بررسی اثر اندازه مریستم و منشاء پیوندک در ریزپیوندی گیلاس در شرایط درون شیشه‌ای

علوم باغبانی

مقاله 7، دوره 36، شماره 4 - شماره پیاپی 56، بهمن 1401، صفحه 817-827   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2021.70383.1050

نویسندگان

محمد اسماعیل نداف¹؛ ابراهیم گنجی مقدم^{* 2}؛ غلامرضا ربیعی¹؛ عبدالرحمان محمدخانی¹

¹گروه علوم باغبانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

²مرکز تحقیقــات و آمــوزش کشــاورزی و منــابع طبیعــی خراســان رضــوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

چکیده

این مطالعه، با هدف بررسی تاثیر اندازه و منشاء پیوندک روی ریزپیوندی گیلاس در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در طی سال‌های 1396-1394 انجام شد. این پژوهش در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاَ تصادفی انجام شد. فاکتور اول: رقم در هفت سطح (’زرد‘، ’سیاه مشهد‘، ’دوم رس‘، ’بینگ‘، ’پیش رس‘، ’تکدانه ‘ و ’حاج یوسفی‘) و فاکتور دوم: نوع پیوندک در چهار سطح (ریزپیوندک با اندازه‌های دو و پنج میلی‌متری با منشاء درون شیشه­ای و برون شیشه­ای) بود. عملیات ریزپیوندی با ریزپیوندک‌هایی از نوک شاخه ارقام گیلاس روی پایه‌های ’گیزلا 6 ‘ به روش اسکنه انجام شد. گیاهان ریزپیوندی شده، ابتدا برروی محیط کشت MS حاوی یک میلیگرم برلیتر بنزیل آمینو پورین (BAP ) و بعد از سه هفته، در محیط پرلیت با محلول غذاییMS  حاوی یک میلی‌گرم بر لیتر ایندول بوتیریک اسید (IBA) قرار گرفتند و سپس به بستر پرلیت:پیت موس (به نسبت یک :یک) منتقل شدند. نتایج نشان داد که در همه شاخص‌ها بین تیمارهای نوع پیوندک و اثرات متقابل رقم در نوع پیوندک، به جز زمان گیرایی پیوند، اختلاف معنی‌دار بود، اما تفاوت معنی‌داری بین ارقام (به جز رشد طولی پیوندک) وجود نداشت. در نوع پیوندک، ریزپیوندک‌های پنج میلی‌متری با منشاء درون شیشه­ای دارای بیشترین درصد موفقیت پیوند (42 درصد)، تعداد برگ (7/3)، رشد طولی (3/6 سانتی‌متر) و زمان گیرایی پیوند (دو روز) بودند و در نهایت در بین تمام ریزپیوندهای موفق، درصد ریشه زایی، 41 درصد و درصد سازگاری، 3/25 درصد بدست آمد. در مجموع استفاده از ریز پیوندک‌های 5 میلی‌متری درون شیشه­ای در همه ارقام گیلاس، برای ریزپیوندی روی پایه ’گیزلا‘ کارایی بهتری داشت.

