تحلیل اثرات گردشگری سلامت در ارتقای ظرفیت‌های اقتصادی فضاهای روستایی (مطالعه موردی: شهرستان مشگین‌شهر)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 7، دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 35، اسفند 1399، صفحه 199-169   

نوع مقاله: مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2021.51003.0

نویسنده

سمانه مسیبی^*

دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان،اصفهان، ایران

چکیده

توسعۀ گردشگری سلامت به­ عنوان یکی از منابع مهم اقتصادی می­ تواند نقش مهمی در ایجاد اشتغال، درآمد و ارتقای رفاه اجتماعی در سطح ملی، منطقه ­ای، محلی و نقشی مؤثر در توسعۀ اجتماعی‌اقتصادی به­ طور عام و مناطق روستایی به ­طور خاص ایفا نماید. هدف از تحقیق حاضر بررسی نقش و تأثیر گردشگری سلامت در ارتقای ظرفیت ­های اقتصادی فضاهای روستایی شهرستان مشگین‌شهر می‌باشد. جهت شناخت گردشگری سلامت در شهرستان مشگین‌شهر از مطالعات اسنادی استفاده شد. سپس اثرات آن در ارتقای ظرفیت­ های اقتصادی فضاهای روستایی به کمک پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده به دست آمد. در مرحلة بعدی تعدیل­های لازم براساس استخراج مشترکات انجام شد. اثرات نهایی‌شده به­ عنوان مهم­ترین اثرات توسعۀ گردشگری سلامت در ارتقای ظرفیت­ های اقتصادی، در قالب پرسشنامه محقق ­ساخته تدوین شدند. این تحقیق نشان داد که اثر مستقیم شاخص تولید بر ارتقای ظرفیت­ های اقتصادی کمتر از ابعاد دیگر بوده و شاخص تنوع اقتصادی نیز بیشترین تاثیر مستقیم را داشته است. افزون بر این، شاخص تنوع اقتصادی بر همۀ شاخص ­ها تأثیر داشته و از طریق همۀ شاخص­ها به_­طور غیرمستقیم بر ارتقای ظرفیت­های اقتصادی موثر بوده است. توسعۀ مجتمع­ های آبگرم در شهرستان مشگین‌شهر موجب جاری شدن سرمایه ­های مختلف بومی و غیربومی در این مکان­ ها شده است. همچنین حضور گردشگران در این محدوده موجب بهبود زیرساخت­های روستایی، افزایش تولیدات روستاییان در زمینه­های مختلف و ایجاد زمینه­ های شغلی غیرکشاورزی و به طور کلی تنوع اقتصاد روستایی شده است.

کلیدواژه‌ها

گردشگری سلامت؛ ظرفیت‌های اقتصادی؛ اقتصاد روستایی؛ مشگین‌شهر

مراجع

 

