ساده سازی و به کارگیری حکایتی منتخب از قابوس نامه در مهارت خواندن برای فارسی آموزان سطح فروپیشرفته و بازخورد انعکاسی مخاطب

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 9، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 25، اسفند 1400، صفحه 225-258   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2022.73946.1073

نویسندگان

عطیه کامیابی گل^{* 1}؛ ریحانه بارانی²

¹گروه زبان و ادبیات فارسی و گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²کارشناسی ارشد رشته آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، گروه زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تهیه و تدوین مواد آموزشی برمبنای اصول علمی، یکی از اهداف کلان نظام در سند نقشه جامع علمی کشور محسوب می شود. با توجه به نیاز روزافزون به این منابع، متأسفانه امروزه با کمبود مطالب آموزشی سطح‌بندی شده و کارآمد، برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان مواجه هستیم. هدف پژوهش حاضر، ارائه متنی ساده شده از حکایات «قابوس نامه» برای مهارت خواندن فارسی در سطح فروپیشرفته است . این پژوهش به روش کتابخانه‌ای، تحلیلی و میدانی صورت گرفت. بدین منظور، در بخش ساده سازی، چارچوب های پیشنهادی مکس ول (2011) و پتزولد و اسپسیا (2015) بر روی یک حکایت قابوس نامه، اعمال شد. در بخش میدانی برای سنجش بازخورد مدرسان، از مصاحبه کتبی نیمه ساختار یافته استفاده شد.متن انتخابی داستان کوتاهی با مضمون جهانی است که می توان از آن جهت تفهیم ضرب المثل و اصطلاحات رایج در زبان فارسی به فارسی‌آموزان بهره برد. تمامی مدرسان شرکت‌کننده در این پژوهش پس از بررسی بازخورد فارسی آموزان از مطالعه متن و حل تمرین های مربوطه، متناسب بودن موضوع متن انتخابی با نیاز فارسی آموز (درک ضرب المثل و نکات فرهنگی مستتر درس و مشاهده کاربرد آن در بافت واقعی زبان) را تائید کردند و طبق گزارش مدرسان، ساختار نحوی و واژگانی متن ها برای 19 نفر از مجموع 25 فارسی آموز قابل‌درک بوده که نشان گر سطح دشواری مناسب متن های ساده سازی شده است.

کلیدواژه‌ها

قابوس نامه؛ سطح فروپیشرفته؛ مهارت خواندن؛ آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان؛ ساده‌سازی

مراجع

آذریزدی، مهدی (1388). قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب؛ جلد سوم، چاپ سی و پنجم. تهران: انتشارات امیرکبیر.

2 - استادزاده، زهرا. شکری، یدالله. نقش‌بندی، شهرام. اسماعیلی، عصمت (1396). "مهارت درک خواندن فارسی‏ آموزان غیر ایرانی: مطالعه‌ی تأثیر کاربرد متون ساده‌شده‌ی‏ گلستان بر آن". پژوهش‌نامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، 6(1)، 135-152.

3 - بهارلوئی­نژاد، فهیمه (1393). دستیابی­پذیری متون اصلی برای فراگیران زبان دوم از طریق ساده‌سازی متن. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشرنشده)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد.

4 - بی­جن­خان، محمود. محسنی، مهدی (1398).  فرهنگ بسامدی بر اساس پیکره متنی زبان فارسی امروز.چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران

5 - تقوی، محمد، هادی­زاده، محمدجواد (1393). "آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان بر پایه رویکرد داستان‌گویی با تکیه‌بر داستان‌های مثنوی". پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی، دوره 4(2)، 340-317.

6 – جوادی­راد، عطیه (1392). بررسی شاخص‌های ساده‌سازی متن‌های کهن ادبی در آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان؛ مطالعه موردی کلیله‌ودمنه. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشرنشده)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه الزهرا.

7 - حق­شناس، علی­محمد، سمیعی (گیلانی)، احمد، وحیدیان کامیار، تقی، داودی، حسین، ذوالفقاری، حسن،سنگری، محمدرضا، عمرانی، غلامرضا، قاسم­پور­ مقدم، حسین، میرجعفری، سید اکبر(1392). زبان فارسی (3). چاپ پانزدهم. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی.

8 - حقی کومله، معصومه (1393). بررسی بهره‌گیری از متون ادبی فارسی برای تهیه و تدوین درس‌نامه‌های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشرنشده)، تهران: دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی.

9 - خدادادیان، مهدی ، ابطحی، سیدمهدی (1395). "بهره­گیری از متون ادبی در آموزش زبان فارسی به غیرفارسی­زبانان: ضرورت توجه به مسائل زبانی و ادبی"، مالزی: کنفرانس بین‌المللی آینده‌پژوهی، علوم انسانی و توسعه،مرکز توسعه آموزش‌های نوین ایران (متانا). بازیابی شده در 11 اردیبهشت 1399 از

 https://www.civilica.com/Paper-NCFHD02-NCFHD02_078.html

10 - خدایی لیقوان، عاطفه. (1397). "جایگاه ادبیات در آموزش زبان فارسی". نشریه مطالعات آموزش زبان فارسی، شماره7، 31-46.

