تدوین الگوی توسعه‌ی شهر هوشمند با تأکید بر شاخص‌های شهر آموزش‌دهنده (مطالعه موردی: شهر قائن)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 1، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 22، آذر 1402، صفحه 1-20   

نوع مقاله: پژوهشی-مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2022.72739.1109

نویسندگان

احمد اسدی^{* 1}؛ محسن احدنژاد روشتی²؛ شاهرخ زادولی خواجه³

¹استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه بزرگمهر قائنات، قائن، ایران

²دانشیار گروه جغرافیا وبرنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

³دانش‌آموخته دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

چکیده

امروزه با توجه به افزایش مسائل و مشکلات شهرها ناشی از گسترش فزاینده‌ی شهرنشینی، کاربست رویکردهای نوین در برنامه‌ریزی شهرها به‌منظور دست‌یابی به توسعه‌ی پایدار ضرورتی اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. در این راستا، یکی از رویکردهای تأثیرگذار بر توسعه‌ی پایدار شهرها، برنامه‌ریزی به‌منظور هوشمندسازی آنها بوده است. با توجه به اهمیت رویکرد هوشمندسازی در برنامه‌ریزی شهرهای امروزی، هدف از تحقیق حاضر تدوین الگوی توسعه‌ی شهر هوشمند با تأکید بر شاخص‌های شهر آموزش‌دهنده در شهر قائن می‌باشد. از این‌رو، روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی-اکتشافی بوده که به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار AMOS استفاده شده است. قابل ذکر است که جامعه‌ی آماری تحقیق شامل نخبگان دانشگاهی و مدیران شهری قائن بوده و با توجه به مشخص نبودن تعداد حجم جامعه‌ی آماری، از طریق فرمول کوهن در سطح اطمینان 95 درصد، 90 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که مهمترین متغیرهای تأثیرگذار بر تحقق‌پذیری شهر هوشمند در شهر قائن به ترتیب عبارتند از مدیریت هوشمند، محیط هوشمند، شهروند هوشمند، اقتصاد هوشمند، تحرک هوشمند و زندگی هوشمند که میزان تأثیرگذاری آنها بر مبنای مدل ساختاری 89/0، 81/0، 73/0، 65/0، 58/0 و 52/0 محاسبه شده است. همچنین نتایج حاکی از آن است که رویکرد آموزش (شهر آموزش‌دهنده) می‌تواند نقش محوری در تحقق شاخص‌های شهر هوشمند قائن از طریق برنامه‌ریزی در سه بعد امکانات آموزشی، محیط شهری و شهروندان ایفا نماید. در این راستا می‌توان گفت که حدود 64 درصد از تحقق شهر هوشمند قائن را وجود و تحقق شاخص‌های شهر آموزش‌دهنده تبیین می‌کند.

کلیدواژه‌ها

برنامه‌ریزی شهری؛ توسعه‌ی شهری؛ شهر هوشمند؛ شهر آموزش‌دهنده؛ قائن

مراجع

1. براتی، ن.، و ثامنی، ا. (1390). شهر آموزش‌دهنده؛ ضرورت و راهکارها. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
2. پوراحمد، ا.، زیاری، ک.، حاتمی‌نژاد، ح.، و پارسا، ش. (1397). شهر هوشمند: تبیین ضرورت‌ها و الزامات شهر تهران برای هوشمندی. نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 10(38)، 22-1.
3. رهنما، م.ر.، حسینی، س.م.، و محمدی حمیدی، س. (1399). سنجش و ارزیابی شاخص‌های شهر هوشمند در کلان‌شهر اهواز. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 52(2)، 611-589.
4. سیدجوادین، س.ر. (1394). مبانی و کاربردهای مدیریت منابع انسانی و امور کارکنان. چاپ هشتم. تهران: انتشارات نگاه دانش.
5. مهدوی‌نژاد، م.ج.، بمانیان، م.ر.، و امینی، م. (1392). ارائه‌ی الگوها و روش‌های مطلوب تبدیل شهر تهران به شهر آموزش‌دهنده (با تأکید بر اصول و تجارب جهانی). مدیریت شهری، 11(31)، 106-83.
6. وحدت، س.، و کریمی مشاور، م. (1395). مطالعه‌ی تطبیقی دیدگاه‌های متخصصان و شهروندان در راستای تبدیل محیط‌های شهری به فضاهای یاددهنده‌ِی اجتماعی (مطالعه موردی: همدان). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 4(1)، 116-89.

 