1. پلوئی، ک.، فضلی، ص.، درویشی سه تلانی، ف.، بیات، ر. ا.، و قادری، ا. (1398). اولویت­بندی عوامل مؤثر بر توسعة صنعت گردشگری سلامت ایران در افق 1414 با رویکرد مدل­سازی ساختاری-تفسیری. فصلنامۀ گردشگری و توسعه، 8(3)، 29-1.
2. حسینی­نژاد، س. ر.، و دیاباری، س. ج. (1396). بررسی نقش گردشگری در توسعۀ پایدار منطقه­ای (نمونۀ موردی: گردشگری سلامت استان اردبیل). فصلنامۀ جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای)، 7(3)، 63-55.
3. خادم الحسینی، ا.، و ادهم، ن. (1395). نقش گردشگری سلامت در توسعۀ پایدار شهری با تاکید بر شاخص­های اجتماعی-اقتصادی (مورد: آبگرم محلات). پژوهش­های مکانی-فضایی، 1، 15-1.
4. دستغیب، ‌س. ا. (1396). تحلیلی ‌بر ‌وضعیت ‌گردشگری ‌سلامت‌ در ‌ایران. اولین ‌همایش ‌بین‌المللی‌ گردشگری، جغرافیا ‌و ‌محیط‌زیست‌ پاک، 20 خرداد، ‌همدان، ایران. بازیابی از https://civilica.com/8170/
5. رضوانی، م.، دربان­آستانه، ع. و احمدآبادی، ح. (1394). تحلیل اثرات اعتبارات خرد بر پایداری اقتصاد روستایی (مورد مطالعاتی: اعتبارات صندوق کارآفرینی امید در شهرستان نیشابور). مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، 13(1)، 233-209.
6. صادقلو، ط.، محمودی، ح.، و جعفری، ف. (1396). تحلیل تاب‌آوری کسب و کارهای گردشگری در نواحی روستایی (مورد: حوزۀ نفوذ گردشگاهی شهر مشهد). فصلنامۀ اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، (ویژه­نامۀ گردشگری روستایی)، 22-1.
7. صفرآبادی، ا.، و احمدپور، ع. (1398). برنامه­ریزی تفرجگاه­های پیرامون شهرها با تأکید بر گردشگری سلامت (مطالعۀ موردی: چشمۀ آبگرم تودلویه). مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، 9(31)، 243-227.
8. فراهانی، ح.، ولائی، م.، و اصدقی، ز. (1392). بررسی نقش گردشگری مذهبی در توسعۀ روستایی از دیدگاه گردشگران (مطالعۀ موردی: روستای چکان شهرستان مراغه). اندیشۀ جغرافیایی، 7(14)، 56-37.
9. قدیری معصوم، م.، ضیاء نوشین، م.، و خراسانی، م. (1389). پایداری اقتصادی و رابطة آن با ویژگی­های مکانی-فضایی (مطالعة موردی روستاهای دهستان کوهین شهرستان کبودر آهنگ). فصلنامۀ روستا و توسعه، 13(2)، 29-1.
10. کریم­زاده، ح.، ولائی، م.، و منافی آذر، ر. (1395). نقش تنوع­بخشی به فعالیت­ها در پایداریِ اقتصاد روستایی (مطالعۀ موردی: دهستان مرحمت­آباد میانی، شهرستان میاندوآب). مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، 6(20)، 144-123.
11. گل‌شیری اصفهانی، ز.، رکن‌الدین افتخاری، ع.، و پورطاهری، م. (1393). تبیین چرخۀ الگوی توسعۀ گردشگری سلامت در مناطق روستایی ایران (با تأکید بر چشمه­های آب­گرم). مجلۀ برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 3(11)، 32-11.
12. ملکی، س.، و توانگر، م. (1394). بررسی و تحلیل چالش­های گردشگری سلامت از منظر بیماران خارجی. مجلۀ جغرافیا و توسعۀ فضای شهری، 2(2)، 165-153.
13. منوچهری، س.، و محمدی، س. (1398). تحلیل عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری سلامت در مناطق مرزی (مطالعه موردی: استان کردستان). فصلنامۀ علوم و فنون مرزی، 3(30)، 130-95.
14. ناصرپور، م.، موسوی، س. ن.، و سپهوند، ر. (1397). بررسی تأثیر عوامل غیردرمانی بر توسعۀ گردشگری سلامت. فصلنامۀ گردشگری و توسعه، 7(3)، 212-195.
15. واعظی، ر.، چگین، م.، و اصلی‌پور، ح. (1396). جایگاه خط‌مشی گردشگری سلامت در توسعۀ اقتصادی و اجتماعی مبتنی بر راهبردهای اقتصاد مقاومتی. مدیریت دولتی (دانش مدیریت)، 9(4)، 664-641.
16. ورمزیاری، ح.، و ایمانی، ب. (1396). تحلیل تاب‌آوری کسب­و­کارهای روستایی در شهرستان ملکان. نشریۀ توسعۀ کارآفرینی، 10(1)، 200-181.
17. هرندی، ع. ا.، و میرزائیان خمسه، پ. (1396). تبیین مدل جذب گردشگر سلامت: با استفاده از راهبرد تئوری داده ‌نیاد کلاسیک. مجلۀ گردشگری شهری، 4(1)، 98-87.

