امکان‌سنجی پیاده‌سازی رایانش ابری در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران: مطالعه موردی دانشگاه‌های شهر مشهد

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 9، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، دی 1400، صفحه 171-186  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2021.24177.0

نویسندگان

مریم لقمانی خوزانی¹؛ حسن بهزادی ²؛ محسن نوکاریزی ³

¹کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی/ دانشگاه فردوسی مشهد

²استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی/دانشگاه فردوسی مشهد

³استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی/دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مقدمه: رایانش ابری یک فناوری جدید است که می‌تواند به کتابخانه­ ها و مراکز اطلاع­رسانی کمک کند تا نیازهای اطلاعاتی کاربران را با هزینه کمتر و سرعت بیشتر اینترنت فراهم نماید. از این‌رو، بررسی امکان‌سنجی پیاده‌سازی رایانش ابری در کتابخانه‌های دانشگاه‌های شهر مشهد هدف پژوهش حاضر بود.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش پیمایشی بود. جامعه پژوهش شامل مدیران و مسئولان فناوری کتابخانه‌های دانشگاه‌های شهر مشهد است که تعداد آنها برابر با 23 نفر بود که سرشماری شدند. داده ­های مورد نیاز پژوهش به‌وسیله دو پرسشنامه محقق‌ساخته گردآوری گردید که روایی آنها با نظر متخصصان و پایایی نیز با ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت.
یافته­ ها: یافته­های پژوهش نشان داد که امکان پیاده‌سازی رایانش ابری در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های شهر مشهد از نظر بودجه و نیروی انسانی کمتر از سطح متوسط (3) بود ولی در ابعاد امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و مدیریتی بالاتر از سطح متوسط بود.
نتیجه­: رایانش ابری موضوع جدیدی است که در کتابخانه­ های ایران کمتر مورد توجه پژوهشگران و کتابخانه ­ها قرار گرفته است. کتابخانه‌ها باید با فراهم آوردن زیرساخت­های مناسب از مزایای این فناوری استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

رایانش ابری؛ امکان‌سنجی؛ کتابخانه‌های دانشگاهی؛ فضای ابری؛ مشهد

مراجع

اکبری­ محله ­کلائی، محمد (1390). امکان­سنجی ارائه خدمات مرجع دیجیتال مشترک در کتابخانه­های دانشگاه علامه طباطبایی. پایان­نامه کارشناسی­ ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه کتابداری و اطلاع ­رسانی.

حریری، نجلا؛ یاری­ فیروزآبادی، یارحسین (1388). بررسی وضعیت زیرساخت­های فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه دانش ­شناسی، تابستان (5)، 45-57. بازیابی شده در تیرماه 1398 از http://qje.iau-tnb.ac.ir/article_520723.html

رسول­زاده، نیما (1392). رایانش ابری و تأثیر آن در موضوع تولید محتوا در ایران. تهران: مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه­های دیجیتال.

سپهر، فرشته؛ بزرگی، اشرف­السادات؛ صدقی، شکوه (1395). امکان­سنجی به­کارگیری فناوری رایانش ابری از دیدگاه کتابداران کتابخانه­های دانشگاه­های علوم پزشکی شهر تهران. پیاورد سلامت، 10 (5)، 429-442. بازیابی شده در دی‌ماه 1398 از http://payavard.tums.ac.ir/article-1-6116-fa.html

شهبازی، رحیم؛ فهیم­نیا، فاطمه؛ حکیم­زاده، رضوان (1392). مشاغل نوین مبتنی بر فناوری­های اطلاعات برای فارغ­التحصیلان علوم اطلاعات و دانش­شناسی در عصر حاضر. تحقیقات کتابداری و اطلاع­رسانی، 47 (3)، 229- 250. DOI: 10.22059/jlib.2013.51124

شهبازی، رحیم؛ صداقت، کامران (1387). ارزیابی درونی در کتابخانه­های دانشگاهی: مطالعه موردی کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت‌معلم آذربایجان. مجله کتابداری، 42 (48)، 131-152. بازیابی شده در آبان 1398 از https://jlib.ut.ac.ir/article_21323.html

