بهینه‌سازی میزان کاربرد آب آبیاری، پلیمر سوپرجاذب رطوبت و کود دامی با استفاده از روش سطح-پاسخ (RSM): مطالعه روی کنجد (Sesamum indicum L.) در یک نظام زراعی اکولوژیک

پژوهشهای زراعی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 اسفند 1400  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jcesc.2022.72603.1090

نویسندگان

محسن جهان ¹؛ مریم جوادی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²گروه اگروتکنولوژی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور تعیین بهترین سطح آب آبیاری و نهاده های دوستدار محیط زیست شامل سوپرجاذب رطوبت و کود دامی در زراعت کنجد در یک ناحیه خشک و نیمه خشک، آزمایشی در قالب باکس-بنکن طراحی و طی سال زراعی 99-1398 در مزرعه دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی با توجه به سطوح بالا و پایین آب آبیاری (3000 و 1500 متر مکعب در هکتار)، سوپرجاذب رطوبت (160 و صفر کیلوگرم در هکتار)، و کود گاوی (30 و صفر تن در هکتار) طراحی شدند. استفاده از مدل رگرسیونی گام به گام و برازش تابع درجه دو کامل به داده ها، سطح- پاسخ متغیرهای وابسته تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی محاسبه و رسم شد. اثر جزء خطی کود دامی از مدل رگرسیونی بر عملکرد بیولوژیک، اثر جزء خطی آبیاری و کود دامی بر تعداد کپسول در دانه، و همچنین اثر جزء خطی سوپرجاذب بر درصد روغن دانه معنی دار بود. اثر جزء درجه دو کود دامی بر وزن هزار دانه، در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود که حاکی از اثربخشی کود دامی بر اجزای عملکرد و در نهایت عملکرد دانه است. بیشترین مقدار بهره وری آب آبیاری، برابر با 2/2 کیلوگرم دانه به ازای متر مکعب آب، برای سطح آبیاری2250 متر معکب حاصل شد. نتایج بهینه سازی نشان داد که با استفاده از 2250 متر مکعب در هکتار آب و 30 تن در هکتار کود دامی، می توان به عملکرد دانه ای معادل با 4186 کیلوگرم در هکتار دست یافت.

کلیدواژه‌ها

روغن دانه؛ صرفه اقتصادی؛ ثبات تولید؛ خشکی؛ نهاده بوم سازگار