آزادی کسب‌وکار در قوانین موضوعه و رویه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری با تأکید بر مجوز تأسیس

دانشنامه حقوق اقتصادی

دوره 28، شماره 20، اسفند 1400، صفحه 55-85   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/economlaw.2022.41903

نویسندگان

خیرالله پروین¹؛ حسین حاجیانی^{* 2}

¹استاد گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

²دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

چکیده

 
در نظام معاصر تسهیل فضای کسب‌وکار موجب رشد و توسعه‌یافتگی می‌گردد و با معیار آزادی اقتصادی سنجیده می‌شود. یکی از شقوق آزادی اقتصادی، آزادی کسب‌وکار است که ناظر بر آزادی اشخاص حقیقی و حقوقی در تأسیس، ادامه و تعطیلی کسب‌وکار است. با توجه به اینکه ارتباط وثیقی بین موارد موصوف و مقررات گذاری دولت‌ها وجود دارد و دولت‌ها بیشترین اثرگذاری را بر تأسیس و ایجاد کسب‌وکار داشته و با وضع مقررات، شرایط ایجاد و تأسیس کسب‌وکار را با محدودیت و موانعی همراه می‌کنند، قانونی بودن این مقررات بایستی مورد مداقه قرار گیرد. ازآنجایی‌که دیوان عدالت اداری مهم‌ترین مرجع نظارتی بر مقررات گذاری دولت است نقش مهمی در تبیین آزادی کسب‌وکار و تضییق یا توسیع این مفهوم ایفا می‌کند. در پژوهش حاضر ابتدا با بررسی مفهوم آزادی کسب‌وکار و سپس رویکرد مقنن نسبت به آن و درنهایت با بررسی آرای ابطالی و وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عدالت اداری این نتیجه حاصل می‌شود که مقنن و دیوان عدالت اداری نیز در اغلب موارد در جهت تسهیل گری و توسیع آزادی کسب‌وکار گام برداشته‌اند.
 

کلیدواژه‌ها

فضای کسب‌وکار؛ آزادی اقتصادی؛ آزادی تأسیس کسب‌وکار؛ مقررات گذاری دولتی؛ هیئت عمومی دیوان عدالت اداری

مراجع

 

منابع

[1] Ashrafi, Yekta and Fahimifar, Fatemeh (2011). "Study of indicators of improving the business environment with emphasis on the position of Iran", Economic Journal. New Volume, Year 11, February, No. 11. (Persian)

[2] Balliew, Sean, and Timothy, Mathews (2018). Measuring Economic Freedom – an Alternative Functional Speciification and Subsequent Ranking, Published online: 17 Oct 2019, https://doi.org/10.1080/00036846.2019.1676874.

[3]Berggren, Niclas (1999). Economic freedom and equality; Friends or foes? Kluwer Academic Publishers. vol. 100, issue 3-4.

[4] Berggren, Niclas (2003).The Benefits of Economic Freedom A Survey, The independent Review, vol.8,no.2,pp.193-211.

[5] Doing Business 2020,Comparing Business Regulation in 190 Economies(2019). Publisher: World Bank.

[6] Egger Peter & Hannes Winner (2004). Economic freedom and taxation;Is there a Trade-off in the Location competition between countries?. Journal public choice, 118; 271-288, 2004.

[7] Ghaninejad, Musa (2015). Liberalization and Economic Performance. Second Edition, Tehran: World Economy Publications. (Persian)

[8] Graafland, Johan (2019). When Does Economic Freedom Promote WellBeing? On the Moderating Role of long- Term Orientation. Social Indicators Research, 149(1):1-27.

[9] Graafland, johan.Bjorn Lous (2017). Economic Freedom,Income Inequality and Life Satisfaction in OECD Countries. Journal of Happiness Studies, 19(2).

[10]Hashemi, Mohammad (2005). Human Rights and Fundamental Freedoms. Tehran: Mizan Publications. (Persian)

[11] Hezar Jaribi, Jafar (2005). Entrepreneurship. Publications of the Research Institute of Economic Affairs. (Persian)

[12] Iranpour, Farhad (2019). Principles and Function of Economic Analysis in Private Law. First Edition, Tehran: World Economy Publications. (Persian)

[13]Kafash, Melika. Sadeghi, Mohammad (2019). "Analytical study of guarantees of economic freedom in the public law system of Iran". Quarterly Journal of Business Research, No. 93, Winter. (Persian)

[14] KISCI, Rozalia (2009). FREE TRADING-THE STRONG DIMENSION OF ECONOMIC LIBERALISM, The Annals of The "Ştefan cel Mare" University Suceava. Fascicle of The Faculty of Economics and Public Administration, Volume 9,  No.1(9).

[15] Malmiri, Ahmad (2019). "Evaluating the Performance of Government-Private Sector Dialogue Council in Regulation and Deregulation". Quarterly Journal of Planning and Development Research, No. 3. (Persian)

[16] Mashhadi, Ali (2013). An Introduction to the Law of Government Licenses. First Edition, Tehran: Khorsandi. (Persian)

[17] Murphy, Ryan H (2016). A Comment on” Measuring Economic Freedom:A Comparision of Two Major Sources”. the Journal if Private Enterprise, Volume31, Issue3.

[18] Parker, David, Kirkpatrick, Colin (2009). "Assessing the Consequences of Regulation in Developing Countries". translated by Massoud Faryadi, Legal Information Quarterly, New Volume, Year 6, Spring and Summer, No. 17 and 18. (Persian)

[19] Salimifar, Mostafa, Keyvanfar, Mohammad (2010). "Informal economy in Iran and the effect of inflation on it". Journal of Knowledge and Development, Volume 17, Number 33. (Persian)

[20] Sameni, Majid, Shahnazi, Ruhollah, Dehghan Shabani, Zahra (2010). "Security of property rights, laws and regulations and economic growth". Quarterly Journal of Economic Research, Volume 15, Number 44 (consecutive 44). (Persian)

[21] Shahnazi, Ruhollah, Dehghan Shabani, Zahra (2009). "Study of the effect of business environment on economic growth in selected countries". Economic Research Journal, Eleventh Year, Autumn, No. 3 (42). (Persian)

[22] Shams, Erfan (2011). "Political Considerations on the Choice of Regulatory Tools". Legal Information Quarterly, New Volume, Year 7, No. 26. (Persian)

[23] Shiravi, Abdolhossein (2020). Economic Law. First Edition, Tehran: Samat Publications (Persian)

[24] Stora Sangari, Kourosh, Shakeri, Hamid (2017). Protecting freedoms in the rulings. the Court of Administrative Justice Public Law Quarterly. First Year, First Issue: Summer. (Persian)

[25] Tafazoli, Fereydoun (1996). History of World Economic Beliefs, Second Edition. Ney Publishing. (Persian)

[26]Tari, Fathollah, Gholami Baghi, Saeed (2007). "General Policies of Article 44 and Business Environment with a Focus on Trade". Majles va Pajuhesh, No. 53. (Persian)

[27] Vaezi, Mojtaba, Alborzi, Zahra (2017). "The place of the concept of public services in Iranian administrative law". Quarterly Journal of Administrative Law, Spring and Summer, Volume 4, Number 12. (Persian)

[28] Yavari, Assadollah (2014). "An Introduction to the Concept of Legal Regulation". Comparative Law Studies, Volume 5, Number 2. (Persian)

[29] Zaranejad, Mansour (2004). "Government Intervention in the Economic System from the Perspective of the Islamic Economic System". Quarterly Journal of Economic Review, Volume 1, Number 1. (Persian)