عدم قطعیت: جلوه‌های چندگانه در نیاز اطلاعاتی

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 1، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، دی 1400، صفحه 5-19   

نوع مقاله: مقالات مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2021.24049.0

نویسندگان

سعیده خلیلیان^{* 1}؛ احمد شعبانی²

¹دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی/دانشگاه اصفهان

²استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی/ دانشگاه اصفهان

چکیده

مقدمه: اصل عدم قطعیت در فیزیک کوانتومی طرز نگرش انسان را نسبت به خود و نیز هستی تغییر داد. عدم قطعیت در بسیاری از امور انسان جریان دارد و عوامل مختلفی موجب بروز عدم قطعیت در افراد می‌شود. هدف این مقاله، مطالعه عدم قطعیت و اطلاعات و ارتباط بین این دو مقوله با یکدیگر است.
روش‌شناسی: این پژوهش به‌صورت مروری انجام و با بررسی متون مرتبط با عدم قطعیت و نیاز اطلاعاتی، مفاهیم مرتبط روشن شده است.
یافته‌ها: در این نوشتار جلوه‌های عدم قطعیت در کسب اطلاعات، نیاز اطلاعاتی و رفتار اطلاع‌جویی بررسی شده و منطق فازی را به‌عنوان راهکاری جهت کاهش عدم قطعیت در سیستم بازیابی اطلاعات در نظر گرفته است.
نتیجه‌: عدم قطعیت، ارتباط تنگاتنگی با مفهوم اطلاعات دارد و اساسی‌ترین جنبه این ارتباط بروز عدم قطعیت در شرایط حل مسأله ناشی از تغییراتی در وضعیت شناختی افراد، یا وجود اطلاعاتی ناقص، متناقض، غیرقابل اعتماد و مبهم می‌باشد و با کسب اطلاعات مناسب و به‌موقع تا حد زیادی می­توان عدم قطعیت را کنترل نمود. همچنین عدم قطعیت همیشه جنبه‌ای منفی نداشته، بلکه گاهی موجب بروز خلاقیت و نوآوری می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عدم قطعیت؛ اطلاعات؛ نیاز اطلاعاتی؛ اطلاع‌جویی

مراجع

الهی، شعبان؛ آذر، عادل (1377). منطق فازی رویکردی نوین به سیستم‌های مدیریت. مدرس علوم انسانی، 1(6)، 141-160. بازیابی شده در 1 اسفند 1399 از:  http://noo.rs/2VJWF

 ایران‌زاده، نعمت اله؛ لیاقی مطلق نفیسه (1396) عدم قطعیت در فرداستان شب ممکن. پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، 6 (1)، 51-70. Doi:10.22059/JLCR.2017.216515.550

باربور، ایان (1379). علم و دین، (بهاءالدین خرمشاهی، مترجم)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

برهانی‌نژاد، محدثه؛ واله، حسین (1392). پوپر و عدم قطعیت. فلسفه علم، 3(2)، 12-1. بازیابی شده در 12 اسفند  1399 از:  https://philosophy.ihcs.ac.ir/article_1036.html

پ‍ائ‍و،، م‍ی‍ران‍دا ل‍ی‌(1378). مفاهیم بازیابی اطلاعات؛ ترجمه اسدالله آزاد و رحمت‌الله فتاحی. مشهد: دانشگاه فردوسی: موسسه چاپ و اندیشه.

داورپناه، محمدرضا (1381). ﺟﺴﺘﺠﻮی اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻠﻤﯽ و ﭘﮋوﻫـﺸﯽ در ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﭼـﺎﭘﯽ و اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑـﯽ. ﺗﻬـﺮان: دﺑﯿﺰش.

داورپناه، محمدرضا؛ ارسطوپور، شعله؛ شریف، عاطفه؛ مختاری، حیدر؛ مرادی مقدم، حسین (1388). رفتار اطلاعاتی انسان. تهران: دبیزش.

دوخانی، فیروزه؛ حریری، نجلا؛ آل‌طاها، آزاده (1396). بررسی میزان نبود قطعیت کاربران در جستجوی اطلاعات از وب. مدیریت اطلاعات،3 (4)، 22-1.   dOI:10.22091/STIM.2018.2663.1179 

کشاورز، حمید؛ اسلامی، عباس (1389). رویکرد فرآیندی در ارائه خدمات اطلاعاتی: معرفی الگوی فرآیند کاوش اطلاعات. پژوهشنامه مدیریت و پردازش اطلاعات، 26(1)، 167-18. dOI: http://jipm.irandoc.ac.ir/article-1-1241-fa.html.

کیس، دونالد اوئن (1393). جست‌وجوی اطلاعات بررسی تحقیقات درباره اطلاع‌جویی، نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع‌جویی؛ ترجمه زاهد بیگدلی. اهواز: دانشگاه شهید چمران.

مکتبی‌فرد، لیلا (1387). مدیریت اطلاعات با رویکرد فازی. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 11(2)، 185-204. بازیابی شده در 20 فروردین 1399از:  http://lis.aqr-libjournal.ir/article_43776.html

موسوی، قائم؛ صادقیان، رضا (1395). بررسی منطق فازی و کاربرد آن در مسائل پیچیده. ماهنامه پژوهش ملل، 2(15)، 77-89 بازیابی شده در 20 فروردین 1399 از : https://www.academia.edu/40445901/%D8%A8%D8

نوکاریزی، محسن؛ داورپناه، محمدرضا (1385). تحلیل الگوهای رفتار اطلاع‌جویی. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی،9(2)، 119-152. بازیابی شده در 25 فروردین 1399 از : https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=79343

هاوکینگ، استیون (1375). تاریخچه زمان. محمدرضا محجوب، تهران: شرکت سهامی انتشار.

