تعداد نشریات | 50 |
تعداد شمارهها | 1,872 |
تعداد مقالات | 19,702 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,519,184 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,589,182 |
تعامل سوژههای متنی در غزلیات شمس | ||
جستارهای نوین ادبی | ||
دوره 54، شماره 3 - شماره پیاپی 214، آذر 1400، صفحه 101-121 اصل مقاله (587.47 K) | ||
نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.2021.71432.1119 | ||
نویسندگان | ||
فراست پیروزینژاد1؛ پارسا یعقوبیجنبهسرایی* 2 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان | ||
2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان | ||
چکیده | ||
عرفانِ عاشقانه در معنای عام بر مفهوم عشق و در معنای خاصِ ادراکی-ارتباطی بر تعامل «من-تویی» استوار است. به اقتضای این نوع تعامل برساختِ هویت-وضعیت سوژهها بهعبارتیدیگر جایگیری آنها در تعامل کارگزاران درونمتنیِ عرفان عاشقانه متمایز از سایر ژانرهای ادبی کلاسیک سامان یافته و همین امر سبب شکلگیری وجهی متمایز از ابهام ادراکی- زیباییشناختی شده است. غزلیات شمس یکی از متنهایی است که تعامل سوژههای درونمتنی و بهتبع آن ابهام معرفتی-هنری حاکم بر متن بر مبنای تعامل من-تویی شکل گرفته است. نادیده گرفتن یا کمتوجهی به دلایل و ساختار تعامل مذکور به تفسیری صرفاً ذوقی از آن متن منجر خواهد شد. بر همین اساس در این نوشتار برساخت تعامل «من-تویی» کارگزاران درونمتنی، یعنی راوی-عاشق با معشوق و بالعکس در غزلیات شمس به قصد خوانشی متناسب با معرفتشناسی حاکم بر متن دلالتیابی و تبیین شده است. برای دلالتیابی این تعامل به برخی از مفاهیم و اصطلاحات متفکرانی همچون مارتین بوبر، لویناس، باختین، سارتر، گابریل مارسل، لاندوفسکی و دیگران استناد شده است. نتیجه نشان میدهد که منطق «من-تویی» در غزلیات شمس را میتوان ذیل چهار عنوان الف) اظهار خاموشی و عدم کدگزاری دقیق؛ ب) بیتوجهی به سلسلهمراتب و گذر از تقابلها؛ ج) ناتمامیت و پیشبینیناپذیری؛ د) تعویقِ «خود»، صورتبندی کرد که هر یک بهمثابۀ کنشی نمادین جهت گذار از نظم نشانگانی رایج و تجربۀ عالم وحدت مفروض است. | ||
کلیدواژهها | ||
مولوی؛ غزلیات شمس؛ کارگزاران درونمتنی؛ تعامل من-تویی؛ همحضوری | ||
مراجع | ||
آلموند، یان. (1390). تصوف و ساختارشکنی: بررسی تطبیقی آراء دریدا و ابن عربی. ترجمۀ فریدالدین رادمهر. تهران: پارسه.
باختین، میخائیل. (1387). تخیل مکالمهای: جستارهایی دربارۀ رمان. ترجمۀ رؤیا پورآذر. تهران: نی.
بالو، فرزاد و حبیبالله عباسی. (1394). «تحلیل رابطۀ انسان و خدا در میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی با الهام از نظریۀ «من» و «تو» ی مارتین بوبر. ادبیات عرفانی. سال 7. شماره 12. صص 71-43.
بالو، فرزاد؛ نیکفر، مرجان. (1397). «بررسی رابطۀ حافظ و خدا در ساحت همسخنی و گفتوگویی». سالنامه حافظپژوهی. دفتر 21. صص 57-37.
بوبر، مارتین. (الف) (1380). من و تو. مترجم ابوتراب سهراب، الهام عطاردی. تهران: مجموعه سپهر اندیشه.
بوبر، مارتین. (ب) (1380). کسوف خداوند: مطالعاتی در باب رابطۀ دین و فلسفه. مقدمۀ رابرت ام.سلترز. ترجمۀ عباس کاشف، ابوتراب سهراب. تهران: نشر و پژوهش فروزان روز.
