توسعه فضای اخلاقی شهرها؛ بررسی و تحلیل ابعاد جغرافیایی مصرف اخلاقی در زمینه محصولات محلی (مورد پژوهی: منطقه یک و بیست شهر تهران)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 14، شهریور 1400، صفحه 185-203   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2021.48207.0

نویسندگان

رقیه صمدی؛ محمدتقی رضویان^* ؛ جمیله توکلی نیا؛ مرتضی قورچی

گروه جغرافیای انسانی و آمایش/ دانشکده علوم زمین/ دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

تحقیقات جغرافیایی از زمانی که گسترش یافته است، مسائل اخلاقی را در گستره­ای از زمینه­ها، از جمله شیوه­های مصرفی، مورد بررسی قرار داده است. یکی از مباحث اخلاقی مورد تاکید در جغرافیا، مصرف محصولات محلی است که درباره مسافت غذایی و حفاظت از محیط زیست، تجارت منصفانه، عدالت اجتماعی و دموکراسی غذایی بحث می­کند. گرچه در سال­های اخیر مصرف مواد غذایی محلی در کشورهای توسعه­یافته شایع تر بوده اما اخیرا مصرف این محصولات در کشورهای در حال توسعه نیز رواج یافته است. در کشور ایران نیز مناطق مختلف اقلیمی، زمینه­های متنوعی را برای رشد محصولات محلی ایجاد کرده است. از این رو هدف از پژوهش حاضر بررسی رفتار مصرف­کنندگان در خصوص مصرف محصولات محلی با توجه به ارزش‌های اخلاقی آنها است. در این راستا، با استفاده از روش نمونه­گیری غیراحتمالی در دسترس از 197 نفر از شهروندان ساکن در مناطق یک و بیست تهران سؤالاتی در قالب پرسشنامه بعمل آمد. نتایج برگرفته از تحلیل­ آزمون­های آماری نشان­ می­دهد که با توجه به ارزش‌های اخلاقی مصرف کنندگان در خصوص سلامت فردی، حمایت از تولیدات محلی و حفاظت از محیط زیست، عامل دسترسی و فاصله جغرافیایی بعنوان اصلی­ترین چالش مصرف­کنندگان در زمینه خرید محصولات محلی به شمار می­رود. بنابراین یکی از ضرورت­های توجه به مصرف اخلاقی در برنامه ریزی شهری، ایجاد فضاهای اخلاقی تولید و مصرف با توجه به عامل "فاصله جغرافیایی" می­باشد. چرا که برنامه­ریزان می­توانند اجتماعات محلی را برای تولید و مصرف مواد غذایی محلی پایدارتر و حفظ منابع کشاورزی محلی تشویق کنند.

کلیدواژه‌ها

تجارت منصفانه؛ فاصله جغرافیایی؛ محصولات محلی؛ مسائل اخلاقی؛ منطقه یک و بیست شهر تهران

مراجع

1. آقاپور صباغی، م. و محمدی، ا. (1391). برآورد میزان تمایل به پرداخت برای محصول سبزیجات ارگانیک در شهر اهواز. همدان: اولین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی ومحیط زیست سالم.
2. پورعلیجان، م.، امیرنژاد، ح.، مجاوریان، س. م.، و تسلیمی، م. (1399). بررسی تمایل مصرف‌کنندگان برای مصرف محصولات ارگانیک در شهر ساری. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 28(12)، 116-93.
3. حقیقی، م.، و حسین زاده، م. (1388). مقایسه میزان تمایل به مصرف کالاهای داخلی در تهران با سایر مناطق جهان و بررسی پیامد های آن بر ارزیابی و ترجیح محصولات. پژوهش های مدیریت در ایران، 13(4)، 139-103.
4. کوچکی، ع.، منصوری، ه.، قربانی، م.، ورجب زاده، م. (1392). بررسی عوامل موثر بر تمایل به مصرف محصولات ارگانیک در شهرستان مشهد. اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، 27(3)، 194-188.
5. کاوسی کلاشمی، م.، تهامی پور زرندی، م.، و حیدری شلمانی، م. (1392). برآورد میزان تمایل به پرداخت مصرف کنندگان برای محصول ارگانیک مرغ سبز به روش دو مرحله‌ای هکمن. اقتصاد و الگوسازی. 4(16)، 130-115.

