بررسی تنوع ژنتیکی و وراثت‌پذیری برخی ویژگی‌های گل در ژنوتیپ‌های مختلف داوودی (Chrysanthemum morifolium)

علوم باغبانی

مقاله 7، دوره 36، شماره 3 - شماره پیاپی 55، آذر 1401، صفحه 631-642   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2021.72920.1094

نویسندگان

بهروز مرادی عاشور^{* 1}؛ خسرو پرویزی¹؛ محمدحسین عظیمی²

¹بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

²پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی، محلات، ایران

چکیده

اولین مرحله در هر برنامه اصلاحی، اطلاع از میزان تنوع موجود در مواد گیاهی است که برنامه به­نژادی بر روی آن انجام می‌شود. این آزمایش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی خصوصیات مورفولژیکی گل در ژنوتیپ­های‌ انتخابی گل داوودی ( Chrysanthemum morifolium) طی مدت سه سال در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس در طی سه سال نشان داد که بین ژنوتیپ­ها برای صفات تعداد گل در بوته، طول دوره گلدهی، تعداد ردیف گلبرگ و وزن ترگل تفاوت معنی­دار آماری وجود داشت. بین سال­های آزمایش نیز تنها برای صفات طول دوره گل­دهی و تعداد گل در بوته تفاوت معنی­دار آماری وجود داشت. بیشترین تنوع نیز بین صفات طول دوره گل­دهی و قطر گل مشاهده گردید. بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای صفات تعداد ردیف گلبرگ، وزن تر گل و طول گلبرگ به دست آمد و کم­ترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای صفت وزن تر و خشک گل و نیز تعداد گل در بوته بدست آمد. بیشترین ضرایب همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی مثبت بین طول دوره گل­دهی با قطر گل، تعداد ردیف گلبرگ و وزن تر گل برآورد گردید که جهت اصلاح همزمان این صفات حائز اهمیت خواهد بود. نتایج این مطالعه نشان داد که صفات قطرگل، طول دوره گل­دهی، طول گلبرگ و تعداد ردیف گلبرگ دارای وراثت­پذیری عمومی بالایی بودند که این امر نشان­دهنده این­است که عمل گزینش برای این صفات موثر بوده و می­توان از این صفات در برنامه­های اصلاحی استفاده نمود. بیشترین تعداد ردیف گلبرگ مربوط به ژنوتیپ B136 بود. ژنوتیپ 31 نیز با چهل و سه روز طول دوره گل­دهی بالاترین طول گل­دهی را نسبت به سایر ژنوتیپ­های بررسی شده در سال سوم به خود اختصاص داد. ژنوتیپ C85 با تعداد 202 گل بیشترین در هر بوته را دارا بود. که می­توان از این ژنوتیپ­ها به عنوان والد، بخصوص جهت افزایش طول دوره گل­دهی و افزایش تعداد ردیف گلبرگ سایر ارقام، با توجه به وراثت­پذیری عمومی بالای پنجاه درصد این صفات استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

انتخاب و وراثت‌پذیری عمومی؛ تنوع ژنتیکی؛ داوودی

مراجع

• Abdmishani, S., & Shahnejat-Boushehri, A. (2000). Supplementary breeding plants. Vol.1 Publication of Tehran University. (In Persian)
• Arora, J.S. (1999). Introductory ornamental horticulture. Kalyani Publishers. India.
• Bhatt, G.H. (1973). Significance of path coefficient analysis in determining the nature of character association. Euphytica 22: 338-343. https://doi.org/10.1007/BF00022643.
• Christopher, B. (2003). The royal horticultural society A-Z encyclopedia of garden plants. Pub. Garden book. London.
• Desh, R., Mesrs, R., & Lord Raj, D. (1998). Genetic variability in gladiolus. Journal of Ornamental Horticultural 4: 1-8.
• Hegde, M.V., Rajendra, P., & Harish, S. (1997). Path analysis studies in gladiolus. Advances in Agricultural- Research in India 8: 37-39. https://doi.org/10.31018/jans.v10i1.1607.
• Kearsey, M.J., & Pooni, H.S. (1996). The genetically analysis of quantitative traits. Chapman & Hall. 380 pp. http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4899-4441-2.
• Langton, F., Benjamin, L.R., & Edmondson, R.N. (1999). The effect of crop density on plant growth and variability in cut-flower chrysanthemum (Chrysanthemum morifolium Ramat). Journal of Horticultural Science and Biotechnology 74(4): 493-50. https://doi.org/10.1080/14620316.1999.11511142.
• Moradiashour, B., Rabeie, M., Shiran, B., & Houshmand, S. (2019). Evaluation of genetic variation and heritability of some fruit traits in pomegranate genotypes. Journal of Horticultural Science 32(4): 555-566. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/jhorts4.v32i4.67158.
• Patil, A., Hemalata, B., & Nalawadia, U. (1992). Variability studies in chrysanthemum. Progressive Horticulture 24(1-2): 35-59.
• Raghava, S., Negi, S., & Nancharaiah, D. (1992). Genetic variability, correlation and path analysis in chrysanthemum. Indian Journal of Horticulture 49(2): 200-204.
• Salehan, S.M., & Nazarian, F. (2017). Phylogenetic analysis of Chrysanthemum morifolium cultivars by rpoC chloroplastic gene sequencing and morphological traits. Plant Genetic Researches 4(1): 89-103. (In Persian). http://dx.doi.org/10.29252/pgr.4.1.89.
• Sandhu, G., Sharma, SC., & Arora, JS. (1993). Association among morphological traits in Gladiolus. Punjab Horticultural Journal 30(1-4): 191-195. https://doi.org/10.1590/2447-536X.v26i1.2027.
• Sarangi, DK., Malla, G., Biswas, MR., & Chattopachyay, TK. (1994). Studies on genetic variability in Gladiolus. Journal of Ornamental Horticicultural 15(2): 144-146.
• Shafee, M.R. (2008). Crossing of among chrysanthemum clones, creating variation for introducing new cultivars. Final Reports of Research Design. 87/1416. (In Persian)
• Sharma, J R. (1998). Statistical and biometrical techniques in plant breeding. H. S. Pop; India. 432 PP.
• Sirohi, PS., & Behera, TK. (2000). Genetic variability in chrysanthemum. Journal of Ornamental Horticulture New Series 3(1): 34-36. https://doi.org/10.5958/2249-880X.2018.00001.4.