تبیین بقاء و فناء موجودات بر اساس مبانی حکمت متعالیه

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آبان 1400

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2021.44126.0

نویسندگان

کوکب دارابی^{* 1}؛ سید مرتضی حسینی شاهرودی²؛ عباس جوارشکیان²

¹فردوسی

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده

 

ملاصدرا با توجه به روش­شناسی فلسفی ویژه خود، در جاهای مختلف سخنان متفاوتی درباره فنا و بقای موجودات بیان کرده است. ایشان اسماء و صفات خداوند را باقی به بقای الهی می­داند اما عقول و جهان عقل را گاهی باقی به ابقای خدای متعال، و در اکثر موارد باقی به بقای خدای متعال معرفی می­کند. ملاصدرا بر این باور است که نفوس بعد از خروج از عالم طبیعت باقی به ابقا و پس از تحقق آن­ها به وجود حقانی باقی به بقا می­باشند. جهان طبیعت را مانند سایر فیلسوفان، به جهت ویژگی­هایی مانند حدوث، تغییر و حرکت مکرراً فانی نامیده است. اما آن­چه را از مجموع گفته­های فیلسوفان حکمت متعالیه و عرفا و بر اساس مبانی آنان مانند اصالت وجود، بساطت وجود و تفسیر علیت به تجلّی می‌توان به دست آورد این است که همه موجودات عالم هستی و تمام مراتب عوالم هستی باقی به بقای خدای متعال هستند نه تنها فنا معنا ندارد بلکه باقی به ابقا نیز بی­معنا می­باشد.