نقد و بررسیِ ترجمۀ کتاب التفضیل بین بلاغتی العرب و العجم

جستارهای نوین ادبی

مقاله 7، دوره 54، شماره 4 - شماره پیاپی 215، اسفند 1400، صفحه 149-160   

نوع مقاله: نقد کتاب

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jls.2022.72826.1172

نویسنده

داوود عمارتی‌مقدم^*

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه نیشابور

چکیده

رسالۀ التفضیل بین بلاغتی العرب و العجم، از مهم‌ترین رساله‌های بلاغی قرن چهارم هجری است که دکتر سیروس شمیسا، با عنوان برتری بین بلاغت عرب و عجم به فارسی ترجمه کرده و همراه با متن عربی، به‌صورت دوزبانه در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار گرفته است. مترجم رساله، مقدمه و تعلیقاتی را نیز بر ترجمۀ خود افزوده که ضمن آن، گاه مطالب مناقشه‌انگیزی مطرح شده است. مهم‌ترین این مطالب، مسالۀ انتساب رسالۀ التفضیل… به ابواحمد عسکری یا خواهرزاده‌اش، ابوهلال عسکری است. مقالۀ حاضر به بررسی ترجمه و مقدمه و تعلیقات مترجم اختصاص یافته و در سه بخش تنظیم شده است: در بخش نخست، استدلال‌های مترجم را به سود انتساب رساله به ابوهلال عسکری به‌تفصیل بررسی می‌کنیم. بخش دوم به بررسی مقدمه و تعلیقات مترجم اختصاص دارد و در بخش پایانی به بررسی ترجمۀ رساله خواهیم پرداخت. ذکر این نکته ضروری است ازآنجاکه ترجمۀ دکتر شمیسا از این متن، ترجمه‌ای روان و قابل‌اتکاست و به‌ندرت خطایی غیرقابل‌اغماض در آن به چشم می‌خورد، تکیۀ اصلی مقالۀ حاضر بر مقدمه و تعلیقات مترجم خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

ابواحمد عسکری؛ ابوهلال عسکری؛ التفضیل؛ بلاغت

مراجع

الحموی الرومی، یاقوت. (1993). معجم الادباء، ارشاد الاریب الی معرفة الادیب. تحقیق: احسان عباس. بیروت: دارالغرب الاسلامی.

شمیسا، سیروس. (1397). برتری بین بلاغت عرب و عجم. تهران: نشر قطره.

عسکری، ابواحمدحسن بن عبداللّٰه سعید. (2006). رسالة فی التفضیل بین بلاغتی العرب و العجم. تحقیق د. عباس ارحیله. حولیات الآداب و العلوم الاجتماعیة.

عسکری، ابوهلال. (2003). دیوان المعانی. تحقیق احمد سلیم غانم، دارالغرب الاسلامی، ج 1.

قره‌‌بلوط، علی‌‌الرضا؛ قره‌‌بلوط، احمد طوران. (2001). معجم التاریخ التراث الاسلامی فی مکتبات العالم (المخطوطات و المطبوعات). قیصری: دارالعقبة.

Kanazi, George. (1975). "The Works of Abu Hilal al-Askari".Arabica, T.22, Fasc.1,