جایگاه بخش‏‌های اقتصادی استان اصفهان براساس رویکرد مصرف با استفاده از مدل داده–ستانده

آب و توسعه پایدار

مقاله 3، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 20، شهریور 1400، صفحه 13-20   

نوع مقاله: پژوهشی بنیادی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v8i2.1007

نویسندگان

الهام اپراجونقانی؛ زهرا نصراللهی^*

دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه یزد، ایران

چکیده

محدودیت عرضه منابع آب همراه با افزایش تقاضا در سال‌های اخیر، کمبود آب را به یک مسأله جدی در کشور ایران تبدیل کرده است. امروزه محققان تأکید دارند راهکار حل مساله کمبود آب، تنها تمرکز بر افزایش عرضه نیست بلکه باید به مدیریت تقاضا نیز توجه کرد. ازآنجایی‏که آب نقش اساسی در توسعه پایدار دارد و برنامه‏‌ریزی‏‌های منطقه‏ای که پتانسیل‏‌ها و مزیت‏‌های منطقه‏‌ای را مرکز توجه قرار می‏‌دهد، مدیریت منابع آب یک استراتژی مناسب در راستای راسیدن به توسعه پایدار است. بر این‌ اساس هدف از پژوهش حاضر تحلیل و ارزیابی مصرف آب در بخش‌‏های اقتصادی استان اصفهان با استفاده‏ از شاخص ردپای آب و جدول داده–ستانده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان‌داد، براساس شاخص ردپای آب اگرچه بخش «کشاورزی» همچنان در رتبه نخست مصرف آب قرار دارد اما سهم آن از کل مصرف، از حدود 91/73 درصد به 67/81 درصد کاهش یافته و سهم بخش «صنایع محصولات غذایی، آشامیدنی و دخانیات» از 0/40 درصد به 14/74 درصد افزایش پیدا کرده است. این نتیجه نشان‏‌دهنده تفاوت در میزان مصرف آب با رویکرد ردپای آب نسبت به رویکرد سنتی است. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، سرانه ردپای آب هر شهروند در استان اصفهان در سال 1390 برابر با 2767 مترمکعب بود.

کلیدواژه‌ها

توسعه‌پایدار؛ ردپای آب؛ مدل داده–ستانده؛ استان اصفهان

مراجع

پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران (www. amar.org.ir).
تهامی‌پور زرندی، م.، دشتبان فاروجی، س.، و جواهردهی، س. 1396. ارزیابی تجارت محصولات صنعتی ایران با کشورهای مختلف از دیدگاه آب مجازی. نشریه علمی-پژوهشی اقتصاد و الگوسازی، 8(30): 143-187.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان. 1396. اسناد راهبردی برنامه توسعه ششم استان اصفهان (1400-1396). جلد سوم حوزه فرابخشی. 
زارعی، م. 1395. سنجش و بررسی مصرف آب در بخش‌های اقتصادی ایران و استان یزد. پایان‏نامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری. دانشگاه یزد.
زارعی، م. و نصراللهی، ز. 1397. تحلیل مصرف آب در اقتصاد ایران با یک رویکرد مبتنی بر مصرف (دیدگاه ردپای آب). فصلنامه مجلس و راهبرد. 25(96): 35-70.
محمدی، ع. و یوسفی، ح. 1399. پتانسیل‌سنجی تولید انرژی زیستی حاصل از محصول ذرت با رویکرد ردپای آب. نشریه اکوهیدرولوژی، 7(1): 121-129.
نصراللهی، ز.، احمدی، ز. و عشرتی، س. 1391. اندازه‌گیری آثار زیست‌محیطی فعالیت‌های اقتصادی در ایران با رویکرد جدول داده–ستانده. نشریه مدلسازی اقتصادی، 1(17): 45-64.
نصراللهی، ز. و هادیان، ا. 1397. اثر رشد جمعیت بر محیط‌زیست در ایران و سایر کشورهای منطقه منا. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 6(21): 40-60.
Bagliani M., Bravo G. and Dalmazzone S. 2008. A consumption-based approach to environmental Kuznets curves using the ecological footprint indicator. Ecological Economics, 65(3): 650-661.
Feng K., Hubacek K., Minx J., Siu Y. L., Chapagain A., Yu Y., Guan D. and Barrett J. 2011. Spatially explicit analysis of water footprints in the UK. Water, 3(1): 47-63.
Feng K., Siu Y.L., Guan D. and Hubacek K. 2012. Assessing regional virtual water flows and water footprints in the Yellow River Basin, China: A Consumption based approach. Applied Geography, 32(2): 691-701.
Hoekstra A.Y. and Hung P.Q. 2002. Virtual water trade: A quantification of virtual water flows between nations in relation to international crop trade. Value of Water Research Report Series No.11, Delft, The Netherlands: IHE.
Hoekstra A.Y. and Chapagain A.K. 2007. Water footprints of nations: water use by people as a function of their consumption pattern. Water resources management, 21(1): 35-48.
Hoekstra A.Y., Chapagain A.K., Aldaya M.M. and Mekonnen M. M. 2011. The water footprint assessment manual: Setting the global standard. Water Footprint Network 2011, London, Washington, DC.
Hong S., Wang H. and Cheng, T. 2020. Analysis of water use characteristics in industrial sectors in Beijing based on an input-output method. Water Supply, 20(1): 219-230.‏
Liu G., Shi L. and Li K.W. 2018. Equitable allocation of blue and green water footprints based on land - use types: A case study of the Yangtze River Economic Belt. Sustainability, 10(10): 1-27.‏
Liu X., Shi L., Engel B.A., Sun S., Zhao X., Wu P. and Wang Y. 2020. New challenges of food security in Northwest China: Water footprint and virtual water perspective. Journal of Cleaner Production, 245: 1-14.‏
Lovarelli D., Bacenetti J. and Fiala M. 2016. Water Footprint of crop productions: A review. Science of the Total Environment, 548: 236-251.
Lutter S., Pfister S., Giljum S., Wieland H. and Mutel C. 2016. Spatially Explicit Assessment of Water Embodied in European Trade: A Product-level Multi-regional Input-output Analysis. Global Environmental Change, 38: 171-182.
Mekonnen M.M. and Hoekstra A.Y. 2011. National water footprint accounts: the green, blue and grey water footprint of production and Consumption. Value of Water Research Report Series No. 50, Delft, The Netherlands, IHE.
Okadera T., Geng Y., Fujita T., Dong H., Liu Z., Yoshida N. and Kanazawa T. 2015. Evaluating the water footprint of the energy supply of Liaoning Province, China: A regional input – output analysis approach. Energy Policy, 78: 148-157.
United Nations. 2006. Water demand management strategy and implementation plan for JABALPUR. Human Settlements Programme, Nairobi, Kenya.
Zhang Y., Chen Y. and Huang M. 2019. Water footprint and virtual water accounting for China using a multi-regional input-output model. Water, 11(1): 1-14.‏
Zhao X., Chen B. and Yang Z.F. 2009. National water footprint in an input–output framework—a case study of China 2002. ecological modelling, 220(2): 245-253.‏
Zhuo L. and Hoekstra A.Y. 2017. The effect of different agricultural management practices on irrigation efficiency, water use efficiency and green and blue water footprint. Frontiers of Agricultural Science and Engineering, 4(2): 185-194.