رابطه حقوق کار و توسعه اقتصادی با نگاهی تطبیقی و انتقادی به خروج مناطق آزاد تجاری صنعتی از شمول قانون کار

دانشنامه حقوق اقتصادی

دوره 28، شماره 20، اسفند 1400، صفحه 27-53   

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/economlaw.2022.41901

نویسندگان

حسن بادینی^{* 1}؛ حسنا حاج نجفی^{* 2}

¹دانشیار حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

²دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

مقاله پیش رو به ارتباط میان قوانین کار و توسعه اقتصادی با تمرکز بر مطالعه تطبیقی خروج مناطق آزاد از شمول مقررات کارِ سرزمین اصلی می­پردازد. بدین ترتیب، پرداختن به این پرسش که «آیا از منظر تمام مکاتب تحلیل اقتصادی، قواعد حمایتی حقوق کار دارای اثر بازدارنگی اقتصادی ارزیابی می­شود؟» ازجمله محورهای اصلی این پژوهش به شمار می­آید. فرضیه مقاله بر این استوار است که نمی­توان به‌طور مطلق بازدارندگی اقتصادی مقررات کار را مفروض پنداشت؛ چراکه نگرش­های اقتصادی مختلف ممکن است پاسخ­های متفاوتی دراین‌باره ارائه دهند. روش تحقیق در پژوهش پیش رو، تحلیلی- نظری و تطبیقی است. بررسی دو دسته نظریه­های اقتصادی مطرح نشان می­دهد هرچند مکاتب کلاسیک و نئوکلاسیک در اقتصاد، تعارض ذاتی میان حقوق کار و اهداف توسعه­ اقتصادی را مفروض می­پندارند، برخی مکاتب تحلیل اقتصادی جدیدتر نظیر کینزی­های جدید و نو نهادگرایان، قاعده­گذاری­های حمایتی در زمینه روابط کار را لزوماً دارای پیامدهای منفی اقتصادی تحلیل نمی­کنند. نظر به اختلاف مکاتب مختلف اقتصادی در موضوع ارتباط حقوق کار و اهداف توسعه اقتصادی، این مقاله در بخش دوم به بررسی نحوه تنظیم روابط کار در مناطق آزاد، از منظر حقوق تطبیقی و بین­المللی می­پردازد. این پژوهش نشان می‌دهد ایران ازجمله معدود نظام­هایی است که با تکیه بر اعتبار مطلق تحلیل­های اقتصادی مکتب کلاسیک، مناطق آزاد خود را به‌صراحت از شمول قواعد ملی کار استثنا نموده­اند. یافته­های پژوهش تأکید دارد از منظر شیوه تصویب و کیفیت قواعد، تصویب­نامه سال 1373 دولت که جایگزین قانون کار در مناطق آزاد شد، با ایرادات بنیادین روبه‌رو است. با در نظر گرفتن ابهامات موجود و افزایش مصداقی و موضوعی دامنه شمول تصویب‌نامه خاص مناطق آزاد و نیز با عنایت به این‌که قاعده­گذاری در قلمروی حقوق کار از جنس وضع قاعده­ حقوقی است نه مسائل شکلی و اجرایی، پیشنهاد می­شود مجلس شورای اسلامی که عهده­دار امور تقنینی کشور است، با ورود به موضوع و جمع میان ملاحظات اقتصادی و اجتماعی، تکلیف مقررات اشتغال و تأمین اجتماعی در این مناطق را به نحوی مشخص نماید که تا حد امکان کمترین انحراف از قانون ملی صورت گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

قانون کار؛ توسعه اقتصادی؛ مناطق آزاد؛ تحلیل اقتصادی حقوق کار؛ اصل 85 قانون اساسی

مراجع

 

 

References

 

• Books:

[1] Araghi, Seyed Ezzatollah & Ranjbarian, Amir Hossain (2006), Developments of International Labour Law, Tehran: Institute of Labor and Social Security, (In Persian).

[2] Araghi, Seyed Ezzatollah, Labour Law, (2014), vol. 1, 4th ed., Tehran, Samt, (In Persian).