پژوهنده، لیلا. (1384). «فلسفه و شرایط گفتوگو از چشمانداز مولوی با نگاهی به آرای باختین و بوبر». مقالات و بررسیها. دفتر 77. صص 11-34.
زینلی، راضیه؛ علیزمانی، امیرعباس. ( 1389). جایگاه دیگری و اخلاق از منظر کیرکگور. جستارهای فلسفۀ دین. انجمن علمی فلسفۀ دین ایران. سال هشتم. شمارۀ اول. (صص 62-37).
سارتر، ژان پل. (1389). هستی و نیستی. ترجمۀ عنایتالله شکیباپور. مؤسسۀ انتشارات شهریار.
سروش، عبدالکریم. (1384). قمار عاشقانه شمس و مولانا. چاپ هفتم. تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
شریفزاده، رحمان. (1397). مذاکره با اشیاء: برونولاتور و نظریۀ کنشگر- شبکه. تهران: نی.
شوپنهاور، آرتور. (1388). جهان همچون اراده و تصور. ترجمۀ ای جی پین و رضاولی یاری. تهران: مرکز.
ضیمران، محمد. (1392). ژاک دریدا و متافیزیک حضور. تهران: هرمس.
علیا، مسعود. (1388). کشف دیگری همراه با لویناس. تهران: نشر نی.
فری، لوک. (1383). انسان و خدا یا معنای زندگی. ترجمۀ عرفان ثابتی. تهران: ققنوس.
فعالی، محمدتقی. (1387). تجربۀ دینی و مکاشفۀ عرفانی. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
کاکاوند، رشید؛ یعقوبیجنبهسرایی، پارسا. (1399). «پایانبندی در غزلیات شمس: کنشهای گفتاری و وجوه وانمایی حضور». فصلنامه علمی-پژوهشی نقد ادبی. س 13. ش 50. (صص 133-107).
کوزنزهوی، دیوید. (1385). حلقۀ انتقادی. مترجم مراد فرهادپور. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
کین، سم. (1397). گابریل مارسل. ترجمۀ مصطفی ملکیان. تهران: هرمس.
گرماس، آلژیردا ژولین. (1389). نقصان معنا. ترجمه و شرح حمیدرضا شعیری. تهران: علم.
لویناس، امانوئل. (1392). از وجود به موجود. ترجمۀ مسعود علیا. تهران: ققنوس.
. (1391). زمان و دیگری. مترجم مریم محیط شاهی. تهران: شرکت نشر نقد افکار.
معین، مرتضیبابک. (1396). ابعاد گمشدۀ معنا در نظام روایی کلاسیک؛ «نظام معنایی تطبیق یا رقص در تعامل». تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
مولوی، جلالالدین محمدبن محمد. (1391). کلیات شمس یا دیوان کبیر. تصحیح بدیعالزمان فروزانفر. تهران: بهنود.
لچت، جان. (1383). پنجاه متفکر بزرگ معاصر از ساختارگرایی تا پسامدرنیته. ترجمۀ محسن حکیمی. تهران: خجسته.
وُمک، پیتر. (1396). دیالوگ. مترجم مژده ثامتی. تهران: نشرحکمت سینا.
هان، بیونگ چول. (1397). تقلای اروس. ترجمۀ آزار باسقیان. تهران: نشر اسم.
هگل، گ؛ و. ف. (1387). خدایگان و بنده. ترجمۀ حمید عنایت. تهران: خوارزمی.
هولکوئیست، مایکل. (1395). مکالمهگرایی میخاییل باختین و جهانش. ترجمۀ مهدی امیرخانلو. تهران: نیلوفر.
یعقوبی جنبهسرایی، پارسا. (1398). «حاشیه در عرفان: از فراخوانی حاشیهها تا گذر از بازی متن و حاشیه». فصلنامۀ علمی‑پژوهشی نقد ادبی. س 11.ش 44. (صص 203-169).
. (1396). «منطق حاشیه در مثنوی: سبک ایضاحی و اقتدار مؤلف–راوی». دو فصلنامۀ علمی‑پژوهشی. ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا. سال نهم. ش 17. (صص 165-141). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 561 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 370 |