 

 

18. Azimi, R., Mahmoudi, G., & Esmaeili, H. (2017). A study of the effect of advertising on attracting medical tourism. International Journal of Travel Med Glob Health, 5(3), 89-93.
19. Bernstein, C., Kenett, R., Epstein, V., & Eshel, A. (2016). Dead Sea medical tourism: An allergological point of view Aerobiologia. Aerobiologia, 7(9), 1-10.
20. Biggs, D., Hall, Michael C. & Stoeckl, N. (2011). The resilience of formal and informal tourism enterprises to disasters: reef tourism in Phuket, Thailand. Journal of Sustainable Tourism, 20(5), 645–665.
21. Byrd, E. T., Bosley, H. E., & Dronberger, M. G. (2009). Comparisons of stakeholder perceptions of tourism impacts in rural eastern North Carolina. Journal of tourism Management, 30(1), 639-703.
22. Fahimi, A., Akadiri, S. S., Seraj, M., & Akadiri, A. C. (2018). Testing the role of tourism and human capital development in economic growth. A panel causality study of micro states. Tourism Management Perspectives, 28(2), 62–70.
23. Gautam, Y., & Andersen, P. (2016). Rural livelihood diversification and household well-being: Insights from Humla, Nepal. Journal of Rural Studies, 44(6), 239-249.
24. Guaita Martínez, J. M., Martín Martín, J. M., Salinas Fernández, J. A., & Mogorrón-Guerrero, H. (2019). An analysis of the stability of rural tourism as a desired condition for sustainable tourism. Journal of Business Research, 100, 165–174.
25. Heung, Vincent C. S., Kucukusta, D., & Song, H. (2011). Medical tourism development in Hong Kong: An assessment of the barriers. Tourism Management, 32(5), 995–1005
26. Hultman, J., & Hall, C. M. (2011). Tourism place-making govemance of locality in Sweden, Annedn. Annals of Tourism Research, 44(6), 123-128.
27. Li, L. (2008). A review of entrepreneurship. Tourism Management, 4(29), 1013-1022.
28. Migoń, P. (2016). Interpreting geoheritage at New Zealand’s geothermal tourist sites systematic explanation versus storytelling. Geoheritage, 9, 83-95.
29. Nilashi, M., Sarminah, S., Abdul Manaf, A., Ahmadi, H. A., Tarik R., Munshi, A., & Hassan, O. (2019). Factors influencing medical tourism adoption in Malaysia: A dematel fuzzy TOPSIS approach. Computers & Industrial Engineering, 137(43), 1-11.
30. (2016). OECD tourism trends and policies. Paris: OECD Publishing.
31. Ridderstaat, J., Singh, D., & De Micco, F. (2018). The impact of major tourist markets on health tourism spending in the United States. Journal of Destination Marketing & Management, 11, 270-280.
32. Rollandi, I. (2014). Top 10Best countries for medical tourism. Retrieved from http://www.Insidermonkey.com/bloy/the-10-best-countries-for-medical-tourism–330910
33. Savaşan, A., Yalvaç, M., & Tuncel, E. (2017). Statistical reasoning for developing an attitude scale for health tourism stakeholders in North Cyprus context. Procedia Computer Science, 120, 196–203.
34. Shen, S., Wang, H., Quan, Q., & Xu, J. (2019). Rurality and rural tourism development in China. Tourism Management Perspectives, 30(4), 98–106.
35. Song, H., Larry, D., & Gang Li, Z. C. (2012). Tourism economic reaserch: A review and assessment. Annals of Tourism Research, 39(3), 1653–1682.
36. (2007). Tourism highlights. London: John Wiley & Sons.
37. Valorie Crooks, A., Turner, L., Snyder, J., Johnston, Ro., & Kingsbury, P. (2011). Promoting medical tourism to India: Messages images, and the marketing of international patient travel. Social Science & Medicine, 72(1), 726-732.