ارزیابی مقایسه ای شبکه ایستگاه های باران سنجی استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از کریجینگ و آنتروپی

آب و خاک

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 مهر 1400  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.2021.72310.1086

نویسندگان

سمیرا بیاتی ¹؛ خدایار عبدالهی ²

¹گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

²دانشگاه شهرکرد

چکیده

یک شبکه باران‌سنجی بهینه برآورد واقع گرایانه‌ای از میانگین یا پراکنش بارش نقطه‌ای حوزه آبخیز دارد. گرچه افزایش تراکم شبکه باران‌سنجی موجب کاهش خطای برآورد می‌گردد اما تعداد ایستگاه‌های بیشتر به‌معنای هزینه نصب و نظارت بیشتر است. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی وضعیت ایستگاه‌های باران‌سنجی استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از روش‌های زمین‌آمار و تئوری آنتروپی است. بدین منظور وضعیت آماری ایستگاه‌های این استان مطالعه و دوره آماری 1379 تا 1395 به‌عنوان پایه زمانی مشترک انتخاب و همگنی، وجود روند در سری زمانی داده‌ها و کفایت تعداد باران‌سنج-ها در شبکه باران‌سنجی بررسی شد. سپس با استفاده از روش کریجینگ، نقشه‌های درون‌یابی بارش سالانه و خطای استاندارد آن‌ها در دوره موردمطالعه تهیه و سهم هر ایستگاه در کاهش یا افزایش خطا در شبکه باران‌سنجی با حذف هر ایستگاه بررسی شد. با استفاده از مفهوم آنتروپی، کارایی شبکه باران‌سنجی منطقه موردمطالعه ارزیابی و مقادیر شاخص‌های آنتروپی محاسبه گردید. در نهایت ارزش و اهمیت ایستگاه‌های باران‌سنجی با استفاده از شاخص اطلاعات خالص تبادلی سنجیده شد. نتایج این مطالعه، همگنی داده‌ها و عدم وجود روند معنی‌دار در سری داده‌ها را نشان داد. نتایج محاسبه خطای کریجینگ نشان داد که با حذف ایستگاه آب ترکی مقدار خطا 03/0 و با حذف هریک از ایستگاه‌های شهرکرد، بروجن و بارز مقدار خطا 01/0 افزایش می‌یابد، لذا از اهمیت بالاتری نسبت به سایر ایستگاه‌ها برخوردارند. طبق نتایج شاخص اطلاعات خالص تبادلی ایستگاه‌های بارده، بره مرده و دزک‌آباد به‌ترتیب با رتبه‌های 1 تا 3 دارای انتقال و دریافت اطلاعات و ارزش حفظ بیشتری نسبت به سایر ایستگاه‌ها بودند.

کلیدواژه‌ها

انتقال اطلاعات؛ بارش سالانه؛ درون‌یابی؛ زمین‌آمار؛ شبکه باران‌سنجی