بررسی جواز یا عدم جواز استکمال پیامبر

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آبان 1400

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/epk.2021.44297.0

نویسندگان

سیده زهرا موسوی بایگی^{* 1}؛ سید مرتضی حسینی شاهرودی¹؛ محمد علی وطن دوست²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²ف

چکیده

تبیین عقلانی اعتقادات دینی همواره مورد توجه حکمای مسلمان بوده است. یکی از مهم‌ترین آنان شناخت حقیقی و عقلانی پیامبر خاتمt و وارثان حال و مقام و کمال آن جناب می‌باشد. حکما، به ویژه از مکتب اصفهان به بعد، به چنین شناختی همت گماشته‌اند اما این چنین شناختی از ایشانD تا به امروز به‌گونه‌ای رایج نبوده تا لوازم آن مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش که به روش کتابخانه‌ای و تحلیلی گردآوری شده، می‌کوشد تا مسئله «استکمال پیامبرt و اهل بیتD به سبب اعمال عبادی خود و دیگران» را مورد بررسی قرار دهد. حاصل این بررسی‌ها چنین است که چنان‌چه حقیقت وجودی ایشانD وسائط فیض و نخستین مخلوقات حق تعالی باشند، استکمال حقیقی نسبت به آنانD منتفی است هر چند این نفی استکمال به ‌منزله نفی تغییر در مراتب عالی وجود ایشانD و نیز نفی خروج از قوه به فعلیت در مراتب نازل آن نیست. با این حال اگر حضرات معصومینD از حیث ذات و حقیقت همانند سایر انسان‌ها باشند، حکم استکمال بر تمام مراتب وجودی ایشانD مترتب می‌گردد.