بررسی پایداری زیست محیطی کشت توتون با رویکرد ردپای اکولوژیکی (مورد مطالعه: توتون گرمخانه‌ای و سایه خشک در استان گلستان)

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 آذر 1400  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2021.71190.1055

نویسندگان

عبدالحلیم کر¹؛ کریم نادری مهدیی ²؛ کاروان شانازی¹؛ سید محمد جعفر اصفهانی ³

¹دانشجوی دکترای توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

²گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

³توسعه کشاورزی، گروه کشاورزی، موسسه پژوهش های برنامه ریزی اقتصاد کشاورزی، تهران ، ایران

چکیده

ردپای اکولوژیک شاخصی معتبر برای ارزیابی وضعیت پایداری تولیدات کشاورزی است. این شاخص امکان محاسبه میزان فشاری که انسان برای تولید محصول به طبیعت اعمال می‌کند را فراهم می‌سازد. هدف این پژوهش ارزیابی وضعیت پایداری زیست‌محیطی کشت توتون‌های گرمخانه‌ای و سایه خشک با رویکرد ردپای اکولوژیکی است. این پژوهش کاربردی به شیوه پیمایشی در سال زراعی 97-96 انجام گرفت. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه حضوری انجام شد و نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران 100 نفر برای ارقام گرمخانه‌ای و 60 نفر برای ارقام سایه‌خشک برآورد گردید. برای ارزیابی پایداری از شاخص ردپای اکولوژیک استفاده شد. نتایج نشان دادند وضعیت پایداری کشت بر اساس ردپای اکولوژیکی (مستقیم و غیر مستقیم) در توتون سایه خشک 05/4 و توتون گرمخانه‌ای 67/3 معادل هکتار جهانی می‌باشد. بنابراین تولید توتون سایه خشک نسبت به توتون گرمخانه‌ای در وضعیت ناپایدارتری قرار دارد. آلایندگی ناشی از مصرف الکتریسیته برای کشت توتون سایه خشک با 19/38 درصد و برای کشت توتون گرمخانه‌ای با 80/38 درصد بیشترین تأثیر در شاخص ردپای اکولوژیک داشته است.

کلیدواژه‌ها

اثرات زیست‌ محیطی؛ توتون؛ ظرفیت اکولوژیکی؛ کشاورزی پایدار؛ ارزیابی انرژی