کلیدواژه‌ها

آغازه‌ی برگی؛ سازگاری؛ عاری از ویروس؛ کشت بافت؛ نوک شاخه

مراجع

1. Aazami, M., & Bagher, M. (2010). In vitro micro-grafting of some Iranian grapevine cultivars. Romanian Biotechnology 15: 5576-5580.
2. Abbas, M., Khan, M., Fatima, B., Iftikhar, Y., Mughal, S., Jaskani, M., Khan, I., & Abbas, H. (2008). Elimination of Citrus tristeza closterovirus (CTV) and production of certified citrus plants through shoot-tip micrografting. Pakistan Journal of Botany 40: 1301-1312.
3. Amiri, M. (2006). In vitro technique to study the shoot tip grafting of Sweet cherry (Prunus avium var Seeyahe Mashad. Journal of Food, Agriculture & Environment 41: 151-154.
4. Daneshvar Hossini, A., Ganji Moghadam, E., & Anahid, S. (2010). Effects of media cultures and plant growth regulators in micro propagation of ‘Gisela 6’ rootstock. Annals of Biological Research 1(2): 135-141.
5. Deogratias, J., Lutz, A., & Dosba, F. (1986). In vitro micrografting of shoot tips from juvenile and adult Prunus avium and Prunus persica L. Batsch to produce virus-free plants. Acta Horticulturae 193: 139–45.
6. Estrada-Luna, A., López-Peralta, C., & Cárdenas-Soriano, E. (2002). In vitro micrografting and histology of the graft union for­mation of selected species of prickly pear cactus (Opuntia spp.). Science Horticulture 92:317-327.
7. (2015). FAOSTAT. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, Italy. Http: //faostat.fao.org/faostat.
8. Ganji Moghadam, E., & Buzari, N. (2007). Practical and practical guide to Cherry. Agricultural Extension Education and Extensions Press, Iran, 344p. (In Persian)
9. Hussain, G., Wani, M., Mir, M., Rather, Z., & Bhat, K. (2014). Micrografting for fruit crop improvement. African Journal of Biotechnology 13(25): 2474-2483.
10. Isikalan, C., Namli, S., Akbas, F., & Erol, A. (2011). Micrografting of almond (Amygdalus communis) cultivar ‘Nonpariel’. Australian Journal of Crop Science 5: 61-65.
11. Jonard, R., Lukman, D., Schall, F., & Villemur, P. (1990). Early testing of graft incompatibilities in apricot and lemon trees using in vitro Science Horticulture 43: 117-128.
12. Lauri, P., Caboni, E., & Damno, C. (2001). In vitro adventitious shoot regeneration from vegetative apices of almond and other prunus Acta Horticulturae 560: 403-406.
13. Martinez, J., Hugard, J., & Jonard, R. (1979). The different grafting of shoot tips realized in vitro between Peach (Prunus persica Batsch), Apricot (Prunus armeniaca) and Myrobolan (Prunus cerasifera Ehrh). Comala Ren Academic Science 288: 759-762.
14. Martinez-Gomez, P., & Gradziel, T.M. (2001). In vitro micrografts in almond and their application in breeding programs. Journal of Horticulture Science and Biotechnology 11: 313-
15. Murashige, T., & Skoog, F. (1962). A revised medium for rapid growth and bioassays with tobacco cultures. Physiolgy of Plant 15: 473-497.
16. Murashige, T., Bitters, W., Rangan, T., Nauer, E., Roistacher, C., & Holliday, P. (1972). A technique of shoot apex grafting and its utilization towards recovering virus-free Citrus clones. Horticulture Science 7: 118–119.
17. Nas, M., & Read, P. (2003). Simultaneous micrografting rooting and acclimatization of micropropagated American chestnut grapevine and hybrid hazelnut. European Journal of Horticultural Science 68: 234-237.
18. Navarro, L. (1988). Application of shoot-tip grafting in vitro to woody species. Acta Horticulturae 227: 43–55.
19. Navarro, L., Roistacher, C., & Murashige, T. (1975). Improvement of shoot-tip grafting in vitro for virusfree citrus. Journal of the American Society for Horticultural Sciences 100: 471–479.
20. Pathirana, R., & McKenzie, M. (2005). Early detection of grapevine leafroll virus in Vitis vinifera using in vitro Plant Cell Tissue and Organ Culture 81: 11-18.
21. Piagnani, M., Prinsi, B., & Bassi, D. (2006). Experimental approaches to in vitro grafting in Prunus armeniaca and spinosa. Horticulture Science 20(3): 224-230.
22. Rafail, S., & Mosleh, M. (2010). Factors involved in micropropagation and shoot tip grafting of apple Malus domestica) and pear (Pyrus sp. L.). Tropentag World Food System – A Contribution from Europe September 14 -16, 2010 in Zurich.
23. Ramanayake, S., & Kovoor, T. (1999). In vitro micrografting of cashew (Anacardium occidentale). Journal of Horticulture Science and Biotechnology 74: 265-68.
24. Richardson, F., Saoir, S., & Harvey, B. (1996). A study of the graft union in in vitro micrografted apple. Plant growth regulation 20: 17-23.
25. Wang, G., Li, X., Chen, Q., & Tian, J. (2010). Studies on factors affecting the micro-shoot grafting survival of walnut. Acta Horticulture 861: 327-331.