[3] Araghi, Seyed Ezzatollah, Labour Law, (2013), vol. 2, Tehran, Samt, (In Persian).     

[4] Davies, Anne C. L., Perspectives on Labour Law, Cambridge: Cambridge University Press, 2004.

[5] Fallahzadeh, Ali Mohammad, et al, (2013), Separation of Legislation and Execution: Analysis of the Boundaries of Legislative Jurisdiction in the Relationship between the Legislative and Executive Powers, Mousazadeh, Ebrahim, supervisor, Tehran: Research Center of the Guardian Council, (In Persian).

[6] Farole,Thomas,(2011), Special Economic Zones in Africa: Comparing Performance and Learning from Global Experiences, Washington DC: World Bank, at  https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/2268/600590PUB0ID181onomic09780821386385.pdf?sequence=1&isAllowed=y

[7] Katouzian, Nasser, (2006), Philosophy of Law, vol. 2, Tehran, Enteshar Company, (In Persian).

[8] Nesari Haghighifard, Mahmoud, (2010), Labour Relations, Labour Contracts and Social Security Regulations: Industrial Free Trade Zones, Special Economic Zones and Science and Technology Parks, Tehran: Institute of Labour and Social Security, (In Persian).

[9] Novitz, Tonia, Mangan, David, (2011), An introduction to the role of labour standards in development from theory to sustainable practice? Oxford: Oxford University Press.

[10] World Bank Group, (2017), Special Economic Zones: An Operational Review of Their Impacts, Washington DC: The World Bank, at: https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29054

[11] World Bank Group, (2008), Special economic zones: Performance, implications and lessons learned for zone development, Washington DC: The World Bank, at: http://documents.worldbank.org/curated/en/343901468330977533/pdf/458690WP0Box331s0April200801PUBLIC1.pdf

[12] World Bank Group, (2007), Doing Business Reports, Washington DC: The World Bank, at: http://www.doingbusiness.org/content/dam/doingBusiness/media/Annual-Reports/English/DB08-FullReport.pdf

 [13] World Bank Group, (2004), World Development Report 2005, A Better Investment Climate for Everyone, The World Bank and Oxford University Press, https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/5987

[14] United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), World Investment Report 2019: Special Economic Zones, Geneva, United Nations Publications, 2019, online at:  https://unctad.org/en/PublicationsLibrary/wir2019_en.pdf

 

• Articles:

[15] Baah, Anthony Yaw, Akorsu, Angela Dziedzom, (2007), “Economic Growth, Labour Standards and Social Equity: The Case of Ghana during Half a Century of Independence”, at: http://www.global-labour-university.org/fileadmin/Papers_Wits_conference_2007/A5/akorsu_paper.pdf

[16] Badini, Hassan, (2003), " Philosophical Foundations of Economic Approach to Law ", Journal of the Faculty of Law and Political Science, No. 62, pp. 91-135, (in Persian).

[17] Campbell, Thomas J., (1986) “Labor Law and Economics”, Stanford Law Review, Vol. 38, No. 4, at: http://www.jstor.org/stable/1228575?origin=JSTOR-pdf

[18] Card, David, Krueger, Alan B., (1994), “Minimum Wages and Employment: A Case Study of the Fast-Food Industry in New Jersey and Pennsylvania”, The American Economic Review, Vol. 84, No. 4. pp. 772-793, at: http://links.jstor.org/sici?sici=00028282%28199409%2984%3A4%3C772%3AMWAEAC%3E2.0.CO%3B2-O

[19] Casale, Giuseppe, Perulli, Adalberto, (2010), “Compliance with labour legislation: its efficacy and efficiency”, ILO, Labour Administration and Inspection Programme,  at: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---lab_admin/documents/publication/wcms_140685.pdf  

[20] Davidov, Guy, Langille, Brian, (2006), “Goals and Means in the Regulation of Work” in Boundaries and Frontiers of Labour, Law Goals and Means in the Regulation of Work”, Oxford, Hart Publishing.