11 - دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه. چاپ دوم. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

12 - سلیمیان، احسان. (1393). مبتداسازی در متون ادبی داستانی اصیل و بازنویسی شده. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشرنشده)، یزد: دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یزد.

13 - صفارمقدم، احمد، احدی، حوریه. (1394). "رویکردهای عمده در آموزش خواندن و نقش آنها در «آموزش نوین زبان فارسی". مجله زبان­شناسی و گویش­های خراسان. سال هفتم، شماره 13، 61-88.

14 - طوسی، بهرام (1376). مهارت­های آموزش زبان خارجی و آزمون. چاپ اول. مشهد: انتشارات ترانه.

15 - علی­جانی، محمد (1394). حکایت­های قابوس­نامه و سیاست‌نامه. چاپ اول. تهران: انتشارات آریان.

16 ـ عمید، حسن. (1358). فرهنگ فارسی. چاپ اول. تهران: انتشارات امیرکبیر.

17 - قبادی­راد، زهرا. (1395). نقد و بررسی کتاب آموزش زبان فارسی بر اساس اصول انگاره نیشن و مک آلیستر و نظرات مک دانو و شاو و کانینگزورث. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشر‌نشده)، مشهد: دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.

18 ـ قبول، احسان، غضنفری، صالحه (1401). آموزش نوین خواندن و درک مطلب فارسی برای فارسی آموزان سطح مقدماتی میانی و پیشرفته؛ (نسخه پیش از چاپ، مشهد). مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

19 ـ معین، محمد. (1375). فرهنگ فارسی. چاپ دهم. تهران: انتشارات امیرکبیر.

20 - میردهقان، مهین‌ناز، وکیلی­فرد، امیررضا، منتظری­راد، زینب،  و باقری، فرشته (1395). چارچوب مرجع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان: حوزه‌های دستور، واژه و کارکرد برای سطوح پایه، میانی و پیشرفته. چاپ اول، تهران: نشر خاموش.

21 - میرزایی حصاریان، محمدباقر.(1390). خواندن و درک مطلب متون فارسی برای فارسی آموزان سطح پیشرفته. چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه بین­المللی امام خمینی (ره).

22 - ورزگر، مینو. فرهادی، حسین. مفتون، پرویز. (1397). انگلیسی عمومی. چاپ بیست و پنجم. تهران: سمت.

23- Babaee, R., Roselezam, W., & Yahya, W. (2014). “Significance of literature in foreign language teaching”. International Education Studies, 7(4), 80-85.

24- Blau, E. K. (1982). “The effect of syntax on readability for ESL students in Puerto Rico”. TESOL Quarterly, 16, 517–526.

25- Brigg, P. (2015). Modifying input in extensive reading: Elaborating and glossing. [Unpublished master’s thesis], Faculty of Human Sciences, MacquarieUniversity,Retrievedfromhttps://www.researchonline.mq.edu.au/vital/access/services/Download/mq:44584/SOURCE1.

26- Bingel, J. (2018). Personalized and adaptive text simplification. [Unpublished Doctoral dissertation]. University of Copenhagen, Retrieved from https://jbingel.github.io/files/Joachim_Bingel_PhD_Thesis_1.0.pdf.

27- Cambridge English Assessment. (2014). C1 advanced handbook for teachers. Cambridge: Cambridge University Press.

28- Council of Europe. (2001). The common European framework of reference for languages: Learning, teaching and assessment. Cambridge: Cambridge University Press.

29- Hidayat, N., & Setiawan, S. (2020). Developing, supporting reading materials for English subject. IDEAS: Journal on English Language Teaching and Learning, Linguistics and Literature, 8(1), 175 - 188. doi:https://doi.org/10.24256/ideas.v8i1.1335

30- Maxwell, S. (2011). The effect of two types of text modification on English language learners' reading comprehension: Simplification versus elaboration. [Unpublished master’s thesis]. Hamline University.

31- Paetzold, G., & Specia, L. (2015). Lexenstein: A framework for lexical simplification. Paper presented at The 53rd Annual Meeting of the Association for Computational Linguistics and The 7th International Joint Conference on Natural Language Processing, Beijing.

32- Setyowati, H., & Sugirin, S. (2021). Developing reading materials based on the student’s multiple intelligence types for junior high school students. Celt: A Journal of Culture, English Language Teaching & Literature, 19(2), 244 - 256. doi:https://doi.org/10.24167/celt.v19i2.2066

33- Tomlinson, B. (2013). Introduction: Are materials developing? In B. Tomlinson (Ed.), Developing materials for language teaching (1-17). London: Bloomsbury Academic.