هروی، مجتبی؛ عظیمی، تبسم و زندحسامی، حسام (1395). بهبود مدیریت مؤثر عدم قطعیت در تصمیم‌گیری‌های نظامی با استفاده از عامل‌های شناختی، دسته‌بندی براساس قوانین وابستگی فازی و انتخاب ژنتیکی قوانین. مطالعات مدیریت صنعتی، 14(42)،199-237. dOI: http://noo.rs/2VJWF

Ambrosi, A. Peugeot, V. & Pinienta, D. (2005) Word Matters: Multi cultural Perspective on Information Societies, Chapt.1, C.F. Edition, Italy.

Anderson, T. D. (2006). Uncertainty in action: observing information seeking within the creative processes of scholarly research. Information research, 12(1), 12. dOI:https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1104687.pdf

Bates, M. J. (1989). The design of browsing and berry picking techniques for the online search interface. Online review, 13, 407- 424. dOI: https://doi.org/10.1108/eb024320

Bouazz, A. (1989). Information user studies. Encyclopedia of library and information science, 44(9), 144-164.

Chen, Z., and Chen, G., (2012). Building an Associative Classifier Based on Fuzzy Association Rules. International Journal of Computational Intelligence Systems, 1(3), 262-273. dOI:10.1080/18756891.2008.9727623

Chowdhury, S. & Gibb, F. (2009). Relationship among activities and problems causing uncertainty in information seeking and retrieval, “Journal of documentation, 65(3), 470-499. dOI: https://doi.org/10.1108/00220410910952438

Chowdhury, S., Gibb, F., & Landoni, M. (2014). A model of uncertainty and its relation to information seeking and retrieval (IS&R). Journal of Documentation, 70(4), 575- dOI:604. https://doi.org/10.1108/JD-05-2013-0060.

Fisher, K. E., Erdelez, S., & Mc Kechnie, L. (2005). Theories of information behavior. Medford, NJ: Information Today.

Heravi M., Akramizadeh A., Pourakbar M. & Menhaj M.B., (2013). A Hybrid Method for Effective Management of the Uncertainty in Army Decision Making using Cognitive Agents and Classification based on Fuzzy Association Rules, in Proc. of the 13th Iranian Int. Conf. on Fuzzy Systems (IFSC), IEEE Publication, pp.1-6. dOI:10.1109/IFSC.2013.6675655

Hjorland, B. (2002). Epistemology and socio-cognitive perspective in information science.journal American society for information science and technology, 53,257-270.  dOI:https://doi.org/10.1002/asi.10042

Ivanov D., & Sokolov B. (2009), Adaptive Supply Chain Management, Springer. dOI:https://doi.org/10.1007/978-3-642-32021-7_17

 Krikelas, J. (1983). Information seeking behavior: patterns and concepts. Drexel Library quarterly, 19, 5-20. Retrieved from: https://eric.ed.gov/?id=EJ298483

 Kuhlthau, C. C. & Tama, S. L. (2001) "Information search process of lawyers: a call for ’just for me’ information services", Journal of documentation, 57(1), 25-43. dOI:https://doi.org/10.1108/EUM0000000007076

Kuhlthau, C. C. (2004). Seeking meaning: A process approach to library and information services. (2^nd ed). Westport, CT: Libraries unlimited. Retrieved from: http://informationr.net/ir/reviews/revs129.html

Milliken, F. (1987). Three types of perceived uncertainty about the environment: State, effect and response uncertainty. Academy of Management Review, 12(1), 133–143. dOI:https://doi.org/10.5465/amr.1987.4306502

NRC (2000). National Research Council (US), ‘Risk analysis and Uncertainty in Flood Reduction Studies’. National Academic Press. Retrieved from: https://books.google.com/books?id=eQydAgAAQBAJ&lpg=PA1&ots=VNOBCGGb4_&dq=NRC%20(2000).%20National%20Research%20Council%20(US)%2C%20%E2%80%98Risk%20analysis%20and%20Uncertainty%20in%20Flood%20Reduction%20Studies%E2%80%99.%20National%20Academic%20Press.&lr&pg=PA2#v=onepage&q=NRC%20(2000).%20National%20Research%20Council%20(US),%20%E2%80%98Risk%20analysis%20and%20Uncertainty%20in%20Flood%20Reduction%20Studies%E2%80%99.%20National%20Academic%20Press.&f=false

Phojola, M. (2002) the New Economy: Facts, Impacts and Policies, Information Economy and Policy, No.14, PP: 133-144. dOI:10.1016/S0167-6245(01)00063-4

Weiss, G. (1999). Multi agent Systems: A Modern Approach to Distributed Modern Approach to Artificial Intelligence, The MIT Press. Retrieved from: https://www.researchgate.net/publication/200027498_Multiagent_Systems_A_Modern_Approach_to_Distributed_Artificial_Intelligence

Weyns, D. (2010). Architecture Based Design of Multi-Agent Systems. Springer Heidelberg Dordrecht London New York, 35-39. dOI:10.1007/978-3-642-01064-4

Wilson, T. D. (1999). Models of information behavior research. Journal of documentation, 55(3), 249-270.  dOI:https://doi.org/10.1108/EUM0000000007145