بررسی استدلال تحدی در چاچوب نظریه استدلال‌ورزی

زبان و ادبیات عربی

مقاله 1، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 25، شهریور 1400، صفحه 1-21  

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jallv13.i2.82099

نویسندگان

شادی دوگانی¹؛ اعظم استاجی ²؛ سید حسین سیدی ³

¹دکتری زبانشناسی گروه زبانشناسی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

²دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

³استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی، مشهد

چکیده

هدف از انجام این پژوهش مطالعه و تحقیق بروی استدلال‌های به‌کاررفته در آیات تحدی بر اساس چارچوب معرفی‌شده داگلاس والتون(2008) است. در این پژوهش استدلال‌های آیات تحدی را با استدلال‌های پیشنهادی والتون(2008) مقایسه، و سپس به بررسی نتایج حاصل از آن پرداخته‌ایم. والتون در حوزه فلسفه به بررسی انواع استدلال‌های مورد استفاده در بافت‌ها‌ی مختلف پرداخته است و شاکله‌هایی برای هرکدام از این استدلال‌ها طرح‌ریزی کرده است. قصد ما بررسی استدلال در بافت قرآنی و به‌ویژه استدلال مستتر در آیات تحدی است.ازآنجایی‌که به باور مسلمانان بهترین استدلال برای انسان‌ها از جانب خداوند مطرح می‌شود بررسی استدلال‌های قرآن و به‌طور خاص آیات تحدی به‌عنوان یکی از راه‌های اقناع منطقی انسان و مقایسه با انواعی که توسط انسان‌ها مطرح می‌شود ضروری به نظر می‌رسد. نتایج این بررسی می‌تواند بیانگر نوعی نگاه روان‌شناختی از روحیات و منطق انسان باشد که علم خداوند به آن احاطه دارد و به انسان‌شناسی عمیق‌تر و صحیح‌تر بیانجامد.می‌دانیم که خداوند در قرآن در پنج آیه به همانند طلبی سخنی مانند قرآن پرداخته است و از مشرکان خواسته است که اگر ادعا دارید که این قرآن سخن بشری (و گفته‌ی شخص پیامبر) است پس مانند آن را بیاورید. به این‌گونه آیات تحدی گفته می‌شود. به نظر می‌رسد این نوع استدلال نوعی منحصربه‌فرد از انواع استدلال‌ها باشد که با توجه به معنای اصطلاحی آن در چارچوب والتون جای نداشته باشد. در این پژوهش پس از بررسی آیات مربوط به تحدی و مقایسه آن‌ها با هرکدام از طرحواره‌های والتون به این نتیجه رسیدیم که استدلال به‌کاررفته در تحدی با هیچ‌یک از شصت مورد طرحواره‌ی استدلال معرفی شده توسط والتون مطابقت نداشته است و بنابراین آن را به‌عنوان استدلالی با طرحواره‌ی جدید به این مدل معرفی کردیم.
 

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ استدلال؛ تحدی؛ طرحواره‌های استدلال

مراجع

1. آلوسى، سیدمحمود. ( 1415). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظی . بیروت: دار الکتب العلمیه.
2. ابن منظور، جمال الدین محمد. ( 1414). لسان العرب. بیروت: دارالصادر.
3. بیضاوى، عبدالله بن عمر. ( 1418). أنوار التنزیل و أسرار التأویل. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
4. جوادی آملی، عبدالله .(1366).تفسیر موضوعی قرآن کریم. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
5. رشیدرضا، محمد. ( 1973). تفسیر القرآن الحکیم(المنار).ط2. بیروت: دار المعرفه.
6. زمخشری، محمود بن عمر.( 1407). الکشا، ط3، بیروت: دار الکتاب العربی.
7. طباطبایی، سیدمحمدحسین(1385). سنن النبی؛ راه و رسم زندگی پیامبراکرم ترجمه محمد هادی فقهی. تهران: نشر مؤمنی.
8. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1379). قرآن در اسلام. چاپ نهم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
9. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1378). تفسیر المیزان.ترجمه محمد باقر موسوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
10. طبرسی، فضل بن حسن. ( 1379). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
11. غرویان، محسن.(1378). آموزش منطق. چاپ یازدهم، قم: دارالعلم.
12. قمی، شیخ عباس (1386). سیره و صفات پیامبر اعظم. ترجمه لطیف راشدی .تهران: بین الملل.
13. کانوی، دیویدا; رانلد، مانسون(بی­تا)، مبانی استدلال. ترجمه: تورج قانونی. تهران: ققنوس.
14. کلی، دیوید. (1387). هنر استدلال با منطق نمادین. ترجمه امیر غلامی. قم: تبیان.
15. مصباح یزدی، محمدتقی.( 1387 ). قرآ‌ن‌شناسی . قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
16. مطهری، مرتضی .(1380). سیری در سیره نبوی. چاپ بیست و سوم. تهران: انتشارات صدرا.
17. معرفت، محمد هادی (1388). التمهید فی علوم القرآن، قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.
18. مکارم شیرازی، ناصر. ( 1366 ). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتاب الاسلامیه.
19. مگی، برایان. (1392). سرگذشت فلسفه . ترجمه حسن کامشاد، تهران: نشر نی.
20. سلطانی بیرامی، اسماعیل. (1391). راز تحدی‌های گوناگون قرآن از منظر استاد مصباح. قرآن شناخت، 2، 85-108.
21. کفاش زاده, علی, ناظری, حسین, عرب, عباس. (1399). «بازخوانی ترجمه فارسی عبارت قرآنی«نفختَ فیه من روحی» (حجر: 29) با تکیه بر کارکرد استعاره واژه «نفختُ».مجله زبان و ادبیات عربی.سال دوازدهم .شماره 2.صص97-111.
22. اعتباری، زهرا (1392) «نظریه استدلال ورزی در تحلیل گفتمان انتقادی». پایان­نامه کارشناسی ارشد.دانشگاه فردوسی مشهد.

