زیست چینه نگاری، ریزرخساره‌ها و چینه نگاری سکانسی سازند ساچون و ارتباط آن با دیرینه بوم‌شناسی در رخنمون‌های اطراف شیراز (جنوب باختر ایران)

رخساره‌های رسوبی

مقاله 7، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 27، اسفند 1400  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.2022.69043.1000

نویسندگان

کمال کریمی¹؛ مسیح افقه ²؛ سید حسین قطمیری³؛ محمد بهرامی⁴

¹دانشجوی دکترای چینه نگاری و دیرینه شناسی، گروه زمین شناسی دانشکده علوم، دانشگاه آزاد واحد شیراز، ایران

²دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد واحد شیراز، ایران

³استادیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد واحد شیراز، ایران

⁴استادیار گروه زمین شناسی ، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور شیراز، ایران

چکیده

توالی‌ رسوبی سازند ساچون در اطراف شیراز (فارس داخلی) در جنوب خاوری پهنه زاگرس از لحاظ زیست چینه نگاری، محیط رسوبی دیرینه و چینه نگاری سکانسی مورد مطالعه قرار گرفته است. در این پژوهش دو زیست‌پهنه بر پایه روزن‌داران در توالی سازند ساچون در سه برش چینه شناسی تنگ خیاره، داریان و کوهنجان تعیین شد. بر این اساس، محدوده سنی سازند ساچون در برش‌های مورد مطالعه از پالئوسن پیشین تا ائوسن پیشین می‌باشد. سازند ساچون در گستره مورد مطالعه به‌صورت پیوسته بر روی سازند پابده و زیر سازند جهرم واقع شده است. بخش قربان در سازند ساچون با توالی سنگ آهکی و حاوی میکروفسیل‌های مختلف در برش‌های مورد مطالعه با تجمع فسیلی بیشتر و رخنمون مشخص، در یک سد بایوکلاستی نهشته شده و قابل تمایز از دیگر واحدهای سازند ساچون می‌باشد. بر اساس مشاهدات آزمایشگاهی، هشت ریزرخساره در چهار کمربند رخساره‌ای پهنه کشندی، کولاب، سد و دریای باز شناسایی شدند که بیانگر نهشته شدن سازند ساچون در پلاتفرم کربناته ـ آواری یک دریای کم عمق در گستره مورد مطالعه است. مقایسه دیرینه بوم شناسی و محیط دیرینه سه برش مذکور نشان می‌دهد که برش کوهنجان، بخش قربان در یک محیط کم‌عمق‌تر و دارای انرژی بیشتر نسبت به برش داریان نهشته شده است. تنوع فسیلی در شرایط الیگوتروفیک و مزوتروفیک در برش داریان بیشتر بوده در صورتی‌که تنوع فسیلی در برش کوهنجان در بخش قربان بیشتر بوده است. سازند ساچون در برش‌های موردمطالعه از دو سکانس رسوبی رده سوم تشکیل ‌شده است.

کلیدواژه‌ها

سازند ساچون؛ فارس داخلی؛ زیست چینه نگاری؛ محیط رسوبی دیرینه؛ چینه نگاری سکانسی

مراجع