بررسی خصوصیات رشدی و مراحل فنولوژی دو گونه Papaver dubium L. و Papaver rhoeas L. براساس درجه روز- رشد

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 آذر 1400  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.2021.72672.1052

نویسندگان

ساجده گل محمدزاده ¹؛ فائزه زعفریان ²؛ محمد رضوانی ³

¹دانش آموخته دکتری زراعت، گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

²دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

چکیده

نمو گیاه یـک تـوالی از وقـایع فنولـوژیکی تعریف شده است که توسط عوامل خارجی کنتـرل مـی‌شـود و تعیـین کننده تغییرات در شکل یا کارکرد برخی اندام‌ها می‌باشد. گونه‌های Papaver rhoeas و Papaver dubium به‌عنوان علف‌های هرز یک‌ساله زمستانه در مزارع گندم و دیگر غلات زمستانه محسوب می‌شوند. در پژوهش حاضر، مراحل فنولوژی دو گونه P. rhoeas و P. dubium در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری بر اساس درجه روز- رشد مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برخی از صفات مورفولوژیکی مانند ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد گل، تعداد کپسول و ماده خشک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که P. rhoeas و P. dubium به ترتیب از درجه روز- رشد صفر تا 56/1723 و 06/1759 به رشد خود ادامه دادند. طی این دوره، هفت مرحله فنولوژی برای این دو گونه به ثبت رسید. این مراحل شامل سبز شدن، رزت، ساقه‌دهی، غنچه‌دهی، گلدهی، میوه‌دهی و رسیدگی بذر بود. مرحله گلدهی در هر دو گونه طولانی می‌باشد که 48 روز در گونه P. dubium و 46 روز در گونه P. rhoeas به طول انجامید. نتایج نشان داد که کوتاه‌ترین و طولانی‌ترین مراحل رشدی این دو گونه علف هرز از نظر زمانی به‌ترتیب سبز شدن و ساقه‌دهی بود. اختلاف قابل توجهی بین خصوصیات مورفولوژیک دو گونه مورد بررسی در شرایط محیطی یکسان مشاهده نشد و هر دو گیاه مراحل نموی خود را به صورت هم‏زمان شروع و با سرعت تقریباً مشابهی به پایان رساندند. در پایان مرحله میوه‌دهی، هر بوته P. rhoeas به طور متوسط13 کپسول و هر بوته P. dubium حدود 14 کپسول تولید کرد. در این آزمایش طول دوره رشد P. rhoeas و P. dubium حدود هشت ماه به طول انجامید.

کلیدواژه‌ها

مراحل رشد؛ سبز شدن؛ علف هرز؛ رسیدگی بذر