 

6. Barnett, C., Cloke, P., Clarke, N., & Malpass, A. (2005). Consuming ethics: Articulating the subjects and spaces of ethical consumption. Antipode, 37(1), 23-45.
7. Beagan, B. L., Ristovski-Slijepcevic, S., & Chapman, G. E. (2010). People are just becoming more conscious of how everything’s connected: ‘ethical’food consumption in two regions of Canada. Sociology, 44(4), 751-769.
8. Carbone, A., Gaito, M., & Senni, S. (2009). Consumer attitudes toward ethical food: evidence from social farming in Italy. Journal of Food Products Marketing, 15(3), 337-350.
9. Carolan, M. (2020). Ethical eating as experienced by consumers and producers: When good food meets good farmers. Journal of Consumer Culture, 1469540519899967.
10. Crang, M., & Hughes, A. (2015). Globalizing ethical consumption. Geoforum, 67, 131-134.
11. Duram, L., & Oberholtzer, L. (2010). A geographic approach to place and natural resource use in local food systems. Renewable Agriculture and Food Systems, 25(2), 99-108.
12. Feenstra, G. (2002). Creating space for sustainable food systems: Lessons from the field. Agriculture and human values, 19(2), 99-106.
13. S. M., (2011), Exploring the “ethical everyday”: An ethnography of the ethics of family consumption. Geoforum, 42(6), 627–637.
14. Huddart Kennedy, E., Baumann, S., & Johnston, J. (2019). Eating for taste and eating for change: Ethical consumption as a high-status practice. Social Forces, 98(1), 381-402.
15. Keitsch, M. (2018). Structuring ethical interpretations of the sustainable development goals—Concepts, implications and progress. Sustainability, 10(3), 829.
16. E. (2011). Ethical consumer in a globalized world: challenges for the individual's identity. Sweden: Master thesis, Department of Sociology, Lund University.
17. Klassen, S. E. (2016). Decreasing distance and re-valuing local: how place-based food systems can foster socio-ecological sustainability. Solutions, 7, 22-26.
18. T. (2010), from value-for-money to values-for-money: Ethical food and policy in Europe, Environment and Planning A, 42(8), 1814-1832.
19. Lyson, T. A., & Green, J. (1999). The agricultural marketscape: A framework for sustaining agriculture and communities in the Northeast. Journal of Sustainable Agriculture, 15(2-3), 133-150.
20. Martinez, S., Hand, M., Da Pra, M., Pollack, S., Ralston, K., Smith, T., & Newman, C. (2010). Local food systems: Concepts, impacts, and issues, ERR 97. US: Department of Agriculture, Economic Research Service, 5.
21. Megicks, P., Memery, J. and Angell, R. J., (2012). Understanding local food shopping: Unpacking the ethical dimension, Journal of Marketing Management, 28(3-4), 264-289.
22. Neo, H. (2016). Ethical consumption, meaningful substitution and the challenges of vegetarianism advocacy. The Geographical Journal, 182(2), 201-212.
23. Parsa Motlagh, B., Koocheki, A., Mahallati, M. N., & Ramezani, M. (2015). Local food production and consumption in Iran. International Journal of Plant Science and Ecology, 1, 54-66.
24. Peters, C. J., Bills, N. L., Lembo, A. J., Wilkins, J. L., & Fick, G. W. (2009). Mapping potential foodsheds in New York State: A spatial model for evaluating the capacity to localize food production. Renewable agriculture and food systems, 24(1), 72-84.
25. Pinchot, A. (2014). The Economics of Local Food Systems. Minnesota: University of Minnesota, Extention Center for Community Vitality.
26. Pratt, S., Mackenzie, M., & Lockwood Sutton, J. (2017). Food miles and food choices: the case of an upscale urban hotel in Hong Kong. Journal of Sustainable Tourism, 25(6), 779-795.
27. C., Marinellib., N. and Pulitic. L., (2016). The consumer as citizen: the role of ethics for a sustainable consumption. Journal of Agriculture and Agricultural Science Procedia, 8, 395 – 401.
28. Rimal, A., & Onyango, B. (2013). Attitudes toward Locally Produced Food Products: Households and Food Retailers. Journal of Food Distribution Research, 44(856-2016-58116), 109-111.
29. Roos, G., Terragni, L., & Torjusen, H. (2007). The local in the global–creating ethical relations between producers and consumers. Anthropology of food, available at: https://journals.openedition.org/aof/489
30. Sandin. , P., & Ro¨cklinsberg. H. (2016). The Ethics of Consumption. Journal of Agric Environ Ethics, 29, 1–4.
31. Schnell, S. M. (2013). Food miles, local eating, and community supported agriculture: putting local food in its place. Agriculture and Human Values,30(4), 615-628.
32. S. & Forno. F. (2016). Closing the attitude-behaviour gap: The case of solidarity purchase groups. Agriculture and Agricultural Science Procedia, 8, 475 – 481.
33. Stein, A. J., & Santini, F. (2021). The sustainability of “local” food: a review for policy-makers. Review of Agricultural, Food and Environmental Studies, 1-13.
34. J. P., Sing. N. K. and Agrawal. A. (2011). Determinants of willingness to purchase organic food: An exploratory study using structural equation modeling. The International Food and Agribusiness Management Review, 14(2), 103-120.
35. Wenzig, J., & Gruchmann, T. (2018). Consumer preferences for local food: Testing an extended norm taxonomy. Sustainability,10(5), 1313.
36. Yazdanpanah, M., & Forouzani, M. (2015). Application of the theory of planned behaviour to predict Iranian students' intention to purchase organic food. Journal of Cleaner Production, 107, 342-352.