7. Borja, J. (2007). Counterpoint: intelligent cities and innovative cities. Universitat Oberta de Catalunya (UOC) papers: E-Journal on the Knowledge Society, 5. Available from: http://www.uoc.edu/uocpapers/5/dt/eng/mitchell.pdf.
8. Boyld, D., Goldhaber, D., Lankford, H., & Wyck off, J. (2008). The effect of certification and preparation on teacher quality. Journal of Future Child, 17(3), 45-68.
9. Castanho, M., Ferreira, F., Carayannis, E., & Ferreira, J. (2021). SMART-C: developing a “smart city” assessment system using cognitive mapping and the Choquet integral. IEEE Transactions on Engineering Management, 68 (2), 562–573.
10. Chourabi, H., Nam, T., Walker, S., Gil-Garcia, J.R. Mellouli, S., Nahon, K., Pardo, T.A., & Jochen Scholl, H. (2012). Understanding smart cities: an integrative framework. 45th Hawaii International Conference on System Sciences.
11. Correia, J., Ferreira, F., Meidut˙ e-Kavaliauskien˙ e, I., Pereira, L., Zopounidis, C., & Correia, R. (2020). Factors influencing urban investment attractiveness: an FCM-SD approach. International Journal of Strategic Property, 24(4), 237–250.
12. Faria, P., Ferreira, F., Jalali, M., Bento, P., & Ant´onio, N. (2018). Combining cognitive mapping and MCDA for improving quality of life in urban areas. Cities – The International Journal of Urban Policy and Planning, 78, 116–127.
13. Fernandes, I., Ferreira, F., Bento, P., Jalali, M., & Ant´onio, N. (2018). Assessing sustainable development in urban areas using cognitive mapping and MCDA. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 25 (3), 216–226.
14. Figueras, B. P. (2008). Educating cities: a commitment to the future. In Eulàlia Bosch (Eds). Education and Urban Life: 20 Years of Educating Cities. Barcelona: Arts Gràfiques Bobalà, SL.
15. Hyeok Yang, J. (2012). Smart city strategy smart city consultant KC smart services KT corp. Incheon: U-City Company,.
16. Kogan, N., & Lee, K.J. (2014). Exploratory research on the success factors and challenges of smart city projects. Asia Pacific Journal of Information Systems, 24(2), 141-189.
17. Kumar, T. V., & Dahiya, B. (2017). Smart economy in smart cities. In smart economy in smart cities. Singapore: Springer.
18. Kumar, Y., Patil, B., Khaligh, A., Hadi, S., Uyar, T., & Tuncel, D. (2019). Novel supramolecular photocatalyst based on conjugation of cucurbit [7] uril to non-metallated porphyrin for electrophotocatalytic hydrogen generation from water splitting. The European Society Journal for Catalysis, 11 (13), 2937–3124.
19. Lucio, J. (2010). The educating city: an intercultural approach through social-educational mediation processes. Austria: Center for Systematic Musicology University of Graz.
20. Marceau, J. (2008). Introduction: innovation in the city and innovative cities. Innovation: Management, Policy & Practice, 10(2-3), 136-145.
21. Miguel, B., Ferreira, F., Banaitis, A., Banaitien˙ e, N., Meidut˙ e-Kavaliauskien˙ e, I., & Falc˜ao, P. (2019). An expanded conceptualization of “smart” cities: adding value with fuzzy cognitive maps. E+M Economics and Management, 22 (1), 4–21.
22. Moodley, S. (2020). Exploring the mechanics of city-to-city learning in urban strategic planning: insights from southern Africa. Social Sciences & Humanities Open, 2(1), 1-13.
23. Nakano, A., & Washizu, A. (2021). Will smart cities enhance the social capital of residents? The importance of smart neighborhood management. Cities, 115, 1-21.
24. Nunes, S.A.S., Ferreira, F.A.F., Govinden, K., & Pereira, L.F. (2021). “Cities go smart!”: a system dynamics-based approach to smart city conceptualization. Journal of Cleaner Production, 313, 1-15.
25. Ortega-Momtequín, M., Rubiera-Moroll´on, F., & P´erez-Gladish, B. (2021). Ranking residential locations based on neighborhood sustainability and family profile. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 28 (1), 49–63.
26. Radenković, B., Despotović-Zrakić, M., Bogdanović, Z., Barać, D., Labus, A., & Bojović, Ž. (2017). Internet inteligentnih uređaja. Fakultet organizacionih nauka Univerziteta u Beogradu, Belgrade.
27. Rios, P. (2012). Creating “the smart city”. Ph.D. Thesis, University of Detroit Mercy, Detroit, MI, USA.
28. Salvia, G., & Morello, E. (2020). Sharing cities and citizens sharing: Perceptions and practices in Milan. Cities, 98, 1-15.
29. Schaffers, H., Komninos, N., Pallot, M., & Trousse, B. (2011). Smart cities and the future internet: towards cooperation frameworks for open innovation. The Future Internet - Future Internet Assembly 2011: Achievements and Technological Promises Conference. Cham: Springer.
30. Toppeta, D. (2010). The smart city vision: how innovation and ICT can build smart, “livable”, sustainable cities. The Innovation Knowledge Foundation. Available from http://www.thinkinnovation.org/file/research/23/en/Toppeta_Report_005_2010.pdf
31. Vidiasova, L., Tensina, I., & Vidiasov, E. (2019). Adaptation of smart city technologies in Saint Petersburg: a survey. International conference on digital transformation and global society (pp. 199–211). Cham: Springer.
32. Von Schonfeld, K. C., Tan, W., Wiekens, C., & Janssen-Jansen, L. (2019). Unpacking social learning in planning: Who learns what from whom? Urban Research & Practice, 13(4), 1–23.

Washburn, D., Sindhu, U., Balaouras, S., Dines, R. A., Hayes, N. M., & Nelson, L. E. (2010). Helping CIOs understand "smart city" initiatives: defining the smart city, its drivers, and the role of the CIO. Cambridge, MA: Forrester Research, Inc. Available from http://public.dhe.ibm.com/partnerworld/pub/smb/smarterplanet/forr_help_cios_und_smart_city_initiatives.pdf