تبیین تاثیر طرح ابتکار کمربند-جاده چین بر ژئواکونومی ایران

اقتصاد و توسعه منطقه ای

دوره 28، پاییز و زمستان 22، اسفند 1400  

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.2022.74834.1095

نویسندگان

زهرا حاجی زاده قوچان عتیق¹؛ سیروس احمدی نوحدانی²؛ عبدالرضا فرجی راد ³؛ حجت مهکویی ⁴

¹دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

²استادیار جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³عضو هیئت علمی گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

⁴استادیار جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

چین با احیای جاده ابریشم باستانی، در قالب طرح ابتکار کمربند- جاده، که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های قرن می‌باشد، در نظر دارد با حضور در عرصه اقتصاد جهانی، یه مقابله با نظام اقتصادی تک قطبی آمریکا برود. رویکرد صرفاً اقتصادی چین، بسیاری از کشورهای مسیر طرح ابتکار کمربند- جاده را به حضور در این پروژه تشویق کرده است. این طرح تأثیرات زیادی بر کشورهای مسیر طرح از جمله ایران خواهد داشت. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که جایگاه ایران در طرح کمربند- جاده چه می‌باشد و چه پیامدهایی بر ژئواکونومی ایران خواهد داشت. این پژوهش از نظر هدف بنیادی نظری و توصیفی تحلیلی می‌باشد. منابع و داده‌ها با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اینترنت و مصاحبه با صاحبنظران گردآوری شده و با استفاده از نرم افزار SPSS و نرم افزار میک مک ارزیابی شده است. یافته‌های نشان می‌دهد که اجرای موفق طرح ابتکار، موجب افزایش همکاری‌های اقتصادی در منطقه، احیای موقعیت ژئواکونومیک ایران و حضور فعالتر ایران در همکاری‌های غیر غربی می‌گردد. دیدگاه‌های ضد و نقیض برخی رقیبان این طرح اقتصادی موجب شده است تا نتوانند برتری و ابتکار عمل چین در ایجاد آن را بپذیرند بنابراین با نگاه جنگ اقتصادی به مقابله با این طرح پرداخته‌اند. نتایج بدست آمده از واکاوی و تبیین طرح ابتکار کمربند- جاده و شفاف سازی روابط اقتصادی- تجاری میان ایران و چین نشان می‌دهد علیرغم اینکه ایران در این طرح موقعیت مرکزی دارد و در مرکز جغرافیایی طرح قرار گرفته اما به خوبی از مزایای این پروژه بهره نبرده است.

کلیدواژه‌ها

ابتکار کمربند- جاده؛ ژئوپلیتیک؛ ژئواکونومی؛ چین

مراجع