and Control: Evidence from the Corona Virus Disease 2019 (COVID-19) Emergency. International journal of environmental research and public health, 17(8), 2731. https://doi.org/10.3390/ijerph17082731

Ye ZW, Yuan S, Yuen KS, Fung SY, Chan CP, & Jin DY., 2020. Zoonotic origins of human coronaviruses. International journal of biological sciences, 16(10), 1686. Doi: 10.7150/ ijbs.45472

Zahnd WE, James AS, Jenkins, WD, Izadi SR, Fogleman AJ, Steward DE, Colditz GA, & Brard L., 2018. Rural–urban differences in cancer incidence and trends in the United States. https://doi.org/10.1158/1055-9965.EPI-17-0430