ارائه مدل همدلی قومی-فرهنگی در شبکه‌های اجتماعی مجازی با رویکرد انسجام ملی (مطالعۀ کیفی مبتنی بر نظریۀ برخاسته از داده‌ها)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 7، دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 38، اسفند 1400، صفحه 226-195   

نوع مقاله: پژوهشی- کاربردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2022.71947.1066

نویسندگان

نوراله رضائی کلواری¹؛ سعید شریفی^{* 2}؛ فائزه تقی پور²

¹دانشجوی دکتری مدیریت رسانه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

²استادیار گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

هدف این پژوهش ارائه مدل همدلی قومی-فرهنگی  در شبکه‌های اجتماعی مجازی با رویکرد انسجام ملی است. برای دستیابی به این هدف از روش‌شناسی کیفی مبتنی بر نظریه برخاسته از داده‌ها و با بهره‌گیری از رویکرد سیستماتیک استراوس وکوربین استفاده شد. در این راستا مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با استفاده از نمونه‌گیری نظری و درادامه، تکنیک گلوله‌برفی با کارشناسان و صاحب‌نظران مرتبط با موضوع انجام گرفت. تعداد نمونه‌ها تا زمانی ادامه پیدا کرد که پاسخ‌ها به مرحله اشباع برسد (تعداد ۳۰ مصاحبه). پدیده‌ اصلی تحقیق، «همدلی قومی-فرهنگی در شبکه‌های اجتماعی مجازی با رویکرد انسجام ملی» نام گرفت. شرایط علی ایجاد همدلی قومی-فرهنگی در شبکه‌های اجتماعی مجازی عبارت‌اند از «سلامت اجتماعی، آموزش و خودآگاهی، ابتکار اجتماعی، عدالت قومی، اتحاد ملی، کثرت‎گرایی، همزیستی و قوم‌مداری». عوامل بستر یا زمینه‌ای شامل «کنشگری قومی، نگرش‌های قومی، تشخص قومی وارزش‌های قومی» و عوامل مداخله‌گر شامل «آموزش فرهنگی، نمادسازی، مدیریت تفاوت‌های قومی و مداخلات میان‌فرهنگی»، از دیدگاه مشارکت کنندگان پژوهش شناسایی شدند. راهبردها شامل «فرصت‌شمردن تنوع قومی، احیای حقوق اقوام، عدالت و توسعه، تولید محصول و محتوا، نمایش قومی، برندسازی، بهره‌گیری از تعالیم دینی وآموزش و تربیت» است. پیامدها شامل «پیامدهای مثبت حاوی ایجاد سلامت اجتماعی، مشارکت پذیری، شناخت اسطوره‌ها، احساس عدالت، انسجام ملی، ارتقای امنیت ملی و توسعه اقتصادی و همچنین پیامدهای منفی حاوی کاهش انسجام ملی، تهدید امنیت ملی و واگرایی ملی» به‌عنوان پیامدهای حاصل از همدلی قومی-فرهنگی در شبکه‌های اجتماعی مجازی با رویکرد انسجام ملی در قالب مدل پارادایمی نظریه داده‌بنیاد تبیین شد.

