ارزیابی و کمی‌سازی خدمات بوم‌سازگان در یک کشت بوم گندم

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 آبان 1400

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2021.71133.1051

نویسندگان

مصطفی کوزه گر کالجی¹؛ حسین کاظمی^{* 2}؛ بهنام کامکار³؛ حمید امیر نژاد⁴؛ محسن حسینعلیزاده⁵

¹گروه زراعت- دانشگاه گرگان

²دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³دانشگاه فردوسی مشهد

⁴گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

⁵دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

نظام‌های زراعی انواع خدمات تأمینی، تنظیمی و فرهنگی را به جوامع انسانی ارائه می‌دهند. در این مطالعه خدمات تامینی، حمایتی، تنظیمی در کشت بومهای گندم شرکت زراعی دشت ناز ساری (استان مازندران) در سال زراعی 99-1389 ارزیابی و کمی‌سازی شد. قطعات تحت کشت گندم شامل 4 رقم تیرگان، احسان، کلکتور و N-92-9 بودند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان خدمت تولید اکسیژن حدود 43/13 تن در هکتار و عملکرد دانه گندم حدود84/4 تن در هکتار از رقم کلکتور حاصل گردید. بالاترین میزان خدمات تامینی درصد پروتیئن دانه به میزان 15/12 درصد به رقم احسان اختصاص یافت. در این پژوهش بیشترین میزان ترسیب کربن (33/2 تن در هکتار) و فعالیت تنفس میکروبی قبل از کشت و بعد از برداشت محصول به ترتیب به میزان 46/76و 52/38 میلی گرم CO2 به ازای هر کیلوگرم خاک در روز، به قطعه 15 تعلق داشت. ارزیابی وضعیت تنوع زیستی در حشرات و گیاهان هرز نشان داد بیشترین میزان شاخص تنوع شانون-واینر و شاخص یکنواختی در گیاهان هرز به ترتیب به میزان 63/2 و 82/0 از قطعات 23 و 15 بدست آمد و همچنین شاخص شانون-واینر و شاخص یکنواختی جوامع حشرات به ترتیب به میزان 07/2 و 94/0 از قطعه 22 محاسبه شد. بنتایج این مطالعه نشان داد که مدیریت‌ زراعی و اجرای نظام کشاورزی فشرده، بر ارایه بسیاری از خدمات بوم‌سازگان در مزارع گندم در منطقه دشت ناز ساری تاثیرگذار بود، بطوری‌که این خدمات تحت تاثیر عواملی متعددی مانند نوع رقم، تناوب زراعی، روش‌های خاکورزی و غیره قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

ترسیب کربن؛ تنوع زیستی؛ تولید اکسیژن؛ خدمات بوم‌سازگان؛ گندم