23. Aristotle, trans. E. S. Forster. (1928). On Sophistical Refutations. Loeb Classical Library. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
24. Baker, P. & Ellege, S. (2011). Key terms in discourse analysis. London: Continuum.
25. Barth, E. M. & Krabbe, E. C. W. (1982). From axiom to dialogue: A philosophical study of logics and argumentation. Berlin; New York: Walter De Gruyter.
26. Blair, J. A. (2012). Ground works in the Theory of Argumentation. London: Springer.
27. Eemeren, F.H. van. (2001). Crucial concepts in argumentation theory. Amsterdam: Amsterdam University Press.
28. Eemeren, F. H. van, Grootendorst, R., & Henkemans, A. F. S. (2002). Argumentation: Analysis,Evaluation, presentation. London: LEA.

in Austronesian languages. Natural Language and Linguistic Theory, 10, 375–414.

28. Eemeren, F. H. van, & Grootendorst, R. (2004). A systematic theory of argumentation: The pragma-dialectical approach. Cambridge: Cambridge University Press.
29. Van Eemeren, F. H., Houtlosser, P., & Henkemans, A. F. S. (2007). Argumentative indicators in discourse: A pragma-dialectical study. Netherland: Springer.128
30. Eemeren, F.H. van, Houtlosser, P., Ihnen, C. & Lewiński, M. (2010). “Contextual considerations in the evaluation of argumentation”. In C. Reed & C.W. Tindale (Eds.), Dialectics, dialogue and argumentation: An examination of Douglas Walton’s theories of reasoning and argument. (pp. 115-132). London: College Publications.
31. Luque, L. B. (2011). Giving reasons: A linguistic-pragmatic approach to Argumentation Theory. London: Springer.
32. Perelman, Ch., & Olbrechts-Tyteca, L. (1958). La nouvelle rhétorique: Traité de l’argumentation. Paris: Presses Universitaires de France.
33. Rodinson, Maxime (2002). Muhammad: Prophet of Islam. Tauris Parke Paperbacks. ISBN1-86064-827-
34. Toulmin, S. E. (1958). The uses of argument. Cambridge: Cambridge University Press.
35. Walton, D. N. (1989). Informal logic: A handbook for critical argumentation. Cambridge: Cambridge University Press.
36. Walton, D. N. (1996). Argumentation schemes for presumptive reasoning. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
37. Walton, D. N., Reed, C. (2001). “Applications of Argumentation Schemes”. In Citeseerx. Retrived from <http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.97.4791&rep=rep1&type=pdf>.
38. Walton, D. (2006). Fundamentals of argumentation theory. Cambridge: Cambridge University Press.130
39. Walton, D. (2007a). Dialogue theory for critical argumentation. Amesterdam/ Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
40. Walton, D. (2007b). Media argumentation: Dialectic, persuasion, and rhetoric.Cambridge: Cambridge University Press.
41. Walton, D. N. (1996). Argumentation schemes for presumptive reasoning. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
42. Walton, D. N., Reed, C. (2001). “Applications of Argumentation Schemes”. In Citeseerx. Retrived from <http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.97.4791&rep=rep1&type=pdf>.
43. Walton, D. N., Reed, C., Macagno, F. (2008). Argumentation Schemes. United States of America: Cambridge University Press