کلیدواژه‌ها

مدل همدلی؛ قومی-فرهنگی؛ شبکه‌های اجتماعی مجازی؛ انسجام ملی

مراجع

1. احمدی پور، ز.، و آستا، ی. (1394). انسجام ملی وتوسعه پایدارگردشگری درمناطق مرزی؛ نمونه موردی استان آذربایجان غربی، مقاله ارائه‌شده در هشتمین کنگره انجمن ژئوپلتیک ایران، همدلی اقوام ایرانی: انسجام واقتدار ملی، دانشگاه کردستان، سنندج.
2. آلوین، ل. (1378). تغییری اجتماعی و توسعه (م. مظاهری، مترجم). تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
3. امان اللهی بهاروند، س. (1380). بررسی علل گونه گونی قومی در ایران از دیدگاه انسان‌شناسی. فصلنامه مطالعات ملی، 3(9)، 13-34.
4. امانی، م. (1394). نقش همدلی اقوام ایرانی در مشارکت سیاسی. مقاله ارائه‌شده در همایش همدلی اقوام ایرانی، انسجام و اقتدار ملی، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران.
5. ایمانی، م.، شفیعی، م.، و مرجانی، ت. (1397). بررسی مهارت‌های همدلی قومی-فرهنگی کارکنان هتل‌ها با مشتریان (مورد مطالعه: گروه هتل‌های پارسیان). گردشگری و توسعه، 7(1)، 179-194.
6. برتون، ر. (1384). قوم‌شناسی سیاسی (ن، فکوهی، مترجم). تهران: نشر نی.
7. تقی‌پور، ف.(1396). واکاوی شبکه‌های اجتماعی مجازی (چاپ اول). اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی.
8. جلالی‌فراهانی، ا.، و باقری اصل، ر.(1387). پیشگیری از جرائم و انحرافات سایبری. مجلس و پژوهش، 14(55)، 121-155.
9. چلبی، م.، و یوسفی، ع. (1380). روابط بین قومی و تأثیر آن بر هویت اقوام در ایران. فصلنامه مطالعات ملی، ۸، 42-11.
10. حیدری، غ.، و حیدری بنی، ز. (1393). بررسی چالش‌های قدرت ملی در ایران با تأکید بر بحران هویت ملی. ژئوپلیتیک، 10(1)، 60-82.
11. حیدریان، م. (1394). بررسی تأثیر مبادلات مرزی بر همدلی اقوام. مقاله ارائه‌شده در همایش همدلی اقوام ایرانی، انسجام واقتدار ملی، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران.
12. خانیکی، ا. (1392). شبکه‌های اجتماعی و امنیت ملی، تهدیدات و فرصت‌ها. مقاله ارائه‌شده در همایش تخصصی بررسی ابعاد شبکه‌های اجتماعی، تهران.
13. خانیکی، ه.، و زندیه، ز.(1398). طراحی الگوی کارکردهای متنوع شبکه‌های اجتماعی مجازی در ارتباطات میان فرهنگی قومی. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، 26(1)، 9-40.
14. خضری، د.(1391). الزامات امنیت ملی در فضای سایبر. مقاله ارائه‌شده در پنجمین کنگره انجمن: ژئوپلیتیک ایران: قابلیت‌ها و ظرفیت‌های کاربردی جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت.
15. رهبرقاضی، م.، و ایمانیان مفرد، ز. (1396). بررسی تأثیرات شبکه‌های اجتماعی مجازی بر روی هویت ملی. دوفصلنامه علمی پژوهشی مطالعات قدرت نرم، 7(17)، 77-105.
16. روشندل اربطانی، ط.، و مولایی، س. م. (1397). ارائه مدل تقویت هویت ملی جوانان با استفاده از ظرفیت‌های شبکه‌های اجتماعی داخلی. مطالعات فرهنگ-ارتباطات، 19(42)، 119-143.
17. ساروخانی، ب.، و دربیکی، ب (۱۳۹۰). مشارکت رسانه‎های جدید در قلمروی سیاست. پژوهشنامه رسانه و مشارکت سیاسی، ۵۰، 145-162.
18. سیدامامی، ک. (1385). قومیت از منظر سیاست‌های هویت.نشریه علمی-پژهشی دانش سیاسی، 2(1)، 143-166.
19. شارع‌پور، م. (۱۳۸۶). نقش شبکه‌های اجتماعی در بازتولید نابرابری آموزشی. مجله تعلیم تربیت، ۹۱، 165-180.
20. شریفی، س.، و خوشنویسان، ف. (1397). تحلیلی بر توانایی همدلی قومی-فرهنگی در کلان شهر تهران. راهبرد فرهنگ، 11(41 )، 199-219.
21. صالحی امیری، س. ر. (1388). انسجام ملی و تنوع فرهنگی. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
22. عاملی، س. (۱۳۸۸). شبکه‌های اجتماعی مجازی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
23. علی‌اکبری، م.، کاکا جویباری، ع.، امیرآبادی، ف.، شقاقی، ف.، زارع، ن.، و خالقی، ف، (1392). بررسی نقش تئوری ذهن وکارکرد اجرایی در پیش ‌بینی همدلی. فصلنامه علمی پژوهشی علوم شناختی، 2، 1-10.
24. کیومرث، م. (1398). گردشگری پایدار، راهکاری برای توسعه مناطق مرزی (مطالعه موردی: استان کرمانشاه). نشریه پژوهش گردشگری، 1(2)، 46-63.
25. مصر آبادی، ج.، و یارمحمدزاده، پ. (1392). بررسی مقایسه‌ای ابعاد هویت قومی، ملی و جهانی؛ دانشجویان قومیت‌های مختلف دانشگاه شهید مدنی آذربایجان. مقاله ارائه‌شده در همایش قومیت و فرهنگ ایران اسلامی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی تبریز.
26. مهری، ک. (1396). نقش اقوام در همبستگی ملی. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 4(16)، 153- 174.
27. میلر، د.(1383). ملیت (د. غرایاق زندی، مترجم). تهران: انتشارات تمدن ایرانی.

