سنجش پژوهش‌های آماری دربارۀ قرآن با تکیه بر اختلاف قرائت‌ها

علوم قرآن و حدیث

مقاله 7، دوره 54، شماره 2 - شماره پیاپی 109، اسفند 1401، صفحه 139-161  

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2021.61830.0

نویسندگان

اعظم صادقی نیا¹؛ سیدکاظم طباطبایی پور ²؛ مرتضی ایروانی نجفی²

¹دانش آموخته دکتری گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

²استاد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

یکی از وجوه اعجاز قرآن را اعجاز عددی و آماری دانسته‌اند. مدعیانِ اثبات اعجاز عددی معتقدند هر وجهی از وجوه اعجاز قرآن از قبیلِ کلامی، لغوی، ادبی، بیانی، هنری، علمی و جز آن‌ها می‌تواند نزد هر فردی بنا بر نوع نگرشش نقض‌شدنی باشد، لکن این اشکال شامل اعداد و ارقام نمی‌شود؛ زیرا عملیات عددی و آماری نزد همگان نتیجۀ یکسان دارد. 2×2 برای همه می‌شود 4 و نتایج فرمول‌ها، معادلات و عملیات چهارگانۀ اصلی در ریاضیات را تمامی افراد جهان می‌پذیرند. بنابراین، محققانی در اعجاز عددی قرآن به شیوه‌ای که می‌پندارند درست‌ترین راه است به بررسی آماری قرآن دست زدند. شاید شهیرترین شخص در عرصۀ این تلاش‌ها، رشّاد، خلیفۀ مصری باشد که با عرضۀ نظریهٔ اعجاز عدد 19 در قرآن نظر بسیاری را به سوی خود جلب کرد. محققانی دیگر نیز در ابعادی مشابه در پی اثبات اعجاز قرآن از راه عدد بوده‌اند.
نگارندگان در این نوشتار ضمن معرفی تلاش‌ها و فرضیه‌های این پژوهشگران تنها ازنظرِ اعتقاد به اعدادی معیّن به‌عنوان رمز یا عدد کلیدی قرآن، نتایج آن‌ها را بر پایۀ علوم قرآنی و به‌ویژه قرائات به چالش کشیده‌اند؛ چراکه آنان در راه اثبات اعجاز عددی، بسیاری از واقعیت‌ها ازجمله اختلاف قرائات قرآنی را نادیده انگاشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

پژوهش‌های آماری دربارۀ قرآن؛ اعجاز عددی؛ عدد کلیدی قرآن؛ عدد 29؛ 7؛ 19؛ قرائات قرآن؛ اختلاف قرائات

مراجع

ابن‌جزری، محمدبن‌محمد، النشر فی القرائات العشر، به‌تصحیح علی‌محمد ضباع، مصر: مصطفی محمد، بی‌تا.

ابن‌مجاهد، احمدبن‌موسی، کتاب السبعة فی القرائات، به‌تحقیق ضیف شوقی، قاهره: دار المعارف، 1972م.

بیضون، لبیب، الاعجاز العددی فی القرآن، چاپ‌اول، بیروت: اعلمی، 1425ق.

جرار، بسام، اعجاز الرقم 19 فی القرآن الکریم مقدمات تنتظر النتائج، چاپ‌سوم، بیروت: مؤسسهٔ اسلامی، 1425ق.

حسن، عباس، النحو الوافی، چاپ‌چهارم، تهران: ناصرخسرو، 1416ق.

حسینی فندرسکی شاهرودی، جعفر و افسانه شاهرودی، صیانت ریاضیات از حریم قرآن، مشهد: یوسف فاطمه(ع)، 1387.

حمد، غانم قدوری، رسم‌ الخط مصحف، ترجمۀ یعقوب جعفری، چاپ‌اول، بی‌جا: اسوه، 1376.

دانی، عثمان‌بن‌سعید، التیسیر فی القرائات السبع، به‌تصحیح اوتوپرتزل، بیروت: المعهد الالمانی، 1430ق.

دیباجه، جمیل، عجائب العدد و المعدود فی القرآن الکریم، چاپ‌اول، بیروت: دار المحجة البیضاء، بیروت: دار الرسول الاکرم، 1419ق.

دیسی، عمرعلی، اسرار و اعجاز الرقم 29 فی القرآن الکریم، چاپ‌اول، اردن: دار الکندی، 2009م.

رفاعی، عدنان، احدی الکُبَر نظریّةٌ قرآنیّةٌ فی معجزة احدی الکُبَر؛ معجزة عدد 19، دمشق: رفاعی، 2001م.

سلیمان، حسین، الاعجاز العددی و الرقمی فی القرآن الکریم، چاپ‌اول، حلب: دار ‌النهج، 1428ق.

سیوطی، عبدالرحمان‌بن‌ابی‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن، به‌کوشش مصطفی دیب البغا، چاپ‌اول، دمشق: دار ‌ابن‌‌کثیر، 1407ق.

شریف، عدنان، من المعجزة الرّقمیّة فی فاتحة القرآن الکریم و آیات للاحرف المقطعة، چاپ‌اول، بیروت: الدار العربیة للعلوم، 1432ق.

عبدالتواب، رمضان، مباحثی در فقه‌اللغة و زبان‌شناسی عربی، ترجمۀ حمیدرضا شیخی، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی، 1367.

عمر، احمدمختار و عبدالعال سالم مکرم، معجم‌ القرائات القرآنیة، چاپ‌اول، تهران: اسوه، 1412ق.

فاطمی، ‌محمد، آیت کبری معجزۀ جاویدان قرآن کریم، چاپ‌دوم، بی‌جا: انتشاراتی فن وهنر، 1376.

فقیه، رضوان سعید، الکشوف فی الاعجاز القرآنی و علم الحروف، چاپ‌اول، بیروت: دار المحجة البیضاء، 1422ق.

قبطانی، فرید و امین احمد حجاج اول، الصُدفَة المنظّمة الإعجاز العددی فی القرآن، چاپ‌دوم، فرانسه: المرکز العالمی للابحاث العلمیة، 1999م.

قوام‌پور، خشایار، آنالیز عددی سورۀ کوثر، چاپ‌اول، مشهد: راهیان سبز، 1387.

الکحیل، عبدالدائم، «الرقم سبعة یشهد علی عظمة القرآن»، الندوة الثانیّة للاعجاز فی القرآن الکریم، الاعجاز العددی فی القرآن الکریم لجائزة دبی: دبی الدولیة للقرآن الکریم، 12-13مارس2007، 1428ق/2007.

الکحیل، عبدالدائم، معجزة قل هو الله أحد؛ حقائقٌ رقمیةٌ تشهد علی وحدانیّة الله عزوجل، چاپ‌اول، سوریه: دار منار، 1425ق.

الکحیل، عبدالدائم، موقع عبدالدائم الکحیل للاعجاز، www.kaheel7.com،2017.9.17م.

نجدی، ابوزهراء، من الاعجاز البلاغی و العددی للقرآن الکریم، مقدمهٔ محمد سالار، بی‌جا: الوکالة العالمیة، 1410ق.

واحدیان درگاهی، محمدتقی و جعفر شاهرودی، تحدی ریاضیاتی قرآن کریم با سایر کتب، چاپ‌اول، مشهد: یوسف فاطمه(ع)، 1392.

- Merriam-Webster's collegiate dictionary (1993). http://www.merriam-webster. Com/dictionary/Fibonacci number/Prime number determinant