عمرانی، سید ابراهیم (1392). ما گلابی نیستیم، خیلی هم خوشمزه­ایم: در باب منزلت اجتماعی حرفه کتابداری و اطلاع‌رسانی و موانع آن. سخن هفته، 142، خبرگزاری ایرنا، 14 مرداد. بازیابی شده در 25 مرداد 1398 از www.lisna.ir/Note/12732

فرهادی، ربابه (1378). بررسی وضعیت کتابخانه‌های دانشگاهی شیراز و نگرش کتابداران درباره کاربرد فن‌آوری اطلاعاتی در کتابخانه. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 10 (4)، 75-87. بازیابی شده در مرداد 1398 از http://nastinfo.nlai.ir/article_954.html

قبادپور، وفا؛ نقشینه، نادر؛ ثابت­پور، افسون (1391). از رایانش ابری تا کتابخانه ابری و ارائه پیشنهاد طراحی کتابخانه با الگوی رایانش ابری. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۲۸ (۴)، ۸۵۹-۸۷۷. بازیابی شده در شهریور 1398 از http://jipm.irandoc.ac.ir/article-1-2384-fa.html

مانجوناتا، کرالاپورا؛ شیوالینگایا، د. (1385). دسترسی به اطلاعات در کتابخانه­ها: روش­ها و مسائل. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 21 (3)، 141-158. بازیابی شده در مرداد 1398 از http://jipm.irandoc.ac.ir/article-1-111-fa.html

معرف­زاده، عبدالحمید؛ صانعی­دهکردی، پرستو (1385). بررسی نیروی انسانی و نیازهای مهارتی کتابداران شاغل در کتابخانه­های دانشگاهی استان خوزستان. کتابداری و اطلاع­رسانی، 9 (3)، 107-128. بازیابی شده در شهریور 1398 از http://lis.aqr-libjournal.ir/article_44205.html

مهدی­زاده­فرسنگی، معصومه (1394). ارزیابی زیرساخت­های فناوری اطلاعات و کیفیت خدمات الکترونیکی در کتابخانه­های دانشگاه­های دولتی شهر کرمان بر اساس مدل کایرن. پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علم اطلاعات و دانش­شناسی.

نوروزی، یعقوب؛ حداداسکویی، علیرضا (1397). موانع پیاده­سازی رایانش ابری (نمونه­پژوهی: پورتال کتابخانه­های دیجیتالی ایران). فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 29 (2)، 152-170. بازیابی شده در مهر 1398 از http://nastinfo.nlai.ir/article_2260.html

Breeding, M. (2011). A cloudy forecast for libraries. Computers in libraries, 31(7), 32-34.

Galvin, D., & Sun, M. (2012). Avoiding the death zone: choosing and running a library project in the cloud. Library Hi Tech, 30(3), 418-427. DOI:https://doi.org/10.1108/07378831211266564

Han, Y. (2015). Defending against co-resident attacks in cloud computing. Doctoral dissertation, The University of Melbourne, Department of Computing and Information Systems.

Liu, W., & Cai, H. (2013). Embracing the shift to cloud computing: knowledge and skills for systems librarians. OCLC Systems & Services: International digital library perspectives, 29(1): 22-29. DIO: https://doi.org/10.1108/10650751311294528

Mahalakshmi, K., & Sornam, S. A. (2012). Awareness and application of cloud computing in Indian libraries: A study among librarians of engineering colleges of coimbatore district. Proceedings of the International Conference on Cloud Computing Technologies, Applications and Management (ICCCTAM) (pp. 114-118). IEEE. DOI:10.1109/ICCCTAM.2012.6488083

Mitchell, E. T. (2010). Cloud computing and your library. Journal of Web Librarianship, 4(1): 83-86. DOI: doi.org/10.1080/19322900903565259

Wang, H., Zhao, D., & Kong, J. (2010). Library knowledge sharing based on Cloud computing. Proceedings of the 2 International Conference on Software Technology and Engineering (pp. V1-424). IEEE. DOI:10.1109/ICSTE.2010.5608879

Yuvaraj, M. (2013). Cloud Computing Applications in Indian Central University libraries: A study of librariansuse. Library Philosophy and Practice (e-journal), 992. Available at: https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/992/