Evaluating the Assumption of Equality Between Arguments for and Against the Doctrine of Union Between Intellecting Subject and its Intelligible Object

جستارهایی در فلسفه و کلام

Article 3, Volume 53, Issue 1 - Serial Number 106, August 2021, Pages 45-59   

Document Type: Original Article

DOI: 10.22067/epk.2022.74216.1091

Author

Mohammad Reza Ershadinia^*

Associate Professor, Hakim Sabzevari University

Abstract

In the process of reasoning, the self-analysis of reason is common in all schools of Islamic philosophy. Some have succeeded in this difficult test and some have failed and have been doomed to skepticism and agnosticism. The question of the union of the intellecting subject and the intelligible object is among those issues in which the intellect deals with the ability, realm and quality of its own reasoning. Various aspects of epistemology, ontology and psychology are manifested in this issue. This has made theorizing this doctrine doubly difficult. Influenced by the inadequacy of some of his principles, Ibn Ṣīnā has considered part of its realm as absurd and accused the one who believes in it to lack understanding. Only Mullā Ṣadrā has tried to revive and reconstruct this doctrine, both on the basis of the principles of the common philosophy, even those accepted by Ibn Ṣīnā, and on a higher level on the basis of the specific principles of his own Transcendent philosophy. In Transcendent philosophy, important epistemological and anthropological results are expected and the rational justification of some original religious beliefs is subject to a transcendent analysis of it. A researcher has considered either side of the dispute incapable to prove their claim and has himself claimed the deferment of judgment. An analysis shows that this claim is based on misinterpretations of the positive arguments proposed by Mullā Ṣadrā, and the claim of equality between arguments for and against the doctrine of the unity of the intellect, the intellecting subject and its intelligible object can be rejected.

Keywords

the doctrine of the unity of the intellect; the intellecting subject and its intelligible object; substantial motion of the soul; essential perfection of the soul; Subjectivism; the doctrine of the reality and the tenuity

References

آشتیانی، سیدجلال‌الدین، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، دفتر تبلیغات اسلامی قم،1380.

آشتیانی، سیدجلال‌الدین، مقدمه بر اصول المعارف فیض کاشانی، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم، 1362.

ابن‌سینا ، حسین، الاشارات و التنبیهات، ج3، دفتر نشر کتاب، تهران، 1379.

ابن‌سینا ، حسین، الالهیات من کتاب الشفاء، دفتر تبلیغات اسلامی قم، 1376.

ابن‌سینا ، حسین، النفس من کتاب الشفاء، دفتر تبلیغات اسلامی قم، 1375.

ابن‌سینا ، حسین، رسالة فی تعقب الموضع الجدلی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، ‏1370.

ارشادی‌نیا، محمدرضا، «کاربست آموزۀ حقیقت و رقیقت در علم النفس»، آموزه‌های فلسفۀ اسلامی، ش13، 1392، صص3-26.

ارشدریاحی، علی، «تحلیل انتقادی ادلة اتحاد عاقل و معقول»، مقالات و بررسیها، دفتر ۷۶، 1383، صص 197 -215.

بابایی، علی، «فهم رابطه خدا با عالم از روی مثَل در حکمت اسلامی با تأکید بر دیدگاه صدرا»، قبسات، سال 23، 1397، صص 119-143.

توکلی، محمدهادی، «نقد و بررسی اشکالات استاد مصباح به دو برهان صدرالمتألهین در اثبات اتحاد عالم و معلوم»، حکمت معاصر، سال ششم، ش1، 1394، صص 25- 39.

توکلی، محمدهادی، «نقد و بررسی دیدگاه استاد حائری یزدی درباره مسئله اتحاد عاقل و معقول»، حکمت معاصر، سال پنجم، ش1، 1393، صص29- 42.

توکلی، محمدهادی، «نقد و بررسی اشکالات علامه طباطبایی بر برهان تضایف در اثبات اتحاد عاقل و معقول»، حکمت معاصر، سال چهارم، شماره دوم، 1392، صص23- 39.

حائری یزدی،مهدی ، « تحقیق: حسن حسن‌زاده آملی، قم:ءاتحاد عاقل و معقول»، مقالات و بررسی‌ها، دفتر 38و39، 1362، صص129-154‏.

حسینی امین، حسین، و فاطمه معین الدینی، «نقد و بررسی استدلالات حکیم سبزواری در اثبات مسئله اتحاد عاقل و معقول»، حکمت معاصر، سال دهم، ش1، 1398، صص31- 46.  

سبزواری، هادی، تعلیقه بر الشواهدالربوبیۀ، بوستان کتاب، قم، 1382.

سهروردی، شهاب‌الدین یحیی، مجموعه مصنفات، ج1، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1380.

صدرالمتألهین، محمد، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج1، 2، 3، 6، 8، 9، دار احیاءالتراث، بیروت، 1410ق.

صدرالمتألهین، محمد، الشواهدالربوبیة، بوستان کتاب، قم، 1382.

فارابی، المنطقیات، مکتبة آیة اللّه المرعشى، قم، 1408ق.‏

مردیها، اعظم، حسینی شاهرودی، سیدمرتضی، و علیرضا کهنسال، «رویکرد وحدت‌گرایانه ملاصدرا به نظریه اتحاد عاقل و معقول بر مبنای بساطت نفس»، آیین حکمت، ش 41، 1398، صص105-128.

مصباح یزدی، محمد تقی، تعلیقة علی نهایة الحکمة، سلمان فارسی، قم، 1405ق.

معین‌الدینی، فاطمه، «تحلیل انتقادی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی در مسئلۀ اتّحاد عاقل و معقول»، حکمت معاصر، سال هفتم، ش4، 1395، صص109-87.