ارزیابی رشد، ‌عملکرد و خصوصیات مورفولوژی و فیزیولوژی پنج گونه نعناع (Mentha spp) در سیستم هواکشت تحت شرایط کشت گلخانه‌ای

علوم باغبانی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 04 بهمن 1400  

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2022.72347.1089

نویسندگان

مریم یعقوب وند¹؛ حسن مومیوند ²؛ محمدرضا راجی³؛ اشکان بنان⁴

¹دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه لرستان

²استادیار گروه علوم باغبانی دانشکده کشارزی دانشگاه لرستان

³استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه لرستان

⁴استادیار گروه علوم و مهندسی شیلات، دانشگاه لرستان،

چکیده

امروزه استفاده از محیط‌های کنترل شده و روش‌های تولید بدون خاک، به‌دلیل قابلیت بالای این روش‌ها در استفاده کارآمد از منابع و قابلیت‌های کشت فشرده، در حال افزایش است. به منظور بررسی ارزیابی رشد‌، عملکرد و خصوصیات مورفولوژی، فیزیولوژی و بیوشیمیایی پنج گونه نعناع در سیستم هواکشت، آزمایشی در شرایط گلخانه انجام شد. مطالعه‌ ﺑﻪ‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه‌ داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان در سال 1398 اجرا گردید و آنالیز داده‌ها به صورت آزﻣﺎیش فاکتوریل در ﻗﺎﻟﺐ طرح کرت‌های خرد شده در زمان انجام شد. گونه‌های نعناع (شامل نعناع آبی Mentha aquatica، نعناع پونه Mentha pulegium، نعناع سبزMentha spicata، نعناع سیبMentha suaveolens و نعناع فلفلیMentha piperita) به‌عنوان فاکتور اصلی و برداشت (چین اول و چین دوم) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که گونه‌های نعناع سیب و نعناع سبز بیش‌ترین نسبت برگ به ساقه را به ترتیب به میزان 368 /1 و 364/1 داشتند. بیش‎ترین سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک استولون، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک کل بوته و محتوای نسبی آب مربوط به نعناع آبی و پس از آن نعناع فلفلی بود. علاوه بر این نعناع فلفلی بیش‌ترین وزن تر ریشه را دارا بود. بیش‌ترین میزان کاروتنوئید و کلروفیل در نعناع فلفلی به دست آمد و بیش‌ترین میزان فتوسنتز و دی‌اکسیدکربن زیر روزنه نیز مربوط به نعناع پونه بود. در این آزمایش اغلب صفات مرتبط با عملکرد شامل سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، وزن تر ریشه، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک کل بوته، محتوای نسبی آب و فتوسنتز در چین دوم بالاتر بودند. با توجه به نتایج به‌ دست آمده در مجموع نعناع آبی از لحاظ اغلب صفات مورد مطالعه بهتر از دیگر گونه‌ها نشان داد. در حالی‌که نعناع فلفلی نیز از رشد و عملکرد قابل توجهی برخوردار بود. بنابراین کشت نعناع فلفلی جهت مصارف دارویی و کشت نعناع آبی جهت مصرف تازه‌خوری در سیستم هواکشت مناسب است.

کلیدواژه‌ها

پونه؛ فتوسنتز؛ نعناع آبی؛ نعناع فلفلی؛ هواکشت

مراجع