پایش پایداری بوم نظام‌های کشاورزی تولید محصولات زراعی روستای بلند استان سیستان و بلوچستان با استفاده از رهیافت تحلیل امرژی

بوم شناسی کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 دی 1400  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2021.72718.1067

نویسندگان

فرشاد گلشنی¹؛ محمدرضا اصغری پور ²؛ احمد قنبری³؛ اسماعیل سیدآبادی³؛ دنیل کمپل⁴

¹گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

²گروه زراعت،دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل ، ایران

³دانشگاه زابل

⁴آمریکا

چکیده

تحلیل پایداری بوم‌نظام‌های زراعی در تصمیم‌گیری و مدیریت صحیح آنها اهمیت دارد. کمی‌کردن پایداری بوم‌نظام‌های زراعی می‌تواند راهکارهایی در جهت رسیدن به نتایج اقتصادی و محیطی مثبت ارائه نماید. تحقیق حاضر، جهت پایش اکولوژیکی پایداری و بهره‌وری استفاده از نهاده‌ها در بوم‌نظام‌های تولید گندم، جو و یونجه چندساله بر مبنای رهیافت امرژی، با استفاده از اطلاعات جمعآوری شده از سطح نظام‌های خرده مالکی روستای بلند، استان سیستان و بلوچستان، ایران در 1398 انجام شد. برای تحلیل نظام‌های تولید، نهاده‌ها به چهار دسته تقسیم شدند، نهاده‌های محیطی تجدیدپذیر (R)، نهاده های محیطی تجدیدناپذیر (N)، نهاده‌های اقتصادی تجدیدپذیر، و نهاده‌های غیر اقتصادی تجدیدناپذیر (FR & FN). مجموع امرژی پشتیبانی کننده از نظام‌های تولید گندم، جو و یونجه به‌ترتیب برابر با 1018×02/3 و 1017×06/7 و 1017×83/5 ام‌ژول خورشیدی در سال بود. جریان‌های رایگان تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر به ترتیب 79/50، 89/45 و 29/42 درصد از کل امرژی ورودی نظام‌های تولید گندم، جو و یونجه را به خود اختصاص دادند. سهم زیاد نهاده‌های رایگان داخلی نشان می‌دهد که غالب مزارع مطالعه، نظام‌هایی غیر صنعتی هستند که به شیوه نیمه‌سنتی و کم نهاده مدیریت می‌شوند. مقادیر محاسبه‌شده برای شاخص‌های پایداری (ESI و ESI*) نشان داد پایداری اکولوژیکی نظام تولید یونجه بیشتر از سایر نظام‌های مطالعه است. دلیل اصلی پایداری بیشتر این نظام سهم زیاد انرژی ورودی مربوط به نهاده‌های محیطی رایگان و منابع تجدید پذیر اقتصادی بود.

کلیدواژه‌ها

فشار زیست محیطی؛ تحلیل امرژی؛ نهاده‌های تجدیدپذیر؛ تحلیل مبتنی بر ورودی-خروجی؛ شاخص‌های مبتنی بر امرژی

مراجع