جرم پیش‌دستی در معاملات: مانعی برای کارایی بازار سرمایه

دانشنامه حقوق اقتصادی

دوره 28، شماره 19، شهریور 1400، صفحه 214-235   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lowecon.2022.41776

نویسندگان

مهدی چگنی^{* 1}؛ یونس نادمی²؛ احمد موسوی³؛ محمد مهدی قاسمی کیا⁴

¹استادیار حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، ایران

²استادیار اقتصاد، دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، ایران

³کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، ایران

⁴دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران

چکیده

حفظ و تأمین امنیت اطلاعات شرکت­های سهامی امر بسیار مهمی است که لازم است با جرم‌‌انگاری رفتارهای ناقض نظم حاکم بر بازار مالی، مانع اقداماتی شد که سبب از بین رفتن کارایی بازار و اعتماد کنشگران بازار سرمایه می شوند. یکی از این رفتارها، پیش‌دستی در معاملات این بازار است. بنابراین، باید توجه کرد که مجازات این جرم به شکلی مشخص گردد که تا حد بالایی باعث بازدارندگی شود.
دسترسی به اطلاعات افشاء­نشده در بازار سرمایه توسط برخی از کارگزاران این بازار امری اجتناب ناپذیر است. چنانچه اشخاصی که بواسطه­ی شرایط کاری به این اطلاعات دسترسی دارند و موظّف به حفظ و عدم استفاده از این اطلاعات می‌باشند تا پیش از نشر عمومی این اطلاعات، به نفع خود یا دیگری از آن بهرهمند شوند و با این کار منفعتی کسب نمایند یا از ورود ضرری اجتناب گردد، جرم پیش‌دستی در معاملات بازار سرمایه محقق خواهد شد.
این مقاله به روش توصیفی تحلیلی به بررسی «پیش‌دستی در معاملات» همراه با تجزیه و تحلیل عناصر تشکیل دهنده و شرایط ارتکاب این جرم به‌صورت تطبیقی پرداخته است. با توجه به اهمیّت امنیت در بازار بورس، توجه به شرایط کنونی اقتصادی کشور و حساسیت‌های مرتبط با آن، تأثیر این شرایط در تغییر ماهیت جرم پیش‌‌دستی در معاملات بازار سرمایه و به تبع مجازات آن در برخی شرایط، ارتباط جرم پیش‌دستی با جرائم مشابه، ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری این جرم با توجه به قوانین کیفری دیگر و میزان بازدارندگی مجازات های پیش‌بینی شده برای آن مورد بررسی قرار گرفت.   

کلیدواژه‌ها

پیش‌دستی؛ بورس؛ معاملات؛ کارایی بازار؛ اخلال در نظام اقتصادی؛ جرم انگاری

مراجع

 

• Dadgar, Y. (2007). A review of developments in the field of efficiency in the economic literature (theories and applications). Law and Politics Research, 23, 103-142. (In Persian)
• Disruptive punishment law in the country's economic system adopted in 1990. (In Persian)
• E. F. (1970), Efficiance Capital Market: A Review of Theory and Emperial Work, the Journal of Finance, Vol 2, PP. 383-417.
• Fattahi, S., Ahmadi, A., Torkaman Ahmadi, M. (2012). Analysis of the Random Walk Hypothesis in Tehran Stock Exchange using Variance Ratio Test. Accounting and Auditing Review, 19(3), 79-98. doi: 10.22059/acctgrev.2012.73239 (In Persian)
• Islamic Penal Code approved in 2013. (In Persian)
• Katouzian, N. (1998), Philosophy of Law, Vol. III (Logic of Rights), Public Joint Stock Company, First Edition. (In Persian)
• Legislative Decree No. 58 of 24 February 1998 Consolidated Law on Finance Pursuant to Articles 8 and 21 of Law No. 52 of 6 February 1996. (In Persian)
• Manchikatla, A.K. and Acharya, R.H. (2017), Insider trading in India – regulatory enforcement, Journal of Financial Crime, Vol. 24 No. 1, pp. 48-55. https://doi.org/10.1108/JFC-12-2015-0075
• Mirzai Monfared, Gh. (2013). Analysis of the crime of misuse of secret information in the securities market, the teachings of criminal law: 10(5), 211-240. (In Persian)
• Mohammadi, A. (1999). Fundamentals of Inference of Islamic Law, Institute of Publishing and Printing, University of Tehran. (In Persian)
• Nademi, Y., & Salem, A. (2016). An investigation of the hypothesis of weak form of efficiency in two regimes of high & poor volatility in Tehran stock exchange. Journal of Economic Research and Policies, 24 (77): 139-162. (In Persian)
• Obaidullah, M. (2002), Ethics and Efficiency in Islamic Stock Market, International Journal of Islamic Financial services, 3: 1-10.
• Rules and Regulations of the Securities Market (2012). Securities and Exchange Organization, Tehran: Stock Exchange. (In Persian)
• Samadi, S., Nasrollahi, Z., & Zahedmehr, A. (2007). Efficiency Testing and Price Bubble Existence in Tehran Stock Exchange Using Filter Rule and CAPM Model. Eghteseda-e-Meghdari, 4(4), 91-114. (In Persian)
• Shabani, M. (2016). Investigation of the Legal Status of Transactions Based on Inverted Information in the Stock Exchange, Tehran Stock Exchange, 32, 115-131. (In Persian)
• Shahidi, M (2019). Forex Trading, Stock Exchange, No. 4354, Newsletter: 3402525. (In Persian)
• Sharifi, A. (2004). Comparative Study of Legal Aspects of Transactions in the Stock Market by Using Confidential Information, Journal of Legal Research, No. 6. (In Persian)
• Singapore Securities and Futures Act (CAP.289) (2005), Guidelines on the Egulation of Markets (SFA).
• Skjeltorp, J.A. (2000), "Scaling in the Norwegian Stock Market", Physica A, 283: 486-528.
• The Code of Criminal Procedure was approved in 2013. (In Persian)
• Timmermann, A. and Clive W.J. Granger (2004), "Efficient Market Hypothesis and Forecasting", International Journal of Forecasting, 20: 15– 27.