Reflection on inclusion of the rule of Dar~ (cancellation) regarding suspicion of mental disorder (insanity)

فقه و اصول (Fiqh va uṣūl)

Article 10, Volume 55, Issue 3 - Serial Number 134, December 2023, Pages 193-210   

Document Type: Original Article

DOI: 10.22067/jfiqh.2021.67831.1014

Authors

Mona Komeili¹; Mohammad Hassan Haeri^{* 2}; Hossein Naseri Moghadam²

¹PhD Graduate of jurisprudence and fundamentals of Islamic law at Ferdowsi University of Mashhad

²Professor at Ferdowsi University of Mashhad

Abstract

"Dar~ is one of the rules of interpretation in Islamic jurisprudence, which causes the punishment to be revoked from a person to whom the attribution of a criminal act or the realization of his criminal responsibility is doubtful. This rule, with or without the name of the rule, has been the focus of jurists in the chapters of criminal jurisprudence, and various topics have been discussed under it. In the meantime, the suspicion of mental disorder in the case of the perpetrator of a criminal act has been less considered; In the sense that the perpetrator claims that the criminal act was committed in a state of mental disorder (insanity) and it is possible that sometimes without such a claim being made by the perpetrator, the judge himself may have suspicion about the presence of the perpetrator's mental disorder. This article, in a descriptive and analytical way, has examined two possibilities in the position of research on the inclusion or exclusion of the Dar~ rule regarding this kind of suspicion, and considered the flow of the Dar~ rule to be preferable in the case of the suspicion of insanity. The proofs of this statement are: the general word " suspicions ", the necessity of verifying the lack of suspicion during punishment, the principle of the necessity of mitigating the punishment, and the independent rational verdict.

Keywords

rule of Dar~; suspicion of mental disorder; insanity; suspicion of error and obligation

References

قرآن کریم

ابن‌ابی‌جمهور، محمدبن‌زین‌الدین. عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة. قم: سیدالشهدا. چاپ‌اول، 1403ق.

ابن‌ادریس، محمدبن‌احمد. السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. چاپ‌دوم، 1410ق.

ابن‌بابویه، محمدبن‌علی. المقنع. قم: مؤسسۀ امام هادی(ع)، 1415ق.

ابن‌بابویه، محمدبن‌علی. کتاب من لایحضره الفقیه. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1404ق.

ابن‌شعبه، حسن‌بن‌علی. تحف العقول عن آل الرسول(ص). قم: مؤسسة النشر الإسلامی. چاپ‌دوم، 1404ق.

ابن‌فهد حلی، احمدبن‌محمد. المهذب البارع فی شرح المختصر النافع. قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1413ق.

انصاری، مرتضی‌بن‌محمدامین. فرائد الأصول. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1417ق.

آبی، حسن‌بن‌ابی‌طالب. کشف الرموز. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1410ق.

آخوند خراسانی، محمدکاظم‌بن‌حسین. کفایة الأصول. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1428ق.

بحرانی، یوسف‌بن‌احمد. الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1404ق.

جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد. الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة. بیروت: دار العلم للملایین. چاپ‌اول، 1376ق.

حر عاملی، محمدبن‌حسن. تفصیل وسائل الشیعة. قم: آل‌البیت(ع). 1414ق.

حلی، محمدبن‌حسن. ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد. قم: اسماعیلیان. چاپ‌اول، 1389ق.

حلّى، فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف‌. ایضاح الفوائد. قم: اسماعیلیان. 1387.

حیدری، علی‌نقی. اصول الإستنباط. قم: شورای مدیریت حوزه. 1412ق.

خمینی، روح‌الله. کتاب الطهارة. بی‌جا: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). بی‌تا.

خمینی، روح‌الله. مناهج االوصول الی علم الأصول. قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 1373.

خوانساری، احمد. جامع المدارک. قم: اسماعیلیان. 1364.

خوئی، ابوالقاسم. اجود التقریرات. مقرر: محمدحسین نائینی، قم: عرفان. 1352ق.

خوئی، ابوالقاسم. مبانی تکملة المنهاج. بی‌جا: موسسه احیاء آثار امام خویی. 1386.

خوئی، ابوالقاسم. معجم رجال الحدیث. قم: مرکز نشر آثار شیعه. 1410ق.

سیستانی، علی. قاعدۀ لاضرر. نجف: مکتبة آیت‌الله العظمی سیستانی. 1414ق.

شهید اول، محمدبن‌مکی. الدروس الشرعیة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1414ق.

شهید اول، محمدبن‌مکی. ذکری الشیعة. قم: آل‌البیت(ع). چاپ‌اول، 1419ق.

شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی. الروضةالبهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: داوری. 1410ق.

شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی. مسالک الأفهام فی شرح شرایع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 1417ق.

صاحب‌جواهر، محمدحسن‌بن‌باقر. جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام. تهران: دار الکتب الإسلامیة. 1363.

صدر، محمدباقر. دروس فی علم الأصول. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1418ق.

طباطبایی، علی‌بن‌محمد. ریاض المسائل. قم: آل‌البیت. چاپ‌اول، 1418ق.

طوسی، محمدبن‌حسن. تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب اسلامیة. 1365ق.

علامه حلی، حسن بن یوسف. مختلف الشیعه. قم: دفتر انتشارات اسلامی 1377.

علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف‌. تذکرة الفقهاء. قم: آل‌البیت. 1415ق.

علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف‌. قواعد الأحکام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1413ق.

علم‌الهدی، علی‌بن‌حسین. الذریعة الی اصول الشریعة. تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 1348.

فاضل هندی، محمدبن‌حسن. کشف اللثام. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. بی‌تا.

فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد. کتاب العین. قم: دار الهجره. چاپ‌دوم، 1409ق.

کشی، محمدبن‌عمر. رجال الکشی. مشهد: دانشگاه مشهد. 1348.

کلینی، محمد بن یعقوب، کافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة. 1407 ق.

لاری، عبدالحسین. التعلیقة علی فرائد الأصول. قم: اللجنة العلمی المؤتمر. 1418ق.

مجلسی، محمدباقربن‌محمدتقی. بحار الأنوار الجامعة لدرر اخبار الأئمة الأطهار(ع). بیروت: دار احیاء التراث. چاپ‌سوم، 1403ق.

محقق حلی، المعتبر. قم: مؤسسة سید الشهداء(ع). 1407ق.

محقق حلی، جعفربن‌حسن. شرایع الإسلام فی احکام الحلال و الحرام. تهران: استقلال. 1409ق.

 محقق داماد، سید مصطفی. قواعد فقه بخش جزایی. تهران: مرکز نشر اسلامی. اول، 1379.

محقق داماد، محمد. المحاضرات. اصفهان: مبارک. 1382.

محقق داماد، مصطفی. قواعد فقه: بخش جزایی. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. 1384.

محقق کرکی، علی‌بن‌حسین. جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: آل‌البیت(ع). چاپ‌اول، 1411ق.

مقدس اردبیلی، احمدبن‌محمد. مجمع الفائدة و البرهان. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1414ق.

موسوی عاملی، محمدبن‌علی. مدارک الأحکام. قم: آل‌البیت(ع). 1410ق.

نائینی، شیخ محمد علی. فوائد الاصول الکاظم الخراسانی. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 1376.