اثرات سرریز فضایی شهرنشینی بر همگرایی اقتصادی استان‌های ایران (در چارچوپ همگرایی فضایی بتا)

اقتصاد و توسعه منطقه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 شهریور 1400  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.2021.68839.1012

نویسندگان

محمد علی شعبانی ¹؛ محمود هوشمند²؛ علی اکبر ناجی میدانی³؛ محمد قربانی⁴

¹فردوسی مشهد

²فردوسی

³دانشگاه فردوسی مشهد

⁴دانشگاه فردوسی

چکیده

یکی از محورهای برنامه‌های توسعه اقتصادی در ایران، گرایش از برنامه‌ریزی بخشی به سمت برنامه‌ریزی منطقه‌ای است و هدف این گرایش، تخصیص منابع و فعالیتها به هر نقطه بر مبنای استعدادها و ویژگیهای خاص آن و کاهش شکاف رشد اقتصادی بین مناطق مختلف کشور است. بر این اساس، مطالعاتی در زمینه شناخت وضع موجود این مناطق، روند آن در آینده و شناسایی عوامل مؤثر در رشد اقتصادی هر منطقه می‌تواند برای برنامه‌ریزان اقتصادی و منطقه‌ای در تنظیم برنامه‌های توسعه اقتصادی سودمند باشد.
هدف این مقاله بررسی اثرات سرریز فضایی شهرنشینی بر رشد اقتصادی استان‌های کشور و همچنین نقش شهرنشینی بر سرعت همگرایی استان‌هاست. برای این منظور، ابتدا همگرایی )بتا( رشد اقتصادی استان‌های ایران در طی سال‌های 1384 تا 1398 با استفاده از مدل پانل فضایی برآورد شده، سپس به نقش شهرنشینی در سرعت همگرایی استان‌ها پرداخته شده است. نتایج به دست آمده در این پژوهش، نشان می‌دهد با توجه به اینکه رشد اقتصادی استان‌های کشور دارای اثرات فضایی و مکانی بوده و رشد هر استان متاثر از استان‌های مجاور نیز است. از اینرو همگرایی فضایی از نوع بتا بین استان‌های کشور تایید می‌شود. همچنین شهرنشینی یکی از متغیرهای موثر بر رشد اقتصادی استان‌ها است و اثر فضایی آن به لحاظ آماری معنی‌دار بوده و باعث افزایش سرعت همگرایی اقتصادی استان‌ها می‌شود.

کلیدواژه‌ها

"همگرایی بتا"؛ "پانل پویای فضایی"؛ "شهرنشینی"؛ "اثرات سرریز"

مراجع