 

28. Bagci, S. C., & Çelebi, E. (2018). Are your cross‐ethnic friends ethnic and/or national group identifiers? The role of own and perceived cross‐ethnic friend's identities on outgroup attitudes and multiculturalism. European Journal of Social Psychology, 48(1), O36-O50.
29. Bennett, E. E., & McWhorter, R. R. (2019). Social movement learning and social innovation: Empathy, agency, and the design of solutions to unmet social needs. Advances in Developing Human Resources, 21(2), 224-249.
30. Eisenberg, N., & Miller, P. A. (1987). The relation of empathy to prosocial and related behaviors. Psychological bulletin, 101(1), 91.
31. Eklund, J. (2011). Empathy as feeling, understanding and care. Unpublished manuscript, School of Sustainable Development of Society and Technology, Mälardalen University.
32. Goldman, B. M., Chang, P. S., Meddaugh, J. R., & Daddona, M. F. (2019). Stimulating a response: Does exposure to the confederate flag impact people’s attitudes regarding social dominance orientation, ethnocultural empathy, and their political beliefs? The Journal of Public and Professional Sociology, 11(1), 1-23.
33. Hodges, S. D., & Klein, K. J. (2001). Regulating the costs of empathy: The price of being human. The Journal of Socio-Economics, 30(5), 437-452.
34. Jolliffe, D., & Farrington, D. P. (2006). Development and validation of the Basic Empathy Scale. Journal of Adolescence, 29(4), 589-611.
35. Lamm, C., Batson, C. D., & Decety, J. (2007). The neural substrate of human empathy: effects of perspective-taking and cognitive appraisal. Journal of Cognitive Neuroscience, 19(1), 42-58.
36. Mitchell, G. D. (1981). A new dictionary of sociology. London: Routledge & Kegan paul.
37. Rasoal, C., Jungert, T., Hau, S., & Andersson, G. (2011). Development of a Swedish version of the scale of ethnocultural empathy. Psychology, 2(6), 568-573.
38. Rodríguez-Hidalgo, A. J., Solera, E., & Calmaestra, J. (2018). Psychological predictors of cyberbullying according to ethnic-cultural origin in adolescents: a national study in Spain. Journal of Cross-Cultural Psychology, 49(10), 1506-1522.
39. Sue, H. T., Yau, Y., & J. Mao. (1995). Micro skills in Multiculmral Cowrseling. Unpublished Manuscript.
40. VanDeusen, A. J. (2019). A cultural immersion field experience: Examining preservice music teachers’ beliefs about cultural differences in the music classroom. Journal of Music Teacher Education, 28(3), 43-57.
41. VanDeusen, A. J. (2019). A cultural immersion field experience: Examining preservice music teachers’ beliefs about cultural differences in the music classroom. Journal of Music Teacher Education, 28(3), 43-57.
42. Wang. Y. W., Davidson, M. M., Yakushko, O. F., Savory, H. B., Tan, J. A., & Bieier, J. K. (2003). The Scale of Ethnocultural Empathy: Development, validation, and reliability. Journal of Consulting Psychology, 50(2), 221-234.