[21] Deakin, Simon, (2014), “Labour Law and Inclusive Development”, Centre for Business Research, University of Cambridge Working Paper No. 458, at: https://www.cbr.cam.ac.uk/fileadmin/user_upload/centre-for-business-research/downloads/working-papers/wp458.pdf

[22] Deakin, Simon, Fenwick, Colin, Sarkar, Prabirjit, (2014), “Labour Law and Inclusive Development: The Economic Effects of Industrial Relations Laws in Middle-Income Countries”, University of Cambridge Faculty of Law Legal Studies Research Paper Series; paper No.13/2014; at: http://ssrn.com/abstract=2394691 

[23] Donohue, John J., (2006), “The Economics of Labor and Employment Law”, at: http://works.bepress.com/john_donohue/31

[24] Gordon, Michael A., (2000) " Export Processing Zones", in Gordon & Turner, eds, Transnational Corporation Among Labour Unions, London: ILR Press, 2000, pp. 60-78

[25] Habib-Mintz, Nazia, (2009), “Multinational Corporations’ Role in Improving Labour Standards in Developing Countries”, Journal of International Business and Economy, vol. 10, No.2.

[26] Mahdavi, Abolghasem, Mehrabani, Vahid, (2011), "Labour Law and Industrial Development in the Iranian Economy", Strategy (Rahbord) Quarterly, 20th year, No. 61, pp. 233-246, (in Persian).

[27] Milberg, William, Amengual, Matthew, (2008), “Economic development and working conditions in export processing zones: A survey of trends”, International Labour Office, Geneva: ILO, at: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.490.1514&rep=rep1&type=pdf  

[28] Posner, Richard A., (1984), “Some Economics of Labor Law”, University of Chicago Law Review, vol. 51.

[29] Ramirez, Alejandro, Ranis, Gustav, Stewart, Frances, (1997) “Economic Growth and Human Development”, Economic Growth Center, Yale University, Discussion Paper No. 787, at: http://www.econ.yale.edu/growth_pdf/cdp787.pdf

[30] Richardson, Benjamin, Harrison, James, Campling, Liam, (2017) "Labour rights in Export Processing Zones with a focus on GSP+ beneficiary countries" study paper for European Parliament, online at: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2017/603839/EXPO_STU(2017)603839_EN.pdf

[31] Romero, Ana Tresa, (1995) " labour Standards and Export Processing Zones: Situation and Pressures for Change", Development Policy Review Vol. 13, pp. 241-216

[32] Singh, Jaivir,  (2009), “Labour Law and Special Economic Zones in India”, Working Paper Series, Centre for the Study of Law and Governance, Jawaharlal Nehru University, New Delhi, at: http://www.jnu.ac.in/cslg/workingPaper/08-Labour%20Economic(Jaivir%20Singh).pdf

[33] Soubbotina,Tatyana P., Sheram,Katherine, (2000), “Beyond Economic Growth: Meeting the Challenges of Global Development”, The World Bank, at:http://documents.worldbank.org/curated/en/408121468149372828/pdf/806610PUB0Beyo00Box379809B00PULBIC0.pdf  

[34] Varun, Vaish, (2011), Special Economic Zones in India: Labor Issues and Key Considerations, 2011, at: http://works.bepress.com/cgi/viewcontent.cgi?article=1009&context=varunvaish

[35] Vijeh, Mohammad Reza, (2009), "The principle of Separation of Powers in the Decisions of the General Assembly of the Court of Administrative Justice", The Judiciary Law Journal, Vol. 73, no. 67, PP. 39-54 (in Persian).

 

• ILO Documents:

 

[36] ILO, (1998), Labour and Social Issues relating to Export Processing Zones: report for discussion at the Tripartite Meeting of Export Processing Zones-Operating Countries, No. TMEPZ/1998, Geneva,: at : https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---actrav/documents/publication/wcms_114918.pdf

[37] ILO, (2003), Employment and social policy in respect of export processing zones (EPZs), No. GB.286/ESP/3, Geveva, at: https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/GB/286/GB.286_esp_3_engl.pdf

[38] ILO, (2012), Export Processing Zones in China, a Survey Report and a Case Study,(working document), at: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---actrav/documents/publication/wcms_221012.pdf