سنجش قرارگاه‌های رفتاری در میادین شهری؛ مطالعه تطبیقی میدان نقش جهان و میدان امام علی در اصفهان

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 اسفند 1400  

نوع مقاله: پژوهشی-مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2022.69021.1019

نویسندگان

بهادر زمانی ¹؛ فرناز فروتن راد²

¹عضو هیات علمی دانشگاه هنر اصفهان

²دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته طراحی شهری دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

فضاهای شهری به‌عنوان بستری برای بروز رفتار‌های انتخابی، ضروری و اجتماعی، بر کیفیت حیات شهری و بروز رفتار‌های اجتماعی شهروندان تأثیرگذارند. از طرفی پاره‌ای مداخلات صورت‌گرفته در میادین شهری در قالب طرح‌های ساماندهی بدون توجه کافی به الگوهای رفتاری و همساختی و تناسب ساختارهای کالبدی با این الگوها، موجب شکل دهی به فضاهایی غیرسرزنده شده است. هدف این پژوهش سنجش میزان همساختی قرارگاه‌های رفتاری مبتنی بر چارچوب نظری بارکر و پاسخ به این پرسش است که همساختی محیط و رفتار در فضاهای شهری مورد مطالعه (میدان) چه میزان و چگونه متفاوت است؟ روش این پژوهش، توصیفی-ارزیابانه و مبتنی بر راهبرد مطالعه موردی است و ثبت رفتارها با استفاده از تکنیک مشاهده و برداشت رفتار صورت گرفته است. در مقاله‌ی حاضر، میدان نقش‌جهان و میدان امام‌علی اصفهان به‌عنوان مطالعه موردی، انتخاب و تحلیل رفتارها در این دو میدان در سه مقطع صبح (11-8)، ظهر(14-12) و شب (21-18)، در یک بازه سه ماهه، بر اساس معیارهای کالبدی و تأثیرات آن‌ها بر محیط در قالب رفتارهای هنجار (سازگار با محیط) و ناهنجار (ناسازگار با محیط) انجام گرفته است. نتایج حاصل، نشان‌دهنده بیشتر بودن همساختیِ میدان نقش‌جهان برای فعالیت‌های انتخابی و بیشتر بودن فعالیت-های اجباری و عبوری در میدان امام‌علی می‌باشد. لحاظ ملاحظات ایجاد محصوریت و مقیاس انسانی، جذابیت کریدورهای دید، جداره‌های فعال و سرزنده، قابلیت انجام فعالیت‌های انتخابی و غیررسمی، سبزینگی، نورپردازی در شب، احساس آسایش و امنیت، حس تعلق و این همانی در میدان نقش‌جهان، همساختی بیشتر این میدان را برای رفتارهای انتخابی در مقایسه با میدان امام‌علی موجب گردیده است.

کلیدواژه‌ها

قرارگاه رفتاری؛ مطالعه تطبیقی؛ میدان نقش جهان؛ میدان امام علی؛ اصفهان

مراجع